Christelijke wereldbeschouwing - pagina 58
Rede bij de overdracht van het Rectoraat aan de Vrije Universiteit te Amsterdam
58
kunnen vervangen. Maar
te
en de vroeger
dit is niet zoo,
vermelde terugkeer tot de formae substantiales
woordig weer voldoende
Ideeën drukken de njnswijze, wetten de he-
onderscheiden.
naarmate
anders,
scheiding
oog
het
uit
anders
zij
ziJ7i.
loopt
verliest,
De schepselen Wie deze onder-
uit.
gevaar, de wetten te
met de ideeën
hypostaseeren op dezelfde wijze, als Plato dit
daemonische machten boven de dingen te laten
deed en ze
als
zweven
Maar omdat de schepselen door hun
^).
hun aard van elkander en werken
zij
tegen-
Ideeën en wetten zijn
in het licht.
wegings- en werkingswijze der schepselen tverhen
stelt dit
verschillen,
idee,
daarom bewegen
ook naar andere wetten. Deze
zijn
zij
naar zich
andere voor
mechanismen en voor organismen, voor het physische en het psychische, voor natuur en voor geschiedenis, voor hoofd en
voor hart, voor het verstandelijk en voor het zedelijk leven. Zelfs de wereld
van het wonder wordt door een eigen gedachte
en wet beheerscht.
Maar
al
schillende
volgens geheel
de
en
overal,
deze
in
aan een hoogste doel dienstbaar. Finaliteit het
anorganische
menigmaal niet
wij
ze
wel
ook
zien,
en
een
zeker
aanwendt en de wegen
in
inderdaad
doel
het
bewijst,
zien,
neemt ook overal de
wie
wetten
zijn
organische beschouwing opgenomen in één groot
ze
Zooals
en
krachten
ideeën,
wij
finaliteit
schepselen met hunne ver-
onderscheidene
substanties,
inslaat,
aanwezig
causaliteit
zich
om
organische.
dat
stelt,
zij is.
in
daar,
is
Dat
waar
Maar deze haar dienst.
daarna de middelen
het te bereiken, zoo
nemen
de causae finales allerwege de causae efficientes in dienst, zich te realiseeren.
1)
De
eerste zijn
er
om
daarom de ware oorzaken^
Willmann, Gesch. des Idealismus III 215.
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van donderdag 20 oktober 1904
Rectorale redes | 104 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van donderdag 20 oktober 1904
Rectorale redes | 104 Pagina's