DJELAPPÉ

Beste Vrienden,

De naam hierboven is die van een Daja. Leeftijd? Naar schatting 20 jaar. Lengte ongeveer 1.50 m, gewicht 44 kg. Verder is hij zwijgzaam, toch zeer geestig, uitermate beheerst en zoals blijken zal, heel flink. Hij komt uit een streek, die weer een 160 km verder weg ligt dan Ngabang. Daar is ten Oosten van Sekadau een gebied, waar een missie-post en een Amerikaanse zendingspost elkaar raken. Van beide zijden wordt er hard gewerkt en in Djelappé's dorp zijn zowel roomsen als protestanten. Hij is zelf door een pastoor opgeleid. Hoewel die opleiding goed is wat betreft het lezen, schrijven en dergeüjke nuttige vakken, is het onderwijs in de Heilige Schrift, zoals te begrijpen valt, typisch-gebrekkig en doorspekt met tal van roomse bijgelovigheden, hoewel ook weer niet zó dwaas als in Europa!

Deze jongeman is naar Ngabang gekomen in dienst van het ziekenhuis en wordt nu door de dokter enigszins bekwaamd in het microscopisch onderzoek van bloed en darminhouden.

Hij is overigens een echte Daja gebleven en streeft met enkele anderen er naar zijn volk vooruit te helpen. Daarom is hem de leiding en het toezicht opgedragen door de hoofdleiders van de Daja's over een „asrama". Dat is een gebouw(tje), waarin een aantal jongens woont, die hun kampongs hebben verlaten om hier te Ngabang school te kunnen gaan 'en nu natuurlijk een oiiderdak, voedsel en kleding behoeven. Ruim twee km van Ngabang staat Djelappé's huisje. En daar woont hij met zijn 20 „kinderen", waarvan de oudsten maar weinig in jaren met hem verschillen.

Als onderwijzer was ik erg nieuwsgierig, hoe hij zo'n stel, aan het ouderlijk toezicht onttrokken, jongelui zou regeren; maar ik moet vol bewondering toegeven: „Dat is af". Ze vliegen voor hem. Een wenk, een enkel woord is voldoende. Als je niet beter wist, zou je denken, dat hier een zwaar dril-systeem werd toegepast, maar dat is helemaal niet waar. En ofschoon Djelappé zijn gevoelens niet toont, zoals een Nederlander dat zou doen, toch kunnen we zien, dat hij veel van zijn jongens houdt.

's Morgens is het huis leeg. Djelappé is naar het ziekenhuis en de jongens zijn naar school. Na schooltijd gaan ze huiswaarts en daar heeft ieder z'n taak. Er zijn er, die gaan hout sprokkelen, anderen hebben op de terugweg wat groenten gekocht. Weer anderen gaan het eten bereiden, terwijl een vierde groep zich aan de was begeeft. Voorts is daar herstelwerk aan het huisje zelf, of aan de kleding en tenslotte is er ook een klein tuintje, dat een beetje in de behoeften kan voorzien en veel zorg vereist. En of Djelaiipé nu thuis is, of niet, dat werk gaat dóór. Toen ik hem vroeg, of er wel eens gekibbel was, luidde het antwoord: , , Niet vaak; want ze weten wel, wie lastig zou zijn, die stuur ik terug naar zijn kampung. En dat zouden ze heel erg vinden. Want de jongens willen graag leren".

Maar het huisje van Djelappé werd te klein. Nu had ik wel eens gevraagd, of ik niet één keer per week bij hem thuis mocht komen om daar Bijbelse Geschiedenis te vertellen. Maar Djelappé toonde zich niet zo heel happig. Totdat, na een paar weken, hij zo heel nonchalant naast me kwam staan en, alsof het iets van heel geen belang was, vertelde, dat zijn nieuwe huis klaar was. Indien de tuan nu vertellen wilde, dan kon dat, want er was met de bouw op gerekend

Het laat zich denken hoe nieuwsgierig wij waren en de eerste de beste Maandagavond zijn mijn vrouw en ik er heen gegaan. Stel je een rechthoek voor van 8 bij 5 meter. De wanden zijn opgetrokken van stevig gevlochten rotan, vastgebonden aan een aantal in de grond geplaatste palen van ongeveer 3 m hoogte. Daarover heen is een dak van bladeren, in de vorm van een omgekeerde V. In het midden is het huis dus hoger. Daardoor is er ruimte voor een vliering,

die tot slaapplaats strekt. De benedenhelft is in twee even grote stukken verdeeld door een tussenschot. Men komt de rechterhelft binnen en ziet meteen een kamer, gemeubileerd met één lange bank, een ronde en een vierkante tafel, vier leunstoeltjes en ter verlichting een oliepitje. Alles was geplaatst als in een vergaderlokaal en aan het hoofd stonden de stoelen voor Djelappé en ons beiden. Zie zo, 't lampje bij de tuan, daar lagen voorts een roomse uitgave van een Bijbelse Geschiedenis-boek, een roomse catechismus en een rooms liederenbundeltje. Ik kan gaan vertellen

Men kan zich niet voorstellen, hoe fijn dat is. Van de schepping, van de zondeval, van de moederbelofte, van de broedermoord, van het Kanaïetisch geslacht, van Henoch, van de zondvloed, van het Noaohietisch Verbond: al die dingen zijn spiksplinternieuw voor ze en nog steeds merk ik, dat er spanning is omtrent de vraag: Wanneer zou die beloofde Verlosser nu toch komen? Reeds heb ik hun verteld, dat Hij veel later gekomen is, dus ze weten nu de afloop al, maar de weg, die God met Zijn Kerk bewandeld heeft, is hun nog onbekend. Na de vertelling zingen we. Daartoe heb ik de versjes met cijfernoten op grote stukken papier geschreven. Die vellen prikken we aan de wand, het olielampje er onder, dan gaan allen staan om het beter te kunnen zien en, met Djelappé als één hunner tussen z'n jongens in, zingen we eerst op noten, dan op woorden. Het mat-gele schijnsel, de duistere hoeken, de glimmend-halfnaakte lijven, die glanzend-zwarte haardos en die twinkelende lichtjes in die donkere ogen, fel afstekend tegen hun prachtige gebitten, zouden een Rembrandt hebben kunnen inspireren tot een meesterwerk. Het is daarom ook zo mooi, omdat ze zelf niet weten, hoe mooi het is.

Ik ben ook wel eens met onze zuster Bos daar geweest. Toen waren 'ze ook verguld. En ik vond het zo prettig, dat bij het terugrvragen bleek, dat ze hun les goed hadden onthouden. Trouwens, Djelappé vdl nu ook, dat ze het vertelde in het boek nalezen. Het boek. Dat roomse boek. Ik heb het doorgelezen. Het eerste deel over het Oude Testament bevat geen ketterijen, maar het tweede deel! Hoe nodig is het, dat hier Bijbels komen! Toen ik wegging had ik er drie ^). Later kreeg ik er nog één bij. Maar drie zijn er reeds elders in gebruik. Wat nu? Wie helpt hier?

De andere helft van het huis is één grote keuken. De Hollandse moeders zouden heus stom-verbaasd zijn, als ze zagen met hoe weinig primitieve middelen hier een buitengewoon-praktische keuken is gebouwd. En nu moet niemand denken: nou ja, een man vindt het al gauw goed, neen, mijn eigen vrouw zei: O, maar daar kan ik wat van leren, dat doen wij later ook zo, als ons huis klaar komt. Je begrijpt, hoe leuk Djelappé dat vond, want toen ik vroeg, wie heeft dat nu gebouwd? toen was het antwoord: „Wij, tuan, samen".

En deze Djelappé heeft met zijn oudere vrienden nog veel meer voor ons gedaan. Misschien dat ik daar later nog wel eens iets van vertel. En, evenals zijn collega Adji, die óók rooms is opgevoed, lenen ze een aandachtig oor aan mijn woorden en soms, soms vragen ze naar een verklaring, omdat ze vroeger anders leerden en een heel enkel keertje merk ik dan, dat daar een kentering begint. Ik durf niet meer zeggen, dan zou ik misschien voorbarig zijn.

En onder die jongens van Djelappé zijn er, die zo graag onderwijzer willen worden. Zouden we die nu mogen loslaten? Terwijl er vlak in de buurt dorpen zijn met soms meer dan honderd kinderen, die op hun beurt een onderwijzer uit hun eigen volk nodig hebben?

Denk hier maar eens over na.

Ngabang, Dec. '51.

1) Maleise bijbels, wel te verstaan!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen