Het calvinisme en de kunst - pagina 31

29 kerstening der kunst in haar kerkelijke dienstbaarheid moet gezocht. In veel ernstiger zin Christelijk is mij de kunst, als ze iide antiek-heidensche" opvatting van den mensch, de natuur en het bovenzinlijke prijsgevend, haar blik op het leven door Bethlehem en Golgotha bepalen laat, of ook aan het vergezicht, dat ons Immanuel's verrijzenis en hemelvaart opent, de motieven voor haar idealer scheppingen ontleent °^). En al blijft dan ook de onvergankelijke verdienste onaangevochten, waarmee Byzantium en het Rome der Middeleeuwen de kunst aan de paganistische verleiding onttrok, om haar binnen de tempelmuren onder kerkelijke voogdij te stellen, toch is het, zoo al geen hooger, dan toch stellig geen minder verdienste, dat het Calvinisme de kunst mondig dorst verklaren en op eigen verantwoordelijkheid de wereld inzond, om tot zichzelve te komen in t h e s t r u g g l e for l i f e . Geen eigen kunststijl te hebben was dan ook, niet slechts voor het Calvinisme, maar voor het Protestantisme in zijn algemeenste afmeting, juist krachtens de geestelijke vrijmaking van den mensch, die de Reformatie tot stand bracht, systeem. Zelfs de poging, die gewaagd is, om in de nieuwe wereld der tonen, die Bach en Handel ontsloten, een specifiek-Protestantsche kunstopenbaring te beluisteren, acht ik dan ook mislukt ^^). Althans ten onzent is van ons muzikale meesterschap, dat nog een JohanOkeghem en Josquin de Prés in heel Europa handhaafden, ^*) na de worsteling met Spanje zelfs de heugenis verdwenen, en het eenig gebied der kunst, waarop ook het Calvinisme zijn eigen stempel wel moest afdrukken, is juist dat terrein, waarop de stijl van het soort bijna geheel in de karakterlijn van den enkelen kunstenaar ondergaat, ik bedoel de Poëzie. Onder al zijn kunstgenooten is alleen de Dichter de volkomen vrijgeborene, van natuur en tijdgeest desnoods onafhankelijk, alleen levende bij de gratie van zijn God ''). Uit zijn eigen borst toch welt niet alleen èn vorm, èn tint, èn gloed in zijn scheppingen over, maar ook het erts, waarmee hij toovert en waaruit hij zijn beelden boetseert, is niet anders dan die wondere taal, die als een sublimaat van onnaspeurbare fijnheid het denken van zijn eigen volk belichaamt, en daarom ook door hèm nooit kan gevonden worden dan dooraderd met wat dringt en perst in zijn eigen bewustzijn. Hem meer dan eenig kunstgenoot kwam daarom de eerenaam van Poëet, d. i. TOdiTi)? of schepper, toe; want bij hem was het bijna letterlijk het doen ontstaan van wat er schoons gezien werd „uit dingen, die niet gezien worden"; een opbrengen van erts en vorm beide uit de

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen