„Wat is de Hel?” door K. Schilder; Gereformeerd predikant te Gorinchem. Tweede vermeerderde drck. J. H. Kok, Kampen, 1920.

BOEKBESPREKING.

Deix eersten druk verdiende dit boek niet, den tweeden v€5ixlient het dubbel.

Men vergove mij dit ietwat paradoxale (wonder-Bp-i^eiukige). Ik bedo^el er dit mee. De uitgever van deni eeiisten druk had het boek verizorgd ver beneden zijn waarde. Maar die mtgever wlas dan ook niet de heer •Kok.

Al bleef volgens Ds. ScMlders eigen verklaring, niettegenstaande de soms breede aanvulling hier en daar, dit geschrift in bouw en inihoud , zioh zakelijk gelijk, wat doet het thans beter voori Hoc lokt het meer tot leizen uit!

En nog eens: het is het .zoo wlalard gelezen te worden. Diepe gedachten, gchoone perspectieven worden hier geboden over een vreeselijk onderwerp.

Na een' inleiding, waarin aan' het occultisme (de richting, welko /zich op het verborgene werpt) onzer dag, en wordt verweten, dat het .zich wel bemoeit met de geheimizinnigheden, die in schemerduister zijn geihuld, maar dat izijn zoeklicM de v o 1 s 1 a g el n didsternis niet tracht to breikenj, omdat het schemerende altijd interessanter is dan 't duister, wordt de stof over de volgende hoofdstukken verdeeld: Algemeene Bijbelsdhe Gegevens; Uitwerking der Bijbelsche Gegevens; Verwante Dogma's; Bedeiiikingon, waaraan dan nog een „Besluit" wordt toegevoegd. I

Het geval wil, dat ik voor vijf jaar een^ lezing over hetzelfde onderwerp maakte en er mij daarom bijzonder voor interesseer. In menig opzicht ga ik met Schilder geheel acooord. Zijn critiek qp Dauite's hel is ook de mijne, al geloof ik, dat er hier en daar een trekje is, waarin hij Dante .nieit volle recht laat wedervaren.

Jammer vind ik het edhter, dat hiji izioh tot de algjem e e n e bijbelsche gegevens heeft beperkt en niet tot in bijizonderheden afdaalde. Wat besluit de Schrift veel meer in zich, dan hier is verweckt!

Tegen de „Uitwerldng der Bijbelsche gegevens" heb ik het groote bezwaar, dat SchUder ongeveer alles vergeestelijkt. Zeker, men moet voor al te letterlijke op-^tting op izijn hoede .zijn, het symbolisch karakter Van • vele Schriftgedeelten, weUte over de Hel handelen, niet uit het oog verliezen, maar tegen een zóó volgehouden verfiguurlijking verzet zich mijn exegetisch geweten toch.

En wat ik hier geheel mis is het onderzoek der dogmenhistorie op dit punt. Wie de aanteekeniingen achter dit boek naslaat, brengt gaarne alle hulde aan de literatuurverwerking; van den schrijver, maar toch, dat hij de ontwUckelinig van dit leerstuk niet zija lezers laat zien, beschouw ik als een leemte.

In het hoofdistuk over „Verwante Dogma's" verwijst hij inzonderheid naar spiritisme en theosofie en betoogt, jiat „wie met een ernstig gezicht luistert naar spiritisten-wijsheid en theosofische cursus-verhandelingen, girawelijk diom is, als hij grinnikt om den bijbel".

Het sterkste deel van zijn boek lijkt mij dat, waarin hij de leer der Schrift tegen bedenkingen verdedigt. In de apologetiek (geloofsverdediging) is Schilder in zijn (bracht. Hoe stelt hij slag op slag het ongeloof in zijn dwaaishoid aan de kaakl

Hiermee beweer ik niet, dat dit de eenig juiste manier van geloofsverdediging is. Maar het is e e ni manier. En Schilder toont zich daarin een meester. Ttouwens, hij heeft de giave om spoedig het belachelijke, het bespottelijke in het leven op te merken. In tal van izinswendingen ligt iets satiriek», iets sarcastisch. Soms doet dat weleens een weinig vreemd aan. B.v. als hij feïegt, dat „zwarte duivelen net zoo min vagebondein der schepping , zijn als lichtende engelen"; dat „geesten niet met een centimeter bewerkt worden"; dat „wij uit de bel geen officieele berichten krijgen"; dat „God niet "over één kam scheert" en tot een paar maal toe, dat „de bijbel geen debat toelaat". Zoo heeft meer dan één uitdrukking iets, dat bij den ernst van het onderwerp minder schijnt te passen.

Maar welk een overstelpende overvloed van gedachten geeft hij 1 Menige zin zit zóó vod, dat de duidelijkheid er 9nder lijdt. Onwillekeurig denkt ge dikwijls aan het exuberante van Quéridoi. Gij hebt den indruk, dat hier een stoute stroom aan het werk is, die zich niet altijd^aan oevers stoort. Dit geeft aan het geheel iets «mrustigs. En dat onrustige komt niet voort uit bet onderwerp, maar uit den schrijftrant van dan auteur. 'Kalme systematische Uiteenzetting mioogt gij hier niet 'Verwachten. Hier schiet vernuft met wondere kwistigiheid de eene vonk na de andere uit, maar het laai de bezinning aan u over. Men zou wenischen, dat het ordenende element hier wat sterker vertegenwoordigd •ware. Zoo is, naar het mij voorkomt, de stelling, dat in de duisternis der hel „spranken zijn vain het licht van Gods wijde barmhartigheid" niet gelukkig geformuleerd en haar uitwerking niet voldoende dogmatisch, doordacht. (

Dan — heb ik overeenkomstig de bedoeling van ons blad vrijmoedig een enkel gebrek aangewezen, men Wude toch vooral in het oog, dat het gebreken vap deugden zijn.

Dit boek heeft werkelijk voomiame kwaliteiten. Ik hoop dat het druk zal gelezen^ worden. Het zet u aan het donken.

Het maakt u rijker.

HEPP.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen