Leemten in de wet - pagina 4

6

Voor het afleggen van zulk een rekening en verantwoording van mijn meening over „leemten in de wet", waag ik eenige oogenblikken uwe welwillende aandacht. Leemten in de wet! W e kiezen met opzet deze uitdrukking om de tegenstelling met leemten in het recht te doen uitkomen. Want dat het recht geen leemten heeft, spreekt vanzelf ) . Heeft echter de wet leemten ? E l z e , een der jongste schrijvers over deze kwestie, meent, dat het antwoord op deze vraag bepaald wordt door de houding, die deze of die rechtsorde a posteriori blijkt aan te nemen tegenover het dusgenaamd buitenwettelijk r e c h t ) . Tweeërlei, meent E., is mogelijk. De wet kan dit buitenwettelijk recht dulden, maar ze kan het ook niet dulden. Is het eerste het geval, dan zijn leemten ondenkbaar, anders is de mogelijkheid van leemten vanzelf gegeven. 4

5

Deze opvatting schijnt ons toe een fundamenteele dwaling te zijn. Onze vraag kan niet beantwoord worden door de concrete rechtservaring te raadplegen, door een onderzoek in te stellen naar de concrete rechtsordeningen, maar is van metajuridischen, wijsgeerigen, critischen, kennistheoretischen aard. Daarom kan ook de methode om ons vraagstuk op te lossen niet empirisch zijn, maar moet transcendentaal ) zijn, a priori, los van een bepaalde ervaring. 6

Wij willen beproeven in de volgende uiteenzettingen aan te geven, dat de volstrekte leemteloosheid veel meer een aprioristische nood­ wendigheid is, en nader toelichten, dat hare kennis boven de ervaring uitgaat, dat leemten in „ d e " wet en daarom ook in deze of gene wet ondenkbaar zijn, dat de logische geslotenheid een wezenlijk kenmerk der wet is. Niet zal dus worden gewezen op een in de ervaring bestaand feit, maar op een denknoodwendigheid, die tevens een reëele noodwendigheid is. Zooveel staat ook vast voor hem, die zich stelt op het door E l z e ingenomen standpunt, — kan worden aangetoond, dat de casus door E l z e aangegeven, een casus non dabilis is, kan der­ halve uit de natuur of zin der (wettelijke) rechtsorde worden afgeleid, dat deze geen ander recht naast zich dulden kan, zonder hare denkbaarheid en daarmee hare realiteit prijs te geven, kan m. a. w. worden gewezen op het onmiskenbare redefeit, dat iedere rechtsorde

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen