De tabellen der Volkstelling, die dezer

De tabellen der Volkstelling, die dezer dagen publiek zijn gemaakt, geven voor elke gemeente, en ook voor elke provincie saamgeteld, het aantal aan van hen, die eenerzijds zich als „Christelijk Gereformeerd" opgaven, en anderzijds geboekt zijn als „Nederduitsch Gereformeerd".

Natuurlijk ontbreekt ons de plaatsruimte, om deze tabel voor alle gemeenten afzonderlijk te geven, maar de verzamelstaat voor de provinciën is belangrijk genoeg, om hem onder de oogen van onze lezers te brengen.

Deze tabel is als volgt; waarbij wij gemakshalve de mannen en vrouwen saamtelden.

Christel. Gereformeerden 3368 Noord-Brab. ; '; ^^g^ g^^^ Gelderland.. Nederd. Gereformeerden. m. 1873 V. 1864 3737 m. V. m. V. m. V. m. V. m, v. m. V. m. m. V. m V. 7tl, V. 4559 4563 16608 18463 8889 10036 6795 6857 2094 2288 i4S93 i5°56 9122 35071 18925 13652 4382 29649 8880 8738 17618 . . ^ 190(80 ^9769 38849 •JÖQI 7625 13 I I5316 ï4 m. v. m. V. m. V. m. V. m. Z'. m. V. m. V. m, V. m. V. m. V. 9468 8841 25132 25922 18237 20025 4245 4222 6443 6700 14433 14699 4325 3984 4654 4762 561 548 64 10 18309 51054 38262 8467 13143 29132 8309 9416 1109 74 Zuid-HoU. Noord-Holl., Zeeland. Utrecht. Friesland Overijsel. . Groningen. Drente. Limburg. Totaal. . . 189251 181012 s h e I

Na de vereeniging zal het aantal in de onderscheidene provinciën dus als volgt wezen: Noord-Brabant 6, 653 + 3, 737 = 10, 390 Gelderland . . 9, 122 - j-18, 309 = 27, 431 Zuid-Holland . 35, 071 - f 51, 054 = 86, 125 Noord-Holland 18, 925 '+ 38, 262 = 57, 187 Zeeland .... 13652 + 8, 467 = 22, 119 Utrecht .... 4, 382 + 13 143 = I7, S2S Friesland . . . 29649 - ]-29, 132 = 58, 781 Overijsel. . . . 17, 618 + 8.3C9 = 25, 927 Drente iS, 3i6 - f 1, 109 = 16.425 Groningen. . . 38, 849 - [-9.416 = 48, 265 Limburg. ... 14 - f 74 = 88

Voor de evenredige verhouding blijkt hier tevens uit, dat de Christelijke Gereformeerden sterker in het cijfer zijn voor wat aangaat de provinciën Noord-Brabant, Zeeland, Overijsel, Drente en Groningen; dat omgekeerd de Nederduitsch Gereformeerden een grooter aantal aanwijzen in de provinciën Gelderland, Zuid-Holland, Noord-Holland, Utrecht en Limburg; terwijl in Friesland de getallen ongeveer tegen elkaar opwegen.

Terwijl eindelijk wat de kunne aangaat, meeï mannen bij deze gezamenlijke kerken staan aangegeven voor Noord-Brabant, Gelderland, Overijsel, Drente en Limburg, terwijl meer vrouwen bij haar voorkomen in Zuid-Holland, Noord-Holland, Zeeland, Utrecht, Friesland en Drente; een verschijnsel dat zich géreedelijk verklaart uit de dienstboden die uit de ééne provincie naar de andere trekken.

Opmerkelijk is het hierbij, dat de actie van 1834 blijkbaar haar sterkste kracht in het Noorden van ons land ontwikkeld heeft, terwijl de actie van 1886 meer doorwerkte in het midden des lands.

Dat Noord-Brabant en Limburg zoo klein cijfer opleveren, behoeft geen nadere verklaring. Deze provinciën zijn bijna geheel Roomsch. Maar wel trekt het de aandacht, dat Noord-Holland, na aftrek van de 32000 voor Amsterdam, slechts 25000 voor de geheele overige provincie geeft; iets wat zijn verklaring vindt in het droeve feit, dat Holland boven het IJ door het Modernisme in zoo rampzaligen toestand is gebracht.

Ten overvloede zij hierbij met het oog op bovenstaande cijfers nog herhaald, dat onder deze cijfers niet begrepen zijn de enkele oud-Gereformeerde kerken en daaraan verwante groepen; en dat het getal van de Doleerenden daarom feitelijk hooger is, dan het hier uitkomt, 1°. omdat onderscheidene hoofden van gezinnen geweigerd hebben leden van hun gezin, die met de Doleantie meegaan, als zoodanig te boeken; en 2". omdat er, gelijk tijdens de volkstelling plaats greep, h aangetoond, door de invullers, en soms nog wel door hooger, pressie is uitgeoefend.

Het was op dien grond, dat wemeenden veiliglijk nu reeds de vrucht der beide acties, in 1834 en 1886, op een getal van 400, 000 te mogen schatten, d. i. op ongeveer één tiende van heel het land.

Zoodra deze nu kerkelijk vereenigd zijn, is zeer stellig reeds het grooter deel van de Calvinisten in ons land, weer als vanouds, kerkelijk georganiseerd op dezelfde geloofsbelijdenis en kerkelijk levend naar dezelfde kerkenordening als onze vaderen. Wat nu nog achterbleef kan het op den duur toch in het Modern en Groningsch gezelschap onder de Synode van Den Haag niet uithouden.

niet uithouden. Vroeg of laat moeten deze achtergeblevenen toch weer den strijd voor hun beginsel opnemen, en indien ze daartoe machtig genoeg blijken, alzoo op een derden exodus van onder de Synodale hiërarchie

aansturen. Of blijkt men daartoe onmachtig, en beneinen de predikanten zich zelven door antinomiaansche kerkelijke politiek hiertoe de zedelijke veerkracht, dan gaan deleden vroeg of laat toch één voor één uit. Als zeer kleine minderheid onder de breede schare van Modernen, Groningers en Ethischen, kan geen groep Calvinisten het duurzaam uithouden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen