Buitenland.

Frankrijk, Een merkwaardig boek. II.

Het boek van Paul Sabatier over Franciscus van Assisi mag den naam van een wetenschappelijk werk niet worden ontzegd. De schrijver wijdt niet minder dan 126 bladzijden van zijn boek, om de resultaten van zijne bronnenstudie mede te deelen. De taal, die Sabatier gebruikte, is poëtisch en helder als kristal. In het geheele werk wordt het openbaar, dat de schrijver alle documenten, die voor hem bereikbaar waren, gebruikt heeft, om van zijn held een klaar beeld te kunnen ophangen.

Uit een historisch oogpunt' is het boek van Sabatier eene schoone monographic te noemen, gelijk er in de laatste jaren niet een het licht zag. Sabatier heeft alles in het werk gesteld om eene getrouwe beschijving te geven van het historisch milieu waarin Franciscus leefde en arbeidde. Vooral hangt hij een levendig en getrouw tafereel op van het leven in de dagen van den heiligen Franciscus, in het bijzonder in Italië. Schilderachtig is de beschrijving van de geboorteplaats van den dichter der orde der Franciscanen. Na zes a zeven eeuwen is het stadje Assisi weinig veranderd. Aan de helling van een heuvel van het Sabiosagebergte gelegen, overziet men daar de geheele vlakte van Umbrië van Perusia tot Spalette.

Gelijk kinderen die elkander de hand geven en op hun teenen gaan staan, schijnen de huizen de rotsen te willen beklimmen, en dat gelukt hun zoo goed, dat men van uit elk venster het geheele panorama, met zijne heuvels, sloten en dorpen, die aan de blauwe horizon te voorschijn treden, overzien kan.

Daar werd in 1682 Franciscus geboren uit een koopman Bernardone genaamd en zijne vrome eehtvriendin Pica. Ten gevolge der levendige handelsbetrekkingen, die toen tusschen Frankrijk en Italië bestonden, moest Bernardone dikwijls naar Frankrijk voor zaken reizen, waarbij zijn zoon hem menigmaal vergezelde. Door het levendig temperament, dat Franciscus had, is het te verstaan welk een diepen indruk het algemeen verval en de ontbinding van al de sociale en godsdienstige verhouduigen op zijn ontvankelijk gemoed maakte. Reeds vroeg was Franciscus het middelpunt en de ziel van den vriendenkring, waarin hij zich bewoog, hetgeen hem verleidde tot vele wilde streken. Zijn ijdele vader had er groot behagen in, dat zijn zoon zoo vroeg de rol van aanvoerder speelde. Maar zijne moeder zuchtte in stilte over het dolle gedrag en de zwelgerijen van haren zoon. Zij bad tot God om haar uit dien nood te redden en het hart door Zijne barmhartigheid te veranderen. Lang scheen haar gebed onverhoord te blijven, Hoe langer hoe meer scheen hij in ongebondenheid Augustinus te willen navolgen en de zoete hoop van zijne moeder te beschamen.

Op zekeren dag echter werd de rechtvaardige hand des Heeren op Franciscus gelegd. Hij werd op het krankbed gelegd, zijne gevaarlijke ziekte duurde weken lang, doch het feit, dat hij den dood onder de oogen moest zien, veroorzaakte in zijn hart eene crisis. De ijdelheid van het leven kreeg hij te midden van de gouden droomen zijner jeugd te zien. Hij leerde de bitterheid van de zonde smaken en daardoor begon hij van alles, ook van zich zelven, te walgen. De nood en de ellende der armen wekte zijn medelijden, aardsche genoegens hadden hunne bekoring voor zijn benauwd hart verloren. Hij kreeg behoefte aan rust en stilte. Als in vertwijfeling zocht hij de eenzaamheid, en trok zich bij voorkeur in rotsholen en op de bergen terug, slechts door één gedachte bezield, dat de wereld hem had bedrogen en dat het hem 't best was alleen te zijn met zijn God, Vergeefs trachtten zijne vroegere vrienden hem weder tot zijn vroeger, zoo avontuurlijk leven, terug te brengen. Te vergeefs deed zijn vader, die slechts op geld en eer belust was, hem over zijn voor hem onverstaanbaar gedrag, de bitterste verwijtingen, Franciscus had zich, naar zijne eigene uitdrukking, «met zijne vrouw armoedig in den echt begeven, " en hij bleef haar getrouw tot aan zijn levenseinde, zonder er ooit berouw over te gevoelen. Op zekeren dag zag hij op den weg tusschen Assici en Rome, een schare bedelaars in den voorhof van een Basilica; zonder aarzeling verwisselde hij zijne schoone kleeding als ridder, met de lompen van den arme en bedelde hij een geheelen dag aan eene kerkdeur, om zich alzoo in zelfverloochening te oefenen. De koene sprong in de armoede was nu gedaan, Franciscus had met de wereld gebroken. Zijn geheel verder leven nu is eene onafgebroken keten van zelfverloochening, die aan dezen ring is vastgemaakt. Nu was er een keerpunt in zijn leven, hij had gebroken met zijn verleden, hij was nu alsjdoor een geweldigen hefboom over zelfzucht, wereld en zonde heengezet.

Het komt ons voor, dat men de historie geweld aandoet, als men beweert, dat Franciscus van Assisi eene plaats verdient in de wolke van getuigen. Ook gelooven wij niet, dat, ware Franciscus drie eeuwen later geboren, hij dan denzelfden weg zou hebben afgelegd, dien Luther van Rome voor den Wartburg en voor Wittenberg bracht.

Dit is zeker, dat Franciscus van Assisi een krachtig getuige geweest is tegen den boozen I mammondienst, waaraan zich de overgroote meerderheid, van bisschoppen en kapelanen overgaf, waardoor velen doordrongen werden van de noodzakelijkheid eener reformatie in hoofd en leden. Z-ijn vrijwillige armoede, zijne grenzelooze menschenliefde en groote zelfverloochening, de groote invloed die hij kreeg door zijne gloeiende welsprekenheid, gaven aan de kerk dier dagen een nieuw aanzien. W'el werd hij door de wereld bespot, gelijk hij doorzijn vader was vervloekt, doch hij kreeg ook eene menigte volgers en leerlingen, die hij nog bij duizenden • op eene ' Pinkstervergadering om de Portincale kerk vergaderd zag. Hij werd de stichter van de Franciscanerorde, waarvan de leden gehuld gingen en nog gaan in eene bruine monnikspij, met een koord omgord. Paus Innoncentius III, door de eenvoud en ootmoed van Franciscus getroffen, nam hem onder zijne bescherming, terwijl Honorius III zijn zegel hechtte aan de door hem gèstichtte orde der Fratres minores (Minderbroeders) en haar Jiet recht schonk om overal te prediken en de biecht af te nemen, Aan zijne orde gaf hij een breeden grondslag, door eene broederschap te stichten van personen, die in de wereld bleven en de tertitis ordo de poenitentia noemde, die nog wel de broederschap van den derden regel genoemd wordt. Als dichter heeft Franciscus boven velen uitgemunt, hij sprak in de producten van zijn genie leeuwerikken en zwaluwen aan, hij zag in de zon, de maan en de sterren, predikers van zijn God, die Zijne eere verkondigden, en zijn lied aan de zon behoort tot het schoonste wat op dit gebied is te voorschijn gebracht. Na te vergeefs gewenscht te hebben voor zijne liefde te sterven, zag hij in, dat hij niet door een lichamelijk martelaarschap, maar door vurigen ijver het voorbeeld van den gekruisten Heiland behoorde na te volgen. Naakt stierf hij op den kouden grond van de kerk waarin hij geroepen was te arbeiden. Een zijner leerlingen bericht, dat twee jaren voor zijn dood de teekenen van de wonden van Christus in zijn lichaam zichtbaar waren, en een ander, dat hem twee jaren te voren die teekenen door een Seraph werden ingedrukt.

Hoeveel zelfverloochening en zelfbeheersching ook Franciscus van Assisi getoond moge hebben, hetgeen wij niet wenschen te verkleinen, het eene, dat de grond is van alle ware zelfverloochening, namelijk, dat men er van leert afzien om zijne eigene zaligheid uit te werken, door uitspanning tot heiliging en kruisiging van het vleesch, het heeft den stichter der Franciscanerorde ontbroken. Overigens is het beeld dat de Fransche schrijver van hem ophangt, vol aantrekkelijkheid en. tot beschaming van menigeen, die weet, dat hij niet door de werken der wet, maar alleen door vrije genade kan zalig worden.

Het kan ons niet verwonderen, dat de Roomsche kerk Franciscus onder hare heiligen heeft opgenomen.

Duilschland. Duitsche kerkelijke bladen over het Ritualisme in Engeland.

Het heeft onze aandacht getrokken, dat inde laatste weken eene reeks Duitsche kerkelijke bladen mededeelingen gedaan hebben over de. vorderingen die in Engeland het Ritualisme maakte. ^Ook viel het ons op, dat deze bladen toonden over het algemeen meer met de Ritualisten te synipathiseeren dan met degenen die hen tegenstaan. Zoo lezen wij bijv. het volgende: »Te Liverpool heeft een Ritualistisch predikant een aantal regelen voor Avondmaalsgangers gemaakt, die in het Protestantsche leger veel kwaad bloed hebben gezet. Wij wijzen op den strijd, omdat de wijze waarop hij gevoerd wordt, j'voor beide partijen van symptomatische beteekenis] is, d. w. z. dat daaruit te zien is wat later te gebeuren staat. Men zal niet licht eene openbare discussie over dergelijke dingen op zijn weg vinden, waaruit duidelijker gezien kan worden, hoe enghartig in zeer vele opzichten het jadicaal-Protestantsche Calvinisme van de aanhangers der Staatskerk tegen de RituaHsten ageert, en het «Godslasterlijk Papisme" ook in dingen zoekt, die in de Luthersche kerken van het vaste land zonder^ bezwaar in praktijk worden gebracht en aan de gemeenten lief geworden zijn. Over het altaar, in plaats van de avondmaalstafel, over den gemengden wijn, over de positie naar het oosten, over het Agnus Dei (lam Gods) bij het Avondmaal en andere dingen, die in de i6de eeuw wel is waar door de Gereformeerden zijn weggevaagd, wordt wraak en moord geroepen, alsof daarmede de Engelsche kerk aan het Romanisme werd overgeleverd, " Daarop wordt o. a, medegedeeld, dat tegenover alle ceremoniën bij het ontvangen van het Heilig Avondmaal de anti-Ritualisten daaraan herinneren, dat er geschreven staat: sHij is hier niet. Hij is opgestaan", en dat het lichaam des Heeren alleen in den hemel is. Zeker geeft men toe, dat het Ritualisme verkeerd is, maar men houdt het Calvinisme, dat het invoeren van Roomsche gebruiken in de Episcopale kerk zooveel mogelijk bestrijdt, voor nog veel verkeerder. Inderdaad toonen de Lutherschen in Duitschland dat hunne sympathiën bij de Engelsche Ritualisten zijn. En dit kan ook haast niet anders. Immers veel wat de Gereformeerde Kerk in zake de eeredienst afschafte, heeft de Luthersche kerk behouden en daarom is er eenige overeenstemming tusschen het streven van Luthersche en Ritualistisch gezinde Episcopalen.

Bovendien is in Duitschland de neiging om de liturgie uit te breiden en te Romaniseeren evenzeer merkbaar.

Indië. De afval van het geloof der vaderen werkt bij de leeraars, dat zij geen bediening van het geheele woord meer kunnen brengen, maar de prediking laten ' opgaan in het voorhouden van eenige zedelessen. Het W. Lutherisclie Missionsblatt deelt mede, dat men deze nieuwigheid (? ) op het Indisch zendingsveld zoekt door te drijven. Men wil den beschaafden Hindoe met cle • dwaasheid van het kruis van Christus niet meer aanstoot geven; en daar men hem toch voor het Christendom winnen wil, zoekt men door voordrachten over de moraal hem te bereiken. De Indische Christenen beklagen zich zeer over de vermenigvuldiging van deze voordrachten.

Zoo schrijft The Christian Patriot een door inlandsche Christenen geschreven weekblad, het volgende: «Een zendeling heeft in de kapel alhier een reeks voordrachten voor beschaafde Hindoe's gehouden, over het karakter, de tentoonstelling te Chicago, slavenhandel enz. Deze voordrachten waren interessant en leerzaam en doortrokken _ door hooge redelijke ernst; maar zij waren niet christelijk. Geen poging werd er aangewend om den gekruisteri Christus als den Heiland van zondaars voor te stellen en zijne liefde als Heiland, dit zielaangrijpend thema, te bespreken. Het is tegenwoordig een modezaak van karakter, goedheid en dergelijke deugden te spreken en de Heiland op ^en achter-

grond te laten." Het is verblijdend, dat deze Christenen uit de Heidenen het gevaar zien, waarin de moderne leer het Christendom brengt.

WiNCKEL.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen