GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

Uit de Pers.

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Uit de Pers.

5 minuten leestijd Arcering uitzetten

De Ethischen komen de laatste jaren, althans in ons land, niet tot vaster en meer invloedrijke positie. Eer kan, zonder onderschatting van hun bedoelen, in het gemeen gezegd, dat ze aan invloed in onze Kerken dierven. Ook van Hervormde zijde begint men dit in te zien.

Zoo las men in het laatste nummer van de •Vrienden der Waarheiid", of gelijk de officieele titel van het blad is, in de Waarheidsvriena, dit scherpe, maar alleszins juiste artikel:

Het valt niet te ontkennen, dat de invloed der ethischen in de laatste jaren aanmerkelijk in het midden van onze Herv. Kerk is verminderd.

De Gemeente wil over het algemeen de ethische prediking niet; noch in de steden, noch in de dorpen; waarvan, zooals de volksmond zegt, vooral de oorzaak is, dat de ethische predikanten over 't algemeen zoo'n „flauwe" preek geven; waarbij ook 't woord „water en melk" nog al eens gebruikt wordt.

Zoo is de ethische groep èn in de katheder èn op den kansel wel aan invloed afgenomen. Eertijds zoo oppermachtig, is zij nu bepaald zwak geworden. En het laat zich niet aanzien, dat er spoedig in deze voor de ethischen verbetering zal komen. Toch wil men trachten weer wat vooruit te komen en daartoe is een Commissie gevormd, bestaande uit de h.h. J. Gouverneur, pred. te Zierikzee, P. J. Molenaar, pred. te 's Gravenhage, prof. H. Th, Obbink, hoogleeraar te Utrecht, C. J. van Paassen, pred. te Haarlem, prof. J, R. Slotemaker de Bruine, hoogleeraar te Utrecht en prof. A. J. de Sopper, hoogleeraar te Groningen, die trachten zal om de ethischen weer meer als één groep bij elkaar te krijgen.

De eerste vergadering daartoe is gehouden te Utrecht en volgens de courantenverslagen is deze bijeenkomst goed geslaagd, want er waren een 300-tal bezoekers en er is een vereeniging gesticht met een Statuut, terwijl de bovenstaande Commissie in haar geheel als bestuur is gekozen.

Ds. Van Paassen, pred. te Haarlem, heeft op de oprichtings-vergadering te Utrecht, welke door ± 300 personen werd bijgewoond, een inleidend woord gesproken en wel als volgt:

„Het is — zoo sprak de inleider — , het is niet te doen om een ethische partij te formeeren of een ethische richting in te slaan of een ethische theologie te beoefenen. Geen partij, omdat het een partij altoos om succes te doen is. Geen richting omdat hij veeleer bedoelde het standpunt te ken^ nen te geven vanwaar wij uitgaan, dan den kant waarheen wij willen gaan. Geen theologie, omdat er geen ethische theologie bestaat of z.i. ook maar bestaan kan.

De woorden: partij, richting, theologie zijn in samenvoeging met ethisch den spreker uit den booze. Hier passen alleen woorden als: zuurdesem, correctie, methode en bovenal beginsel. De vergadering moest dan ook — zoo hoopte hij — geen theologisch karakter dragen of in theologische discussies verloopen'.'-iBedóeld was; de vraag onder de oogen te zien ofHet niet tijd werd een vereenl ging tot versterking van het ethisch beglnselin het leven te roepen. Met dit ethisch beginsel werd het beginsel bedoeld waarvan dr. D. Chantepie de la Saussaye uitgegaan was en in aansluiting aan hem de hoogleeraren Iz. van Dijk (^Groningen), J. H, Gunning Jr. (Amsterdam en Leiden), Chantepie de la Saussaye Jr. (Amsterdam en Leiden) en Valeton (Utrecht), om van later komenden te zwijgen.

De spreker heeft getracht dit ethisch beginsel van de la Saussaye Sr., die naar zijn oordeel gedaan heeft wat Heinrich BuUinger gedaan heeft tegenover het Scholasticisme in de reformatische theologie, te karakteriseeren. Hij heeft aangewezen waarom en in hoeverre de eerste mannen van het ethisch be ginsel zich tegen rechtzinnigen zoowel als tegen vrijzinnigen hebben verzet. Zij wilden niet uitgaan van een begrip en hebben de theologie geplaatst op den bodem van het persoonlijk geloof.

Er is na het heengaan van de oudere garde veel veranderd, maar het ethisch beginsel is gebleven en, naar sprekers meening, had het beteekenis ook voor den tegenwoordigen dag. Maar zou het die beteekenis behouden en meer beteekenis krijgen, dan was het z.i. noodig, dat de voorstanders van het ethisch beginsel kwamen tot een zekere organisatie, in welk verband herinnerd werd aan het woord van Thorbecke: , Beginselen zonder organisatie zijn wegwijzers zonder weg". Hij meende dat 't noodig was dat de mannen en vrouwen van ethisch beginsel zich met elkander beraadden over de dingen • die noodig waren voor kerk en volk. Natuurlijk wist hij wel, dat het uiterst moeilijk zou zijn geestverwanten te verzamelen en te vereenigen, omdat er zooveel verschil van meening was. Maar de Commissie waarvan hij deel uitmaakte^ had een poging gewaagd om tot een vereeniging, die een zeer bijzonder karakter zou dragen, te komen. Met enkele voorbeelden uit de practijk werd het wen schelijke, zoo al niet noodzakelijke van zulk een vereeniging aangetoond. Een nieuwe psrtljvormlng had men niet op het oog. Van eenigen dwang verwachtte men geen heil. Alleen met geestelijke wapenen moest worden gestreden. Om stembussucces was 't niet te doen. Volmaakt was spr. het eens met dr. De Vrijer, die in zijn onlangs verschenen «De Gereformeerd Ethischen" gezegd heeft, dat het onze taak is in de historisch gegeven groepen der kerken tegen de doode orthodoxie te strijden niet met booze woorden, maar door de betooning van de kracht van het Evangelie.

Er zou in het ontwerp-Statuut dat ter tafel gebracht werd, zoo weinig mogelijk gereglementeerd worden. Men zou af willen wachten wat onder Gods leiding uit de vereeniging, indien zij opgericht werd, groeien zou. Noodig was allereerst de geestelijke opbouw der gemeente, en hij hoopte van harte dat al zijn geestverwanten, hetzij dan in hetzij dan buiten een eventueele vereeniging tot versterking van het ethisch beginsel, inzonderheid in de Ned. Herv. Kerk aan dien opbouw mede zouden werken."

Er is dan nu een nieuwe concentratie van de Ethischen en onder meer vaste leiding tot stand gekomen. Een geheele artikelenreeks voor die nieuwe concentratie werd in bespreking en ten slotte ook in stemming gebracht.

Men heeft nu af te wachten, wat er uit groeien zal.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van zondag 16 mei 1920

De Heraut | 4 Pagina's

Uit de Pers.

Bekijk de hele uitgave van zondag 16 mei 1920

De Heraut | 4 Pagina's