OPVOEDING EN ONDERWIJS

GEVAREN, DIE ONZE CHR. BEDREIGEN. SCHOLEN

A. Gevaren van buiten.

De gevaren, die de Chr. scholen in onzen tijd bedreigen, zijn volgens mijn meening van tweeërlei aard, n.l. gevaren van buiten en gevaren van binnen.

Wat de eerste aangaat, die zijn er, sinds de eerste Chr. school gesticht werd, altijd geweest. Hoe zou 't anders kunnen. Het beginsel toch, waaruit een Chr.-school moet leven, is niet van deze wereld.

Wat heeft onze vaderen er toe gedreven den strijd op te nemen tegen de voorvechters van de Openbare school?

Immers dit, dat leerstellig godsdienstonderwijs op de Staatsschool niet werd toegestaan. De overheidsschool moest geschikt zijn voor al de kinderen van ons volk, dus voor kinderen uit Christelijke, Roomsch-Katholieke, Joodsche en vrijzinnige gezinnen. Daartoe stond slechts één weg open, n.l. de weg van de z.g. neutraliteit. Dat kwam natuur- Ujk hier op neer, dat over den Christus moest worden gezwegen en dat de Bijbel van de school werd geweerd. Daarmee konden christen-ouders geen genoegen nemen, ^ou in de school — het verlengstuk van het gezin — moeten worden gezwegen over datgene, wat men van 't allerhoogste belang achtte voor de opvoeding der kinderen? Waar een christen eiken dag opnieuw in alle omstandigheden des levens de vraag dient te stellen: „Wat wilt Gij, o Heer, dat ik doen zal? ", zouden dan de goddelijke ordinantiën bij de inrichting van het onderwijs

mogen worden genegeerd? Zou aan de kinderen in de leerperiode van hun leven het Woord des levens, dat alléén wijs kan maken tot zaligheid, mogen worden onthouden? Om des gewetenswil en uit volle overtuiging hebben onze vaderen den strijd aangebonden tegen de machthebbers van hun tijd en na een lange en taaie worsteling is de zege behaald. Er kwam vrijheid van onderwijs, gewaarborgd bij de Grondwet van 1848, vervolgens subsidiëering van het Bijz. Onderwijs en ten slotte de finantiëele gelijkstelling. Meer dan vijf en twintig jaar verheugen we ons daar nu al in. De schoolvredp werd een feit.

Maar — al mag het winnen van een oorlog groote offers kosten en tal van opofferingen eischen, het winnen van een vrede is niet minder moeilijk. Daarvoor is allereerst noodig voortdurende waakzaamheid. De machten, waartegen onze vaderen hadden te kampen, zijn er nóg. Alleen, ze zijn niet zoo duideUjk meer te onderkennen. Al wie niet wil buigen voor Gods Woord moét in de Chr. school een instelling zien, die liever vandaag dan morgen dient te verdwijnen, daar ze de volkseenheid schijnt te bedreigen en omdat het geroep om eenheid thans sterker is dan ooit, moet ook de tegenzin tegen een Chr. school bij deze eenheidsbeweging sterk zijn. Wie de eenheid van het volk begeert, wil de kinderen vatr dat volk in één school zien ondergebracht.

Naarmate het geroep om eenheid sterker zal worden, zullen de aanvallen op de Chr. school in kracht toenemen. Oogenschijnlijk merkt men daar tot dusver niet zooveel van. Integendeel, er schijnt toenadering te komen tusschen de menschen van de Openbare en de Bijzondere school. Immers: men houdt zich bezig met vraagstukken als: de Bijbel op de Openbare school, het onderbrengen van de verschillende onderwijzersvereenigingen in het A.N.O.V. of Algemeen Nederlands Onderwijzers Verbond. Van de zijde van het Openbaar onderwijs beijvert men zich onze voormannen te bewegen deel te nemen in de redactie van schoolbladen, die voorlichting willen geven aan al de werkers bij ons onderwijs, onverschillig of ze werkzaam zijn bij het Openbaar-, Christehjk- of •R.K. schoolonderwijs. En opdat zij, die belast zijn met de taak het Nederlandsche volkskiud te onderwijzen en op te voeden, elkaar beter zullen leeren begrijpen, zijn organisaties in het leven geroepen om in de vacanties' de onderwijzers van allerleil' schakeering en levensbeschouwing gedurende een week onder te brengen in een of ander conferentieoord, waar dan sprekers uit de onderscheiden kringen optreden en waar de referaten aan critiek kunnen worden onderworpen. Ieder spreker is volkomen vrij om zijn levensovertuiging uit te dragen. Het doel van dit alles is om elkander beter te leeren begrijpen en waardeeren, om dichter bij elkaar te komen dus.

Nu is het maar de vraag, of dit laatste gewenscht is.

Is de antithese dood of zoo dat niet het geval is, moet men trachten ze weg te werken? Of moet misschien aan den term antithese een anderen uitleg worden gegeven, b.v. in dezen zin, dat dit woord moet worden verstaan in de beteekenis van tegenstelling, van strijd, die er is in het menschenhart tusschen goed en kwaad?

Moet de antithese niet langer worden opgevat als tegenstelling tusschen de kinderen Gods en de kinderen der menschen? Zóó heeft Kuyper het ons geleerd, naar ik meen, maar tegenwoordig zegt men: „In Kuyper's tijd was dat wel goed. De botsing der geesten was in zijn dagen van dien aard, dat het - alleszins verklaarbaar en ook wel te bilUjken was, dat hij de antithese in bovengenoemden zin leerde. J

„Maar", vraag ik me af, is er dan iets veranderd? " Ik dacht, dat de tegenstelling tusschen kinderen Gods en kinderen der menschen zoo oud was als de wereld en er zijn zal zoo lang ze bestaat. De geschiedenis van de eerste menschheid en van Israël leeren ons, dat, als dat verschil uit het oog wordt verloren, de zonde hand over hand toeneemt, de eerste wereld ondergaat en de Bondskinderen Asdodisch beginnen te praten.

De tegenstelling tusschen hen, die uit den Bijbel willen leven en hen, die Gods Woord niet als normgevend aanvaarden, blijft en moet blijven. Samenwerking tusschen hen is niet mogehjk, als het gaat om geesteUjke waarden. Van menschen, die niet staan op de basis van de Schrift, begrrijp ik het streven om met menschen van Christelijke levensovertuiging samen te werken. Dat streven is er altijd geweest. Maar ik begrijp niet de bereidwilligheid van onzen kant op dien voorslag in te gaan. Van werkelijk samengaan kan dan alleen iets terechtkomen, als onze menschen water in den wijn doen, eerst een weinig, straks wat meer en ten slotte alles toegeven. Doch dan zijn ze meteen overgestapt. Dan is er werkelijk eenheid, maar een eenheid, die voor Gods oog niet kan bestaan. Is men van onzen kant blind voor dat gevaar? Hoe bestaat het, dat de Bond van J.V. op Gereformeerden grondslag zich tijdelijk aansloot bij de Nederlandsche Jeugdgemeenschap! Gelukkig is men van deze dwaling teruggekeerd!

Onze vijanden van buiten werken in ons land niet met grof geschut, althans nóg niet. Men zoekt toenadering. In naam van de eenheid' wU men ook onze voormannen bewegen mee te bouwen aan de eenheid van ons volksleven. Weerstanden, die tot nu toe sterk waren, kunnen daardoor gebroken worden misschien en wat men vroeger door middel van geweld niet bereikte, zal nu, als God het niet verhoedt, gelukken zonder dwangmaatregelen. Toegegeven moet worden, dat de tactiek van onze tegenstanders ons voor groote verzoekingen plaatst. Wie zou niet graag ons volk zien als een eenheid! Maar dan als een eenheid, die steimt op den grondslag van Gods Woord. De weg daartoe is de weg van het isolement. Daarin zullen we weer onze kracht moeten zoeken, teneinde vanuit dat isolement ons volksleyen te doorzuren.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen