VITRINGA

over nut, noodzakelijkheid, gezag van synoden X

13. Vitringa heeft betoogd, dat hij niet behoort tot het slag menschen, die hun broeders, ook om het minste verschil inzake de aangenomen leer, voor de kerkelijke rechtbanken willen sleepen en hen, zoo ze weigeren hun zin te doen, als ketters brandmerken en te boek stellen. Hij acht, dat het fundament des geloofs door geen andere leerregels en dogma's moet worden omschreven dan door zulke, die in de Goddelijke Schriftuur ten duidelijkste zijn voorgeschreven en bepaald, en waarvan op 't klaarst gezien wordt, dat ze behooren tot het wezen van den christelijken godsdienst.

Hij oordeelt, dat het onderzoek der leeringen, die in de kerken en hoogescholen der christelijke republiek worden voorgedragen, noodzakelijk is. Maar dat alle schuld, zoo die aanwezig is, alleen moet toegeschreven worden aan de wijze, waarop de Synoden gehouden zijn. Iinmers, het is mogelijk

dat de Synoden niet vrij zijn, maar aan eenige hoogere autoriteit, 't zij politieke of kerkelijke, onderworpen zijn;

dat^ij de leden ervaring in Goddelijke en geestelijke zaken, (voorts) wijsheid, liefde en de ware Godsvrucht gemist wordt;

dat in haar domineert een onmatig partijdig drijven en dat men recht spreekt naar gunst en niet naar waarheid;

dat men (zooals de oude Joden het zoo keurig uitdrukken) „het oordeel niet laat gisten", maar men het lichtvaardig en onbezonnen er door jaagt;

dat men in de kermisnaijie en beoordeeling der zaken en in het opstellen van de besluiten en regelen met meer aanmatiging te werk gaat dan toegelaten wordt door het principe der christelijke discipline, die alle heerschappij over de gewetens der menschen verwerpt, en door de broederlijke gemeenschap aller geloovigen;

dat men bij het oordeelen een bedriegelijke norm volgt;

dat men ten slotte, de minder noodzakelijke leerstukken des geloofs met de noodzakelijke, de zekere met de Cjnzekere vermengende, alle mogelijke verschil van gevoelen, zelfs metaphysische quaestie's, waarover in de scholen door lieden, die niet veel anders te doen hebben, vrijehjk wordt gedisputeerd, niet uitgezonderd, aan een publieke uitspraak onderwerpt en door strafbepalingen daaraan grenzen stelt. Zoodat men de te eeren vrijheid van profeteeren en verbreiding van vermeerderde kennis tegen recht en billijkheid in, kluistert, ja zelfs uitdooft; den Heiligen Geest Zelf in diens werkingen de maat voorschrijft, de geestesproducten van hooger staande menschen versmoort, hun pogingen remt, en onverstandig den oogst van het goede kruid tegelijk met het onkruid uittrekt.

| In dit opzicht wordt zonder twijfel zeer zwaar gezondigd, en zij, wien deze zaken zijn opgedragen, hebben wel op hun hoede te zijn, zich hierin niet te misgaan. Zelf acht ik dit 'n kwestie van de nauwlettendste zorg en omzichtigheid, die het uiterste vergt van de wijsheid der beste en ervarenste menschen, zegt Vitringa. In elk geval houd ik voor zeker, dat die vorm van Synoden, welke rechtspreken in geloofszaken, 't meest aanbevelenswaardig is, die, afgestemd op den christeüjken eenvoud, alle hooghartigheid, arrogantie, heerschappij en officieel gedoe van~wereldlijke rechtbanken zooveel mogelijk uitsluitend, aan den vrede, de liefde, de eendracht en het geduld, mét de zucht, den broeder te behouden, zooveel plaats inruimt, als met de christelijke discipline bestaanbaar is en haar is voorgeschreven — en die niet alleen de eene mensch van den anderen, maar ook de eene broeder van den anderen broeder die zijn rechter is, zonder krenking der gerechtigheid, terecht verwachten mag.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen