De Martelaren.

I.

CLXXIII.

DE MOORD TE VASSY.

Catharina de Medlcis, de gemalin van Hendrik II, is een dier afschuwelijke karakters in de geschiedenis der menschheid, welke zelfs na eeuwen nog afstooten. Zij kende niet anders dan zich zelve en hare hoogheid. Daarom kon zij nu eens zich verbinden met de vijanden der kerk van Christus, om deze te verderven, dan weer zich aansluiten aan de trouwste belijders dier kerk om Rome te bestrijden. Om het eene of het andere doel te hereiken, waren haar alle middelen, zelfs die van verraad en moord, goed. In het jaar 1561, waartoe we thans gekomen zijn, stond zij aan de zijde der Hugenooten (zoo werden in Frankrijk de Gereformeerden genoemd) en tegenover de Guises, de hoofden der Roomsche partij. Op haren aandrang was in September 1561 te Poissy het vermaarde godsdienstgesprek gehouden, waarbij Theodoras Beza, de vriend en strijdgenoot van Calvijn, het pleit der Reformatie waardiglijic voerde. En al had dit gesprek toen niet het door de Gereformeerden gewenschte gevolg gehad, toch was een zekere godsdienstige vrijheid toegestaan, die der hervormmg ten goede kwam. Overal toch traden de kerken te voorschijn. Dit gebeurde ook te Vassy, eene kleine stad in Champagne, welke den koning toebehoorde. Den 12en October 1561 verscheen er een der leeraren van de kerk van Troyes, om er de geloovigen te verzamelen en te organiseeren. Deze leeraar, Jean Franelle, vernam bij zijn komst te Vassy, dat men vreesde, dat lüj niets zou kunnen uitvoeren, omdat de Guiios, de hertog en de kardinaal, in de nabijheid, namelijk te Joinville, waren. Franelle liet zich echter niet ontmoedigen. De Heere had hem gezonden, dus mocht hij niet onverrichter^zake terugkeeren. Hij zocht op diegenen, die hongerden naar het ware Woord Gods en beraadslaagde met hen, of men niet eerst in het geheim kon samenkomen, om later meer openbaar op te treden met de verkondiging van den Christus. De eerste vergadering werd_ gehouden ten huize van een lakenkoopman. Zes-en-twintig mannen en vrouv/en waren, tegenwoordig. De leeraar hield een rede, waarna overgegaan werd tot de verkiezing van 4 ouderlingen en 2 diakenen. Den volgenden dag kwamen 5 è, 600 menschen samen, welk getal van dag tot dag grooter werd, zoodat men verplicht werd een andere plaats te kiezen voor de prediking des Woords, die toen openlijk plaats had op het plein van het hospitaal.

Toen echter de leeraar zag, dat de' kerk te Vassy aanwies, nam hij afscheid van de broeders aldaar en keerde naar Troyes terug. Bij zijn vertrek vermaande hij hen om toch nauw toe te zien op de gemeente, telken rustdag haar een preek voor te lezen en haar in hare huizen te bezoeken.

De jeugdige kerk ondervond spoedig dat de Satan haar geen rust gunde, maar de Guises in het naburige Joinville aanspoorde, om toch hun best te doen, haar te vernielen. Dit gelukte door de genade des Heeren niet. Toch achtte de kerk van Troyes het met het oog op deae aanvallen noodig, dat haar leeraar den i3den December weer naar Vassy zou gaan. Flanelle vond weer genoegzamen arbeid. Het Woord Gods werd weer verkondigd en hït Sacrament des Doops aan sommige kinderen bïdicnJ. Vier dagen later gebeurde er iets in Vassy, dat een der oorzaken is ge'.vorden van den vreeseiijken moord in die stad.

Aangezet door den kardinaal van Lotharingen, had diens broeder, de hertog de Guise, den bisschop van Chalons derwaarts gezonden, om er de ketterij, zooals men dat noemde, uit te roeien. De genoemde bisschop kwam, vergezeld van eenen welsprekenden monnik, in de vaste overtuiging, dat liij een gemakkelijke overwinning zou verkrijgen, over de eenvoudige lieden van Vassy. Dadelijk bij zijn aankomst H-jt de kerkvoogd eenigen van de voornaamsten der kerk bij zich komen, die hij verzocht des anderen daags onder de preek van den hem vergezellenden monnik te komen. Dan zou het volk hun voorbeeld volgen en met hun overtuigd worden van de dwaasheid der ketterij. Ds genoodigden weigerden beslist aan dien wensch te voldoen, maar vroegen op hun beurt den bisschop in hunne godsdienstoefening te komen. Na lang over en weer praten beloofde de bisschop te komen. Met deze blijde boodschap snelden degenen, die met den blschop hadden gesproken, naar den leeraar, die zich toen voornam om niet over het tweede gebodte spreken, wat toen aan de orde was, maar eene volledige belijdenis des geloofs uit te spreken.

De ure voor de godsdienstoefening brak aan. De bisschop verbood te luiden. Doch dit ontmoedigde de Gereformeerden niet. Van huis tot huis werd de samenkomst Aangekondigd. In grooten getale was het_ volk opgekomen. Onder het zingen kwam de bisschop binnen.

Het gebed, dat toen volgde, werd verstoord door de stem des kerkvoogds, die riep: > Mijne heeren, ik kom hier als bisschop van Chalons en bijgevolg ook van deze plaats.'^ Had hij verwacht door deze taal schrik onder de verga-» derden te brengen, spoedig zag hij zich daarin bedrogen. De leeraar kwam hem tegen en eischte stilte. Toen hij echter zag, dat de bisschop hiervan niet weten wilde, ontstond er een twistgesprek tusschen hem en laatstgenoemdcj waarvan het einde was, dat deze heenging.

Toen de menschen zagen, dat de bisschop weg waSj' prezen zij God.

Intusschen begaf zich de kerkvoogd met zijn monnik naar de kerk, waarheen hun echter slechts weinigen volgden. Doch ook daar achtten zij zich niet veilig. Want da monnik hoorde onder de prediking eenig leven —hetwaa het uitgaan der Gereformeerde kerk — en dit bewoog heni de vlucht te nemen, straks gevolgd door zijnen meester.

Des anderen daags begaf zich de bisschop naar Join» ville, om daar aan zijne vrienden, de Guises, te verhalen, wat er te Vassy gebeurd was. Samen wendden deza vijanden der waarheid zich tot den koning met een proces-verbaal, waarin als aanklacht vermeld stond, de beleediging, welke den bisschop te Vassy was aangedaan. Het doel der vrienden was, van het hof een last te krijgen voor den hertog de Guise, om de schuldigen van Vassy te straffen naar goedvinden. Gelukkig vernamen die van Vassy, door eenige dienaren van den hertog vanAumale, die toen de Guises bezocht, welken toeleg tegen hun gesmeed werd. Daarom zonden ook zij gezanten naar het hof, om dit beter in te lichten. Deze poging gelukte. En Vassy werd vooralsnog gespaard.

DK GAAY FORTMAN,

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen