Calvijn : leidsman en voorbeeld - pagina 14

IV Wanneer wij thans de gememoreerde en andere soortgelijke bezwaren aan een critisch onderzoek onderwerpen, stel ik gaarne voorop, dat het nodig is te waken tegen een fout, waarin vroegere biografen van Calvijn, en niet alleen zij, ook zelfs een Doumergue, herhaaldelijk zijn vervallen. Men is vaak al te apologetisch te werk gegaan. Van Calvijn kon en wilde men eenvoudig geen kwaad horen. Begrenzingen en gebreken, welke ieder mens eigen zijn en dus ook bij Calvijn verwacht mogen worden, schijnen bij hem — naar de voorstelling van de bedoelde auteurs — niet, of slechts in verdwijnende mate, te zijn voorgekomen. Wanneer Pfister over dit verschijnsel in de litteratuur zich in critischen zin uitlaat en hij bij bepaalde auteurs, wat betreft hun interpretatie van de bronnen of de in hun verder betoog gevoerde argumentatie, zwakke plekken blootlegt, kunnen wij weinig anders doen dan hem in deze critiek bijvallen. Natuurlijk heeft Calvijn defecten, ook van zedelijken aard, gehad. Een opzettelijke analyse er van kan hier uitblijven. Hier is slechts van belang de erkenning van hun aanwezigheid. Zo moet ook geredelijk worden toegegeven de mogelijkheid, door Pfister voor zeker aangenomen, dat Calvijn een neuroticus is geweest. Die kwestie zelve laat ik liever in het midden. Het is een terrein, waarop het mij aan genoegzame deskundigheid ontbreekt. Misschien mag ik er in het voorbijgaan even op attenderen, dat deskundigen over de onderhavige kwestie van gevoelen verschillen. Voorts, niet elk defect bij iemand heeft tot noodwendig gevolg, dat wij het respect voor hem verliezen. In geding komt alleen de vraag, of aan Calvijn zodanige gebreken — hoe dan ook ontstaan — ten laste gelegd moeten worden en of hij in die mate zich schuldig gemaakt heeft aan laakbare eenzijdigheden, dat het onverantwoord zou zijn door hem als leidsman en voorbeeld zich te laten bezielen en hem aan anderen als zodanig voor te houden. De door mij gereleveerde beschouwingen hebben de duidelijke strekking die vraag ontkennend te beantwoorden. W a t nu van dat alles te denken? Het zal goed zijn de geopperde bedenkingen eerst enigermate tot haar juiste proporties te herleiden. In bepaalde kringen behoort het, zou men kunnen zeggen, tot den bon ton den staf te breken over de onverdraagzaamheid en de wreedheid van Calvijn, soms zonder dat men de moeite neemt in de feitelijke gebeurtenissen, veel minder in den geest van zijn eeuw, zich te verdiepen. ^*) Maar 10

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen