Zonde en recht - pagina 84

78 aliquid vigoris ex lege naturali: sed ea quae sunt secundi modi, ex sola lege humana vigorem habent." (II, 1, qu. Q5 a. 2) Het eerste nu, wat »per conclusionem" gevonden wordt, is het ius genUum: »ad ius gentium pertinent ea quae derivantur ex lege naturae, sicut conclusiones ex principiis: ut iustae emptiones, venditiones et alia huiusmodi: sine quibus homines adinvicem convivere non possunt, quod est de lege naturae: quia homo est naturaliter animal sociale, ut probatur in primo Politieae. Quae vero derivantur a lege naturae per modum particularis determinationis, pertinent ad ius civile, secundum quod quaelibet civitas aliquid sibi aceommode determinat." (a. 4) Zie ook II, 2, qu. 57 a. 3. 68) Zoo zegt daarvan Occam: »non est imperatorum vel regum per institutionem, sed solum per approbationem et observationem." Zie Gierke, t. a. p., dl. I l l , biz. 612, noot 259. 69) De Souverein stond naar deze opvatting als tussehen het hoogere, het natuurlijk recht, en het ius civile, het dusgenaamd positieve recht, in. Hij is, gelijk Aegidius Romanus zegt, medium inter legem natiiralem et positivam, welke gedachte ook aldus werd uitgedrukt: positiva lex est infra principantem sicut lex natura lis est supra. De Souverein, en met name in de Monarchie, is de lex animata. Omnia iura hahet Princeps in pectore suo. 'O) L. 31, Dig. I, 3. De republikeinsche Overheid, de principatuspoliticus, moet echter naar wetten regeeren. Hetzelfde als voor den Vorst werd, bij gelijk verloop der rechtsontwikkeling in Staat en Kerk gedurende de middeneeuwen, binnen den kring der Kerk voor den Paus geleerd. '1) Intusschen erkennen ook de absolutisten, dat de ambtenaars wel aan de wet gebonden zijn. Cf. o. a. Jellinek, Gesetz ttnd Verordnung, blz. 58. •^2) In zijn De Republica libri sex (oorspronkelijk in het Fransch, a° 1577; de Latijnsche uitgave is van 1586) omschrijft Bodinus de souvereiniteit aldus: »Majestas est summa in eives ac subditos, legibusque soluta p o t e s t a s , " . . . . (lib. I, cap. 8). »Majestas vero nee maiore potestate, nee legibus uUis, nee tempore definitur." (ibid) Onder deze wetten zijn echter de leges divinae en naturae niet begrepen, aan welke ook de Souverein onderworpen is. De vraag is slechts, of hij »patriis legibus in quas curavit, obligatur"? Als antwoord hierop zegt Bodinus: »Distinctione res opus habet: si princeps seipsum jurejurando adegerit, obligatio jurisjurandi propter ea quae diximus consistere non potest, cum ne privatos quidem teneat iusiurandum mutua inter ipsos obligatione contractum; si eiusmodi sunt pacta conventa a quibus discedere lex ipsa patiatur, etiam si pacta honestati consentanea sunt. At si princeps alteri principi jurejurando legis a se vel a majoribus latas non violaturum se promiserit, obligatus tenetur, si quid alterius principis interest, si nihil est, quod alterius principis intersit, ne ipse

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen