Verzet - het oude lied

Indertijd is op instigatie van deputaten voor samenspreking een onderzoek ingesteld naar de vonnissen, die in den jongsten kerkstrijd werden geveld over trouwe gereformeerde geloovigen. In ons blad is een begin gemaakt met de publicatie daarvan.

Het was nog maar een begin van de reeks. En nu wij na lange onderbreking den draad weer opnemen, doen wij dat niet om met welgevallen te wroeten in den modder, waarmee gewerkt is (en nog gewerkt wordt), maar om de bewijzen te toonen van het schandelijk onrecht, waaraan kerkelijke vergaderingen zich hebben schuldig gemaakt in dien strijd, en waarvan zij nog steeds de vrijmaking weigeren en tegenstaan. Hun eigen mond zal hen oordeelen: de vonnissen spreken duidelijke taal, ook voor het nageslacht.

Toen deze reeks haar begin vond, was het onze bedoeling, zooveel mogelijk chronologisch te werk te gaan, om latere weergave te vergemakkelijken. Momenteel is het echter eenvoudiger, een keus te doen uit de sprekende getuigenissen van de gepleegde en gehandhaafde officiëele wandaden. Successievelijk komen dan toch alle vonnissen wel ter sprake, voorzoover ze ons bekend geworden zijn.

Wij beginnen met een historie, dl© dateert uit de periode na de invoermg der z.g. vervangingsformule. Het betreft onzen hoogleeraar dr H. J. J a g e r, toen nog predikant te Voorthuizen. Hier volgt de tekst van het over hem gevelde vonnis:

„De Kerkeraad van de Geref. Kerk van Voorthuizen en de Kerkeraad van de Geref. Kerk van Bameveld, in vergadering bijeen op 23 Oct. 1946,

overwegende, dat dr H. J. Jager, Dienaar des Woords bij de Geref. Kerk te Voorthuizen, sinds geruimen tijd de leer onzer kerken betreffende het zaad des verbonds, zooals deze laatstelijk is geformuleerd op de buitengewone Generale Synode van 1946, alsmede de daarmede verband houdende schorsingen, in zijn ambtelijke bediening bestrijdt,

dat hij, ook na veelvuldig herhaalde samensprekingen met den Kerkeraad en na samenspreking met de Classis en daarna met een door deze benoemde Commissie, alsook met Deputaten van de buitengewone Gen. Synode van 1946 en met een commissie van de laatstgehouden Synode, daarin volhardt en ook thans na samenspreking met bovengenoemde kerkeraden en Dep. der Gen. Synode met groote beslistheid verklaart met deze bestrijding te zullen voortgaan,

constateeren, dat hij door deze houding ondanks alle broederlijk vermaan en de uiterste lankmoedigheid, die tegenover hem is betracht, in verzet is gekomen tegen den Kerkeraad en ernstig inbreuk heeft gemaakt op het Kerkverband, en zich zoodoende schuldig heeft gemaakt aan de zonde van openbare scheurmaking,

en besluiten met diep leedwezen, dr H. J. Jager óp grond van artt. 79 en 80 K.O. voor den tijd van drie maanden te schorsen in al zijn ambtelijke bedieningen zulks in de hoop en met de bede, dat de Heer© het daarheen moge leiden, dat dr Jager spoedig terugkeere van zijn verkeerden weg en in volle rechten moge kunnen worden hersteld; ^

van welk besluit kennis zal worden gegeven aan dr Jager, de classis Apeldoorn en de overige classes van de Geref. Kerken in Nederland".

Deze schorsingsbul is een sprekende situatieteekening van het synodale regiem ook na de z.g. revisiesynode. Let op de nauwkeurige formuleering: „de leer onzer kerken betreffende het zaad des verbonds, zooals deze laatstelijk is geformuleerd op de buitengewone Generale Synode van 1946, alsmede de daarmede verband houdende schorsingen".

Hier spreekt het stuk de waarheid: het is één zelfde leer, die in 1942 werd opgelegd en in 1946 gehandhaafd. Dat blijkt ten overvloede uit wat daarbij gezegd wordt over de „daarmede verband houdende schorsingen". Bij mijn weten was dr Jager de eerste, die sinds de vervangingsformule werd gevonnist. De vroegere vonnissen in verband met de leeruitspraken van 1942 worden hier dus op één lijn gesteld met eventueele andere in 1946 en later.

Wij zeggen hiermee niet te veel. Het vonnis vermeldt immers duidelijk, dat zoowel deputaten van de „revisie-synode" alsook een door de synode benoemde commissie in deze zaak aan de besprekingen hebben deelgenomen! Men kan dus moeilijk denken aan een ondoordachte formuleering van onervaren kerkeraadsleden. Trouwens, ook de stijl van het vonnis wijst niet iri die richting.

Het stuk is verder een onverdacht getuigenis van de volharding, waarmee dr Jager in den kerkelijken weg is opgekomen tegen de onschrif tuurüjke leer der gebonden kerken. Daar ging het ook hier om — het vonnis zegt dat duidelijk. Maar het synodale systeem herleidde de zaak weer tot een kwestie van orde: geen „ketterij", maar verzet tegen den kerkeraad, inbreuk op het kerkverband, en düs scheurmaking! Het is het oude lied. Zelfs de melodie is niet veranderd. Er is maar één vulstem. bij gekomen: de formule van 1946. En dan nog telkens te moeten hooren: er is toch eigenlijk niemand geschorst om de leer! We zullen nog méér bewijzen hooren van het tegendeel.

Het gebed, waarmee het vonnis eindigt, is nog in de lucht blijven hangen. Dr Jager is niet den verkeerden weg opgegaan. En inzake zijn „herstel in volle rechten" is het woord alleen maar aan de vergaderin­ gen, die hem hebben gebannen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen