De verflauwing der grenzen - pagina 72

^o De Fransche uitgave kon ik niet spoedig genoeg vinden. Vandaar dat ik mij met de Duitsche vertaling behielp. Over het practisch Pantheïsme vgl. G. M. SCHULER o. 1. p. 131 V. V. 21) De Nirvana is een uitdrukking voor het grondelooze niets, waarin de Buddhist wil terugzinken. Zie MAX MULLER, ESSAYS, Lpz. 1869.1. p. 243—52. Die Bedeutung der Nirvana. Onder Syzygiën verstonden de Gnostieken, vooral de Valentiniaansche, denkbeeldige huwelijken tusschen de Aeonen, d. i. de geestelijke machten, die in paarsgewijze tegenstelling uit den Urgrund0-pAotxaAt.n. 22) Jacob Böhme (1575—1624) was een innig vroom man, maar die geheel afdoolde op de paden der pantheïstische Theosophie. Zijn werken zijn het eerst door een Nederlander, Hendrik Beets te Amsterdam, uitgegeven. De beste uitgave is die van Scheibier, Lpz. 1831—46 in zes deelen. De werken van Mad. de la Motte Guyon zijn door de Perfectionistische beweging van Pearsall Smith weer in zwang gekomen, gegoten in een Protestantschen vorm. Zie b. v.-nA short method of prayer and spiritual Torrents'''' door A. Marston, London 1875. Een boekske dat verrukkelijk veel schoons vermengt met hoogst bedenkelijke dwaling. 23) Schelling heeft op later leeftijd gebroken met zijn oorspronkelijk stelsel, en is toen tot het Christendom teruggekeerd, maar om ook dit te gieten in een vorm, die meer philosophisch dan religieus was, en juist daardoor nog wel zooveel verwoesting aanrichtte als zijn oorspronkelijk Pantheïsme. 24) Het is volkomen waar, dat Schleiermacher er met nadruk tegen opkomt, dat God en de wereld identisch zijn. Hij neemt ze als correlaat aan. Cf. SCHLEIERMACHER, 2?^«/i?^/'2-è, Berlin 1839. ed. Jonas. p. 162 § 219. Maar niettemin zegt hij: >Von der Idee der Welt ist uns eben so wenig das Seyn an sich als das Seyn im Gegensatz gegen Gott gegeben"., p. 165, en evenmin kan er z. i. sprake zijn van een Seyn Gottes ausser der J^^elt, p. 157. Elders zegt hij; »Gott ist nicht ohne die Welt zu denken; so wie man ihm gleichsam vorder Welt denkt, merkt man, dass man nicht mehr dieselbe Idee hat", p. 162. In zijn stelling: Der Irrthum ist Sünde aber unvermeidliche., p. 193, komt het zelfde streven uit. Het is op elk punt altoos het accepteeren van de pantheïstische formule, maar onder een, door die acceptatie machteloos, protest. »Es ist alSo eben so wahr, dass das ganze Seyn stokt, als dass das ganze Seyn in bestandigen Fluss ist", p. 129. § 196. Dat vooral Schelling hierin nawerkte, erkent ook Th. UEBERWEG, Grimdriss der Gesch. der Philosophies, 7'^ ed. Berlin 1888, p. 359: »Die Art, wie Schleiermacher den Gegensatz und die Einheit des . Realen und Idealen in Natur und Geist naher bestimmt, »ist zu meist durch Schellings Identitatslehre bedingt." Zie Sch's. eigen oordeel over het Pantheïsme, dat hij blijkbaar vergoelijkt. Reden über die Religion p. 112.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen