Cliché-Vroomheid.

Het cliclié H^eir zich ia onze moderne samenleving onmisbaar gemaakt.

De hüoge vhwïht, welke de illustratie gemaakt heeft, de geweldige kracht, Welke er van de reclame uitgaat, - zijto grootendeels aan het clicihié te danken.

Men heeft slechts één diep; ingesneden plaat_ noodig en de druk vermenigvuldigt die, zoo dikwijls gij maar wilt.

Gij kunt betzelfde cliclilé aan verschillende dagbladen zenden en uw advertentie zal In alle dezelfde zijn.

Van alle bcioemde persoonlijkheden liggen de cliohé's gereed. Jiubileert een h'unner of sterft hiji, men grijpt slechts uaiar het jmiste cliché — en in een ommezien van tijd brengt de piers zijn beeltenis.

En welk blad gij dan onder de oogen krijgt, gij ziet overal hetzelfde portret.

Er zit iets verbluffends in het cliché. Het is zoo handig. Zoo bruikbaar.

Maar het heeft ook iets eentonigs. Iets, dat de eigen visie op een persoonlijkheid bij de kunstenaars doodconcurreert.

Ook vroomheid werkt met cliclhlé's.

Niet alleen in den modernen tijd.

In den modernen tijd oók.

Maar 't begon reeds van oude tijden af. Edgenlgfc al, zoodra ei' van vroomheid sp^rake was.

Iedere tijd heeft zij'n eigen cliché's.

Iedere groep ook.

Dat zijln de vaste termen, welke de een van den ander overneemt. Die Ae ronde doen. Die men dadelijk klaar Iheefl,

Bij de geboorte en den heiligen doop.

Bi] hoogtij en smart.

Bij ziekbed on stervensiSplonde.

Soms zijn ze zwaar. 'Soms vaag. Dat hangt af van do godsdienstige sfeer.

Zij izijn dikwijls prachtig.

Er is altijd publiek, dat er noodt genoeg van krijgt.

Daarbij, z^ zijn zoo gemakkelijk.

Gij hebt er zoo weinig werk mee.

Gij behoeft ze alleen te plaatsen.

Doorleven, doorvoelen is niet vereischt.

Maar daarom zijn ze ook zoo gevaarlijk.

Ze zouden 'jhet geestelijke leven dooden, indien ec geestelijk leven ooit gedood kon worden.

Doeh wel houden ze de geestelijke ontwikkeling tegen.

De Sohiiit geeft geen cliché's.

Daar hebt.gij'..de..b, rieYen, ._Jndien _eenig gesclinft aan­ leiding zou geven om altijd dezelfde termen te gebruiken, dan zeker de brief in zijn op|schrift.

En toch, slaat er de brieven van Paulus op na.

Welk een afwisseling in den aanhef!

Het opschrift lijoudt steeds het allernauwsto verband met den inhoud.

Neemt dat van den brief aan de Galaten.

Uit de woorden: „Paiulus, een Apos.tel (geroejoen niet van mensclien, noch door een mensch, maar door Jezus Christus en God den Vader, die Bem uit de dooden opgewekt heeft)", kunt gij reeds opmaken, dat Paulus zijn apostolaat yeidedigen zal.

Uit het ontbreken van de dankzegging, welke gewoonlijk in de brieven o^ den zegengroet volgt, blijkt duidelijk, dat de schrijver in een gemoedsstemming verkeert, waarin hij over de Galatische kerken niet danken kon.

Elk woord, elke zinswending heeft beteekenis.

Ook op dit piünt is diepgaande reformatie noodig. Reformatie naar de Schrift.

Er zijn ook onder ons zooveel cliché's in omloopL

Ze gaan van hand tot hand, va, n mond tot mond.

Er wordt nog maai al te dikwijls in gemeenplaatsen gepredikt. Stembuiging en andere oratorische middelen moeten zulk een prediking genietbaar maken.

Gij, die dit met mlij eens zijft, die misschien reedsi meer in deze richting critiek hebt geoefend, weot gij u van clicijecren vrij?

Als gij een geestelijk gesptek voert — gijl behoort immers niet tot die belijders, die elk geestelijlc gespTek mijden? — maakt gij dan misschien niet van het eene cliché na het andere gebruik.

De geestelijke gesprekken komen zoo menigmaal op hetzelfde neer. Ze bieden vaak zoo 'weinig afwisseling. 2e geuren en fleuren haast niet. Het frissch'e is er niet zelden geheel van al.

En da, n uw gebeden!

Is de aanspraak er dikwijls maar niet opgeplakt, üiplaats dat zo harmonieert met den inhoud?

Van cliché-vroomheid zult ook gij' u wel te bei schuldigen 'hebben, zij het ook dat uw geloofsleven er niet in opgaat.

Van cliché-vroomheid zich te zuiveren is geen lichte taak.

Gij kunt daarbij zoo spoedig in het andere uiterstevervallen.

Dan gaat ge zoeken naar ongewone termen.

Ge maakt jiacht oip! vreemde uitdrukldngen.

Go wilt in uw vroomheid anders zijn dan een .andar.. En zoo wordt ge gemaakt, ge-mud, onnatuurlijk, een­ zelvig.

Het is volstrekt niet noodig, het is zelfs ernslig; al te raden, dat ieder geloovige er een eigen geestelijk woordenboek op gaat nahouden.

Dat zou de 'onbegrijlpelijkheid in de bland werken en de geloofsgemeenschap' schaden.

Een schilder behloeft nog geen nieuwe Kleuren uit te vinden, niet in nooit vertoonde vormen kracht te zoeken, om iets eigens op ïiet doek te brengen.

Paulus bediende zicjj in zijn op; Sch!rift boven den Galaterbrief niet van - woorden en .vormen, die anders niet voorkwamen.

Hij schreef in heel gewone taal. Hij sloot zich bij den toenmaligen briefvorm aan.

Maar hij zette er een eigen stempel op.

Hoe dichter ge leeft bij uw hort, bij uw God, des te minder beiioeft ge voor pliché-vroomheid beducht te zijn.

Mogelijk werdt g, ij weleens de fdoodsvallei ingejaagd. Ge zaagt plotseling den Heilige voor u staain. Huivering doorvoer u. Ge stameldet iets.

Wat ge stameldet, weet ik niet.

Maar "t was in elk geval geen cliché.

Misschien zeidet ge wel: o God, wees mij zondaar, genadig!

Toch was het geen cliché. Wiant ge spraakt het uit, als ge nog nooit in uw leven hadt gedaan.

Mogelijk kunt gij u uit den laatsten tijd leven^üg herinneren een oogenblik, dat Christus u zoo bcerlijfc was.

Gij kondt wellicht niets anders uitbrengen dan: Rjabbouni!

Toch was het geen cliché. W; ant uw hart sch.reict© zich uit in dat woord.

Is het de toon, die de muziek maakt, het is het hart, dat de vroomheid maakt.

Uw hwt zij gevoelig voor de inwerking van tiods Geest.

Dan zult gij hoe langer hoe minder naar cliché's omzien

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen