Verdienste of genade? - pagina 56

hier, dat de dispositie-problematiek in de relatie „attritiooontritio" een pendant is van de complexiteit in het verdienste-begrip ^^®). Men kan ook zeggen: in de relatie tussen natuur en bovennatuur of tussen genade en vrijheid. Immers: zowel in het verdienste-begrip als in de relatie tussen onvolkomen en volkomen berouw staan we voor wat de R. K. theologie ziet als het eigenlijke probleem, nl. de samenwerking, de conjunctie tussen het subjectieve en het objectieve in het heil^^''). Dat we hier met de kern van de meritoriale problematiek in aanraking komen, is zonder meer duidehjk, zoals bhjkt uit het recente boek van Anciaux over „het sacrament der boetvaardigheid", waarin hij van Duns Scotus zegt, dat bij hem de toereikende attrition de i congruo de genade verdient, nl. als „de passende en voldoende gesteltenis tot de begenadiging" "^). Dit verband is waarlijk niet alleen bij Scotus aanwezig. Het is de onvermijdehjke problematiek, die bij de gegeven onderstellingen zowel bij attritionisme als bij contritionisme telkens weer moet opkomen, omdat de relatie tussen dispositie en genade binnen het schema der coöperatie terugvalt, van wèDce zijde men de synthese ook zoekt te verkrijgen. Daarom heeft men ook niet voldoende oog gehad voor de diepste tendenties van de reformatorisdhe kritiek op het boete-sacrament. Men zag daarin meestal niet meer dan wat Rome reeds in Abaelard had veroordeeld op de synode van Sens in 1140, toen deze de sleutelmacht der kerk in twijfel trok "^). Nu hing ongetwijfeld de reformatorische kritiek samen met 1™) Behalve Poschmann en Schmaus heeft ten onzent Schoonenberg de begrenzingsverhouding inzake attritio en contritio zoeken te doorbreken door de onderstelling te bestrijden „dat men aan de dispositie van het ontvangend subject kan ontnemen wat men aan het sacrament geeft en omgekeerd" (P. Schoonenberg, Volmaakt en onvolmaakt berouvsr. Jaarboek 1952, pag. 137). Hoewel zijn beschouwing geheel opgebouwd bhjft vanuit het sacramenteel karakter der boete, hggen er m. i. in zijn visie op genade en vrijheid belangrijke elementen voor de hernieuwing van het gesprek, m. n. ten aanzien van de correlatie tussen boetvaardigheid en heil. •'^^) Vgl. Poschmaim, a. w. pag. 111. *''®) P. Anciaux, Het sacrament der boetvaardigheid, 1957, pag. 121. ITO) Vgl. onder de „Errores Petri Abaelard": „Quod potestas hgandi atque solvendi Apostolis tantum data sit, non successoribus" (Denz. 379).

54

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen