HET DOEL DER „JONGEREN”.

I.

Nu wij, ^ na eeno pauzieering van eenige weken, heit neergelegide bteiwerk' van. é& artikelenreeks over do bewegang ider , , jongeren" weer mög^n opnemen, k'an het, tot [smoriing van _ misverstaridjes (die bij' Ide hedemdaagSchie ietwat onrustige .stemming in onze kerken gemaHcielijker dan anders ontstaan), zijn nut beibhen, diait , ïk een (taatuurlijk 'strikt peï'soionlijke) verklaiing laat voorafgaaai.

En wel de»e.

De afbreking van idjt schrijven over de „jongeren" is niet gewieeist, gelijk sommige zwaarmoedige zielen mieemdlen, eeïi gevolg van oneenigheid of m'achtlsverplaatsing ia de redactie, maar de eenvoudige uitvoering van een maatregel, .die van het Begin ar iss "vastigesteltt overeenkonfslig het karakter en doel van ons hlad.

Wij' willen met ons orgaan in contact brengen watt in onzei klcirken weizenlijk saamhoort.

Wij willen vooi'fcomen, dat eenvoudige en onvermijdelijke schakeeringen van bet gereformeerde heginsel, in lelkander bestrijldeMde irichlingen onlaarlden.

Wij willen Idaarom gelegenhei'd tot uiting geven aan wat in onzen tijd naluurmatig uit den gemeen-S'chappelijlden wortel opgroeit en levenskracht heeft.

De. isiamiensitelling Idler rödaotie, met hare maissa medewerkers, is dei uitdrukking van dit streven, en hoe meer aan idiö variaties (met zoo sterk mo> gelijtoe handliaving van een diepere homogeniteit) het recht van openharligei uiting gegund' wordt, des te zekerder zal ons blad aan zijn eenheidsidoel beantwoorden, en de uitwerking van zijn reformatorisch opbouwplan bevorderen.

De vooralgaanide reeks over „De kritiek der ouderen" is dus' geen incident in onze redactioneel© geschieidenis, maar leen uitvloeiisel van ons systeem. Ik hoop in ide nu volgende artikelen te toonen, dait er jn de verschillende ïeidaotioneele artikelen geen wezienlijfcei antithese beslaat, maar dat er (zond'ef Hegieliaanschen omslag) een zektere By, nthesie denfchaar iis.

Onze voorigaanldle artikelen, onider het opschrift: Debe weging der „jongeren", bevatiten eien poging om het bestaan der nieuwe strooming in onze 'Grereformeende Klerken te verklaren en te rechtvaardigen uit ; den vesrandeilden tijd, dus uit de g e s c h i e d e n i s, het voorzienigheidswerk Gods.

Ik hoop tot duidelijkheid te hebben gebracht het feit, dat hel hervo'rmingsideaal der „jongeren" laiet een gril is van mialcontenten, noch een voorbijgaand verschijnsel, dat samenhangt met de wildheid of „storm-en dxangperiode" van menschen, die puberteitejaren doorworstelen, maar dat de reform.atorische actie geboren .is uit zielen, die zich, in den hoogeren zin des. wooi-ids, weten te zijn kinderen hun tijds.

Men heeft miji .mjöermalen igevraagd: Wjaar zijh toch die jongeren, aan wier actie gij zulk een groote beteekenils toekent, wie zijn ze, hebben ze een organisatie en een orgaan?

Het is misischien mogelijk üit vierschillenide persblaadjes en persverislagien een soort stalistiekje saam te lezen, waaruit mjen Ide beleeiklenis dezer beweging demonstreeren kan, maar van al dergelijke pogingen zie ik opzettelijk .a^ omdat ik de kracht van dez© strooming nog niet zoek in een uitwendige, openbaar werfcenide, organisatiie, maar in een zekere gieestes-Btemming, die, niet uitsluitend bij jongeren, maar ook bij ouderen, ten deele onbewust, de harten' beheerscht en invloidd' uitoefent op het publieikie leven.

Het ontzlaiglijk' program van .acüe> door de' k e r k e n zelve aan de jongsitle Crerierale Synode voorgezet, beschouw ik voor ©en goed deel als een vrucht van die geestesrichting. Ik zieg niel, dat de synodale leiders gewerkt höbben onder de pressie der gedachte: Wanneer wij' niet reformalorisch voortvaren, raken ^ij' de jongeren kwij't (het besluit inzake (de N. G. S. V.-beweging bewij'st, dat de synode de duidelijÜce opinie van een belangrijk deel onzer „jongeren" jdurft te teotseeren), maar wel staat bij mij' '/ast, dat, als door ondergrondsche', onziohtbarei, kanalen de geest der „jongeren" tot de oudere generaties is doorgedrongen en hun, wel niet de actie zelf, maar toch het program' van actie inspireert. ~

En wilt ge ©en .taistbaar, en zieker voor onze lezers sterk sprekendi bewijs van het beslaan en den invloed der nieuwe bew'e; ginig, zie dan ons blad met zijn profetischen litel „De' Reformatie" zelf aan, en herdienk het Mjna stoul program^ waarmee het zijn loopbaan begonnen heeft.

ZiJ!, idi© niet alleen de geboorte', maar, om zoo te sproken, ook die gi®estelijtee ontvangenis van biïs ]; lad mee hebbjen dooi*? * ï, kunnen getuig: en, dat de bie\veging der „jongeren" een van de voornaamsibe oorzaken van zijn versehijiiing is geweest.

Er staat niet zonder gewichtige reden in het openingswoord ider redactiei, dat wi| „den ontwikkelingsdrang in de kerk m'o^eten leerien voelen, en, als wijl hém ontldekJt hebben, he, m den weig 'moetlen banen, op' het gebied van dis lit-urgie', van Ide belijdenis, van de Schriftbeschouwing', en van ide dogma vorming".

Er staat, daf^ wüji „met all© hervoirmfenldlie) elementen (let wel!) willen isanaen 'werken, samen zoeken".

Daar staat ook: „Er zijn stemimen, die wij niet mogen smoren, nieuw© stemm'en, jonge stemmen (ik Bpiatieer), waarnaar wij luisteren willen".

En .als eerste doelom'schrijving vindt ge in het, door aJle redaatie-en oomité-leden vasitgestelde, , program van aciti©:

„Doel van het hlad is, leiding te geven aan en te bevoirderien het reformatorisch streven, dat bestaat in den kring der Gereformeerden".

Dat met jdit „reformatorisch streven" iets meer en iets .andersi bedoeld wordt, dan het bewonderenswaardig leformiatorisch werk onzer vaderen, dat ho.ofdz.akelijk bestonid in afwerp ing van valsche modfemiteitien ©n terugkeering tot bet oude-, ingevroren, b'eginsel, blijkt uit de verdere formuleering en specialiseering van dit „streven", waar .(nota bene!) spralke is, niet van een aanvulling, of zuivering, maar van een recionstruotie en uitbouw der belijdenis, „waarbij plaats moet worden ingeruim'd aan de groot© problemen (oultuurvragen), di© sinds Dordt zijn opgekom'en". En voorts uil deze verklarende toevoegiag (die ld© gedachte aan alle ziekelijk ooniservatisme 'en reactionaire arglistigheid afsnijdt):

„Het doel van dit blad i's niet slechts deze proiblemen ter sprake te br©ngfen, of er zioh negatief-kritis.ob tegenover te stellen, maar zooveel mogelijik de positieve zij'd© dezer.'kwesties O'P te zoeken, en te pogen z© in positief reformatorische richting op te lossen".

Onvermoeid zullen wij' opi dit aanbeeld blijven hameren, daar de ervaring leert, dat het leven diikwijls machtiger is dan Ide leer, de daad er anders uitziet dan het m'ooie voornemen, én menig reglement in leen muffe lade ligt tei vergelen zonder dat de vrome contractanten hun geweten pijnigen miet de vraa, g wat zij daarin vroeger zeU hebben geechieven.

Er zijn, isinds „De Reformatie" verscheen, al weer eenige maanden verloopen. Het eerste nommer van ons blad iis al oud, misschien bij' sommigen vergeten. Goed, laat ons 'desnoods al wal er in staat begraven en vergelen, mils gij dit als werk& bjlkheid vaststell, idat de redaatie, en bet comité van oprichting, aangiaande bet beginsel en doel van ons blad in 'datnommer hebben ^publiceerd een pro gr, am van actie, en een program bebooii, te zijn niet ©en soort haven, waarvan men op avontuur uitzeiilt, maar een kompas waarnaar men zijn koers richt.

Blijkenjs bet program heeft ons blad verband' met de beweging der („jongeren".

Men kan verscbillen oiver de vraag, of dit verband hoofdzaJcelijk dan wel bijzakelijk., primair of 'secundair, is, maar het verband bestaat en bet is wederkeerig. „De Reformatie" is geboren als een echt kind van dezen tijid, die voor ons belangrijk is ook om wat in de harten der „jongeren" kiemt en gist, en omgekeerd hebben de leiders van dit blad zich tot ideaal .gesteld ook aan deze geestesgesteldheid der „jongeren" uiting te geven, en bestierend en bevruchtend op hun refoirm'atoriscbe S'temming in te werken.

Ik mag duis heit verschijnen van „De Reformatie" als een bewijisteek'en noemen, dat de beweging fler „jongeren" er is, en Idat z'e belangrij'k is.

En vooral .mag jk uit de wijze, waarop ons blad omvangen en met verba^iende snelheid er bij ons voilk ingegaan is, ©en oonclus.ie trekken voor de beteefcenis van d© beweging der „jongeren".

In enkele weken tij'ds sprong bet getal abonné's van honderden op duiz'enden.

Na eenige maanden mogen wij ons blad misschien, beschouwen .als „het meest gelezen" gereformeerd weekblad in Nederland.

En vooral door d© „jongeren" is „De Refo: rmatie" met ongeveinsde vreugde ontvangen.

Uit hun kring het eerst en het meest kwamen! de begroetingen van sympathie.

Ik durf zeggen, dat velen hunner „De Reformatie" dadelijk hebben aaaigemerkt als hun blad, en dat zij erin hebben geziien de ©indelij'fce verwerkelijking van den lang gedragen wensch: vooruitgang, positieve hervorming!

Wij besluiten dus: „De Reformatie" met haar program en de „jongeren" met hun idealen zijn aan elkander naltuurlijk verwant, ze behooren tot éénzelfde sfeer, ze hebben elkander noodig en willen elkan'der diienen.

En mocht ooit 'de zwarle 'dag kommen, dat ons blad in conservatieve riichtiag ging, dat onze kolommen gevuld werden rriiet negatieve kriliek, twastzaaiende taal, negeerend© beantwoording van het jong-ontkiemiende le'ven, mocht ooit ons blad af-, gaan van zijn program tot samenbinding van al wat uit he'tzelfd© beginsel leeft, en tot voortgaanden, wezenlijken, oj).bouw en uitbreiding van wat wij als erfenis der vaderen ontvatugen hebben, "dan moet zulk een afwijking gebrandmerkt worden als ©en zondig onrecht tegen onze „jongeren", die wi| beloofd hebben met ons orgaan te helpen aan d© verwerkelijking van hun ideaal.

Over het do©l der „jongeren" wil ilk nu ftog speciaal schrij'ven, omdat bet vermoeden gewettigd is, dat.er nog wel iets. ontbreekt aan de gemeenschappelijUcheid en duidelijkheid van het oonclusief Oiordeel in dez© zaak.

Wij staan hier inderdaad voor een gecomplioeerld en moeilijk definieerbaar verschijnsel, dat den beoordeelaar noopt tol 'een zoo eerlijk mogelijk onderzoek en tot een© zoo secuur m'Ogelijke omschrijving.

De beweging der „jongeren" behoort niet tot de „geschiedenis", waar de onderzoeker betrekkelijk belangeloos tegenover staat, — wij zitten er allen midden in, wij^ zijjn er allen bij betrokken, zij dwingt ons door haar actuee'le beljeekenis tot kritiek, tot pro of contra, tot ondersteuning of verwerping.

Het is daaromi de plicht der ©erlijKbeid , bij dei beoordeekng 'dezer beweging niet alleen möt over-

dreven eynipathieën, maar ook mtet Min'fle: voorooridieelen ïeldeining te houdie'n, en voorts in heit uiten van ; eigen mletejiiiag ide besohaidienlieid tei betrachten. , '

Toit het vaststellen van leieü objeotief oordieel acht ik! het alleireeHlst nooldiziafcelijk' de bewieging der „jongeren", waarvoior wijf piartij ki& zfsn, naar twee zijdetn te begrenzen.

Aan de ééne zijde 'sluit ik (in deze artikelenraekis) uit, ide beweging, die aan den naam vam Ds. Netelenbos is verbonden, waar men de duidelijkle poging ziet het gereformeerd beginsel op te smlelfcen in het ©thiiscih begiïiisel, , en aan den afadenen kant scheid ~ ik ^F het nog veel bedenk'elijker streven van somtaige „jolngeren" het ohristenidom idlensthaar te mailden aau de nieuwe miajestelt „culLuar".

Laat lOns Ide dingen onbeschroomd bij' d^en naam noemien, met openhartigheid alleen komen we verder, ook al kost he't ons misschien de vriendschap! van „jongeren", idie we liefhebben en achten.

Vooral inzake de stof-verspreidenide kwestie-Netelenbos is het noodigi, dat wiji onomwonden onze' opinie heggen, lOimidat dit drama in ons kerkelijk leven aan de zuivere ontplooiing van de acitie der „jongeren" een zwaïe schade heeft berokkend.

En wel op, tweeërlei manier.

Eenerzijldls door het optreden van Dis. Netelenbos zelf. Wij' erkennen, dat hetgeen hij aanvankelijk deed niet was een incident, m'aar een sympitoiom. Een belangrijk deel van wat Ds. NetelenbOiS nasti"eefde is te verklaren als verschijnsel van den veranidèrden tijd, , die de gereformeerden tot herziening verplicht. Ten deele WiOis er bijt hem feem wettige en lofwaafüge reactie tegen de steeids verder inkankerende zonden van mechanisme en formalisme, doode orthodoxie en fariz'eïsnie, in ons kerkelijk leven. In zieker opzicht moet men eerbied hebben voor de eerlijkheid en den moed, waarmee hij' getuigd' heeft voor de nieurwtestamentischa vrijheid van den christenmietüsch. De weg, di^en Ds. Netelenbos opwilde liep ©en goed eind parallel met den weg, waaiiop wij onze idealistische „jongeren" met hlijldischapj zien wandelein.

Maar de methode, die Ds. Netelenbos biji zijjn relormatorische actie toepaste wa, s te incidenitael, , te bruusk, onoordeelkundig en soms om wetmatig, en daardoor eerdier verwarrend en yerscheureinld, , dain vruchtdragenid len ophonwemd.

Ten sloit'te bleek ook, dat de richting, öiiei deze reformatorische is; trijder insloeg, zijwaarts afboog naar het ethische paid, en hij bij' de jioging .-gstot irenische samenvoeiging der twee onders.chei'-"'"idene beginselen het eigene had opgeofferd aan het vreemide. -

De leider was miet zijlne hem volgende „jongeren" in Iden mjst op! eeji dwaalspoor geraakt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen