Een twist in 1704.

IV.

»Hebt ge kennis aan den '^^g der waarheid en der zaligheid? " vraagt Ds. Schorer aan den tegenover hem zittenden Lucas de Bode van Sluis.

»Wat zal ik u ten antwoord geven op die vraag, dominee? " antwoordt de Bode. »Daar wordt tegenwoordig zooveel getwist over de waarheid, dat een eenvoudig mensch, indien hij niet zelf ook eens denkt en onderzoekt, de kluts kwijt moet raken. Men hoort van Roellianen en Viackianen en Bekkerianen, ja wat al meer! Zelfs in onze stad Sluis is het mis; daar staan Ds. Van Leeuwen en Ds. Hattinga tegenover elkaêr, ieder voor zich bewerende de waarheid te hebben."

»Maar ik vroeg u niet, wat andere menschen over de waarheid denken, lieve vriend!" herneemt Ds. Schorer, »wel of ge zelf kennis hebt aan den weg der waarheid en der zaligheid. Dit echter daargelaten, aan usv antwoord merk ik, dat ge behoort tot die denkers en onderzoekers der waarheid, welke een eigen opinie meenen te hebben; wat dunkt u van de Gereformeerde leer, is zij niet conform de waarheid? "

»Ik zal u zeggen, hoe ik daarover oordeel. Onlangs was ik bij Ds. Hattinga, om hem een pakje te brengen, toen ik hem tegelijk vroeg, of ik hem eens over geestelijke dingen mocht spreken. Heel minzaam nam de man mij nu meê naar zijn kamer en ik begon ZEerw. te vragen naar zijne gevoelens over de Drieëenheid en de menschwording van Jezus Christus. Ds. Hattinga antwoordde mij, en zeide toen: »Dat is ook de leer der Gereformeerde kerk." Ik zei niets, maar was het lang niet met den dominee eens. Kort daarna ging ik naar Ds. Van Leeuwen; ik dacht: daar zal ik het beter treffen. En ja, daar < rof ik het ook beter. Met dien leeraar was ik het geheel eens, en hij zeide mij, dat ik gelijk had, en men het zooals ik het stelde, begrijpen kon; maar toen ik heenging, vermaande hij mij: »Bode, wees voorzichtig dat ge uw tong in toom houdt en uw gevoelen niet te duidelijk uitspreekt; ge moet met de kerk spreken."

»Dat is toch geen eerlijke raad, die u daar gegeven werd, vindt ge wel. Bode? " —vraagt Ds. Amys.

»Nu, strikt eerlijk is het wel niet; maar men heeft zooveel last van de kerkelijken, als men afwijkt van de belijdenis der Gereformeerde kerk; dat weet u ook wel, " antwoordt Lucas de Bode, 'lachende.

»Laten we dit voorloopig eens terzij leggen, " zegt Ds. Schorer, »maar zeg ons liever, wat ge dan gelooft op grond der Schrift van het mysterie der Drieëenheid."

»Dat er maar één Wezen is, en alzoo ook maar één zelfstandigheid, " zegt de Bode.

»Onze geloofsbelijdenis leert ons in art. 8, dat ik hier voor mij opgeslagen heb, " herneemt Ds. Schorer: „Aangezien, dat de Heilige Schrifture ons leert, dat de Vader en de Zoon en de Heilige Geest elk zijne zelfstandigheid heeft, onderscheiden door hunne eigenschappen, doch alzoo, dat deze drie personen maar één eenig God zijn."

»Ik heb wel eens gelezen, dominee! dat deze' leer een antichristelijke dwaling is, eene omkeering van de apostolische eenvoudigheid, door den Roomschen Antichrist voortgezet tot op onze tijden, " merkt de Bode op.

«Voorwaar neen, mijn vriend!" antwoordt Ds. Schorer, »zij is de leer der Schrift. Of zult ge ontkennen, dat Gods Woord duidelijk spreekt van drie personen, den Vader, den Zoon en den Heiligen Geest, welke samen één eenig Goddelijk Wezen zijn? "

»Neen, ik zal niet ontkennen, dat er van den Vader, den Zoon en den Heiligen Geest in den Bijbel gesproken wordt, " zegt de Bode; »maar dat zijn geen drie zelfstandigheden; want eene zelfstandigheid is hetzelfde als een zelfstandig Wezen. Zegt men dus: Daar zijn drie zelfstandigheden, dan is dat zooveel als : »er zijn drie zelfstandige Wezens, wat hetzelfde zou zijn als drie Goden, en dat is, zooals ge zelf zult toegeven, eene ongerijmdheid."

»Dit laatste is waar; maar ge maakt eene gevolgtrekking uit een valsche stelling. Want zelfstandigheid is niet hetzelfde als wezen. Wij moeten ons aan het spraakgebruik houden, dat reeds 17 eeuwen in de Christelijke kerk is aangenomen, om het mysterie der Drieëenheid uit de Schrift in de geloofsbelijdenis der kerk in te brengen. De Goddelijke persoon des Vaders of des Zoons of des Heiligen Geestes wordt een onmededeelbare zelfstandigheid van het Goddelijk Wezen genoemd, of, zooals anderen het zeggen, een onderscheiden zelfstandigheid, hebbende de geheele Godheid in zich. Het Goddelijk Wezen is echter de Goddelijke natuur of substantie (Rom. i:20) »welke op een gansch bijzondere wijze is in den Vader, den Zoon en den Heiligen Geest, waardoor God is wat Hij is, dat is: envoudig, geestelijk, oneindig, overalte genwoordig, volmaakt, onveranderlijk, alwetend."

'»Wel, wat een geleerd betoog, dominee]!" roept de Bode min of meer spottend uit, »daar kunnen mijn arme hersenen niet bij. Wie kan dat begrijpen of zich voorstellen ? Ik geloof ook wel aan eene Drieëenheid, maar niet zooals u. Mij dunkt, daar is maar één Wezen en alzoo ook maar ééne zelfstandigheid. Dat Wezen heeft echter eene wijsheid en eene liefde. Toen God nu het voornemen had, zondaren te zaligen, noemde Hij zijne wijsheid zijn Zoon, en zgne liefde zijn Geest, en dezen zijn met den Vader één. Daarom wordt op de eene plaats van den Vader gezegd, wat op een andere van den Zoon gezegd wordt. Daarom heeft ook Christus gezegd: Die Mij gezien heeft, heeft den Vader gezien; en Ik en de Vader zijn één.''

»Bode! Bode! wat zijt ge in een gansch bittere gal en samenknooping van ongerechtigheid!" roept Ds. Schorer uit. »Het Socinianisme heeft u beet. Gij ligt tegen de Schrift. Daarom moet ge, om u staande te houden, de eenvoudige woorden des' Bijbels verdraaien en er een anderen zin inleggen Lieve vriend! keer terug tot Gods Woord; onderzoek het; niet om het met uwe rede te verstaan, maar om het ook in zijne mysteriën te gelooven."

»Maar gij gebruikt woorden als natuur, persoon, zelfstandigheid, die onschriftuurlijk zijn, " zegt de Bode, kalmer dan daareven.

„Wie heeft u dat wijsgemaakt. Bode? " antwoordt Ds. Schorer. »Laat mij u dat anders zeggen, 't Woord natuur vindt ge hier in 2 Petr. i : 4 en ook hier in Gal. 4:8; het woord zelfstandigheid of persoon hier in Hebr. i : 3, en eindelijk het Woord wezen hier in Exod. 3 : 14 en hier in Openb. i:4."

Zoo gaat het gesprek nog eenigen tijd voort, totdat de wagen de poort te Sluis bmnenrijdt en aan de herberg-»De Gouden Leeuw" stilstaat.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen