Zonde en recht - pagina 87

81 narchomachistisch element. Zoo wordt dan ook gezegd: »Que ceux-la done qui esleuent 1' authorité des souuerains iusques la, qu'ils osent dire qu'ils n'ont autre iuge que Dieu, quelque chose qu'ils facent, me monstrent qu'il y ait iamais eu nation, qui sciemment, & sans crainte OU force, se soit oubliee iusques a se sous-mettre a la volonté de quelque souuerain, sans ceste condition expresse, ou tacitement entendue, d'estre iustement & equitableniêt gouuernez." (blz. 45) En indien dit al ware gedaan, zoo zoude het toch nietig wezen als strijdig met het natuurrecht. Zie over dit boekje Von Polenz, Gesch. des franz. Calvinistnus, dl. III, blz. 87 en Beil. blz. 420. '5) Omtrent dit punt, zegt Languet (qu. III): »Leges tum, quae cum omnibus una eademque voce loquuntur a prudentioribus, et caeteris Magistratibus proxime inventae fuerunt. Regibus vero id praecipue muneris commendatum, ut legum custodes, ministri et conservatores essent.... Lex est boni regis anima: per hanc movetur, sentit, vivit. Rex Legis organum, et quasi corpus, per quod illa suas vires exerit, sua munera obit, sua sensa eloquitur. Animae vero, quam corpori, parere, justius est. Lex est multorum prudentum in unum collecta ratio et sapientia. Plures autem oculatiores et perspicaciores sunt, quam unus. Tutius itaque est Legem, quam hominem, quantumvis perspicacem, ducem sequi. Lex est ratio sive mens, ab omni perturbatione vacua, non ira, non cupiditate, non odio, non studio movetur, non precibus, non minis flectitur... Denique lex est mens, vel potius mentium congregata multitude: mens vero divinae aurae particula, ut qui legi paret, Deo parere, Deumque arbitrum quodammodo facere videatur At non est forte regium, dices, voluntatem legibus alligatam habere. Imo, inquam, nil magis regium, quam legum vinculis coercere libidinem. Miserum est, non facere omnia quae velis: miserius vera, veile quod non licet: miserrimum, posse facere, quod ita v e l i s . . . . Certe justum est, quicquid Deus vult, eo tantum quia vult. At quidquid rex vult, justum prius esse debet, quam ipse velit. Neque enim quid justum est, quia rex sanxit: sed Justus est rex, qui quae per se justa sunt, sancta esse jubet." (In de uitgaaf van Valckenier te Amsterdam, a" 1660, blz. 155 en volgg.) ^^) Martinus had reeds op grond der in den Codex VII, 37, 1. 3 pr. voorkomende woorden: »quum omnia principis esse intelligantur" een wezenlijk eigendom over alles aan den Keizer toegekend, en daaruit tevens eene volkomen vrije beschikking over alle recht der enkele personen afgeleid, wat — de rechtsontwikkeling liep altoos parallel — van kerkelijke zijde in gelijken trant voor den Paus werd geleerd. Toch won meer veld de door Bulgarus verdedigde meening, die boven den privaten eigendom slechts een hoogheidsrecht van den Staat erkende, hetwelk nu eens, b. v. door Accursius, eenvoudig iurisdictio vel proiectio genoemd werd, dan weder wel dominium geheeten, maar toch in publiekrechtelij ken zin behandeld. Ofschoon door sommigen op grond van des Keizers dominium mundi 6

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen