Buitenland.

Duitschland. De predikanten in Duitschland laten zich bij het voortduren van den oorlog steeds meer hooren. Eenige Berlijnsche predikantenverhieven hunne stem, en anderen meenden zich tegen hun getuigenis te moeten uitlaten. Er heeft zich in Duitschland een > Vaderlandspartijt gevormd, die in persoonHjkheden als von Tirpitz hun man vonden, terwijl predikanten voor haar optreden. Dit verwondert ons niet. Wat ruim hoBderd-vijf-cn-twintig jaar geleden de Fransche revolutionairen bestonden, namelijk om in alle landen tot revolutie aan te zetten, hetgeen in ons land bij de Patriotten weerklank vond, terwijl de Prinsgezinden zich daartegen stelden, dat doen-de Russische revolutionairen tegenwoordig op nieuw. Hunne anarchistische denkbeelden willen zij laten triumfeeren; geen wonder dat men" zich ook in de predikantenwereld dapper weert om dat te voorkomen. Duitschland heeft niet alleen tal vaa uitwendige vijanden te weerstaan ; ook inwendige moet men het hoofd bieden. Jammer maar, dat niet allen één lijn trekken. Dat blijkt uit het volgende. Eenige predikanten uit Hannover lieten de volgende verklaring drukken:

»De ondergeteekenden mecnen tegenover het vaderland verplicht te zijn openlijk te verklaren: Ie Wij geven het bedreigde vaderland wat het toekomt: liefde van ganscher harte tn een standvastige trouw, tot een eervolle^ de toekomst verzekerende vrede verkregen is. 2e Maar boven het vaderland staat, alle landen omvattend, het rijk Gods, welks Evangelie luidt: Gerechtigheid, vrede en liefde. 3c Men zou het Evangelie slecht dienen wanneer men de hartstochten, door dezen oorlog opgewekt, niet meestér bleef en tQt een Chauvinisme verviel, dat ons, vredeboden; tot »oorlogstheologen* stempelde. 4e Wel is een vaderlandsche toorn gerechtvaardigd, maar het verduistere ons oordeel niet, dat aan dezen oorlog een algemeen gebrek aan gerechtigheidszin en een overmaat van mammonszin, kortom de zonde, ten grondslag ligt. 5e Daartegenover onverschrokken voor gerechtigheid, liefde en onstoffelijke goederen, kortoni voor de heeiichappij Gods, te strijden, is oaze eerste plicht. Wij dienen daarmede ook ons vaderland; dat alleen onder de heerschappij Gods gedijen kan. 6e Wij begroeten het met blijdschap, wanneer te Upsala en elders in neutrale en vijandelijke landen dezelfde Christerijk-redclijke eischen geuit worden. Wij vertrouwen dat deze > nieuwe«, in werkelijkheid oude geest van het - Rijk Gods zich door alle sterke hindernissen baan breken zal en den volken als het veiligst, zij. het ook als het langzaam rijpend krijgsdoet, een toekomst in gerechtigheid en geluk brengen zal. In deze overtuiging reiken wij eiken gelijksgèzinde de hand: -voortwerken en niet moede'worden*.

Het Hamburgef 'Kirchenblatt teekent hierbij aau: Deze verklaring is zoowel door orthodoxe als liberale predikanten onderteekend. Men verzoekt ons die over te nemen. Waarom niet? Men kan even goed vragen: waarom wèl.?

Ik zou niet weten welk punt ik als »oorlogstheoloog*, zij het ook zonder Chauvinisme, tegenspreken zou. Gaarne voegde ik er nog een punt 7 aaa toe: »Daarom moeten wij een goeden Duitschen vrede hebben, die uitwerkt, dat niet Engeland, maar wij de hand over België hebben, en de zee vrij wordt, opdat onze kinderen in vrede de werken des vredes doen kunnen*. Wanneer deze verklaring eenige bijzondere beteekenis hebben moet, behoort men tusschen de regels door te lezen, want anders begrijp ik niet waarom deze gemeenplaatsen in een verklaring voorkomen. Er is ons echter niets van bekend geworden, dat in vijandelijke landen dezelfde christelijk-redelijke eischen gesteld wordem Wat men daar onder christelij k-redelijke eischen verstaat: de onderdrukking van Duitschland, willen de onderteekenaar» der verklaring niet. Ik houd — naar ik hoop met hen die de verklaring teekenen — voor den gewichtigsten christelijk-redelijken eisch, dat de geheime aanstoker dezer ellende, Engeland, geheel overwonnen wordt, zoodat hem de lust vergaat, weder een vreedzaam, arbeidzaam volk als het Duitsche te overvallen of te laten overvallen. Als men het zoo verstaat, zijn wij het geheel met punt 4 eens! Alleen wil ik, al ben ik een bode des vredes, gaarne het recht op den eeretitel van »oorlogstheolpog* behouden. Want welk goed Duitscher is thans niet in den oorlog* ?

Men ziet het, de Duitsche predikantenwereld is verdeeld. De redactie van het Hamburger blad verwijt den onderteekenaars van de verklaring der Hannoversche predikanten te recht, dat zij getneenplaatsen de wereld hebben ingezonden. Wanneer zij eens gingen uitleggen wat zij eigenhjk bedoelden, zouden zij openbaar worden als mannen, die lijnrecht staan tegenover de «Vaderlandspartij*. Maar waarom dit dan niet ridderlijk verklaard ?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen