De invloed van het christendom op het Romeinsche recht - pagina 20

Het verst gaat Roberti, die reeds in den vóór-Constantynschen tijd in de geschriften der patres, in de beslissingen van concilies en in de pontificale documenten een volledig autonoom christelijk rechtsstelsel ziet opkomen: Christiani, novis morum vitaeque fundamentis positis, disciplinam iuris propriam, absolutam, ethnicae contrariam aedificaverunt.... a Christianis non solum ius Romanum quadam cum perturbatione auctum, sed etiam novum ius conditumie). Ook Hohenlohe ziet dat systeem zich in de christelijke kerk ontwikkelen, al is het slechts ten deele tot gelding gekomen in de wetgeving der christelijke keizers, ook in die van Justinianus, voor wien Hohenlohe slechts matige bewondering koestert: in hem is de apostel des geloofs door de politiek overwonnen. Het denkbeeld van een christelijk rechtsstelsel, dat nevens het gangbare recht binnen de kerk zou zijn opgebouwd, heeft geen bijval gevonden. Bewijs ervoor ontbreekt, en verschillende aanwijzingen pleiten ertegen. Wanneer zulk een stelsel had bestaan, zou dat uit den aard der zaak wel allereerst zijn gevolgd door de bisschoppelijke rechtspleging, de episcopalis audientia, welke niet alleen geestelijke en kerkelijke zaken behandelde, maar voor welke ook processen over wereldlijke zaken werden gevoerd. Haar rechtsmacht was door Constantijn erkend voor het geval beide partijen zich aan haar wilden onderwerpen i'^), en zelfs — indien althans de constitutie ad Ablabium ^s) echt is — reeds wanneer slechts één der partijen aan den kerkelijken rechter de voorkeur gaf. Een constitutie van Arcadius en Honorius van 399 i") beperkt de bisschoppelijke rechtsmacht weer, naar het schijnt, tot interne aangelegenheden der kerk. Het is niet onaannemelijk dat daartoe de overbelasting der bisschoppen aanleiding heeft gegeven. Augustinus althans klaagt erover 20), dat hem het zich eigen maken van de rechtskënnis onevenredig veel tijd kost, en dat de juridische waarde der beslissing toch veelal door partijen wordt betwijfeld. Met betrekking tot de episcopalis audientia is overigens nog zeer veel onhelder; haar beteekenis voor burgerlijke zaken wordt door den eenen auteur zeer gering geacht, door den ander van

18

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen