Een Synodale uitspraak.

II.

Wanneer ik", in , aanslu.iting ajan de uitspraken van de j.ongs.te Generale Synode, enkele artikelen wijd aan 'de verhOiUiding tusschen de Kerk en de vakvereeniging'ön, wil ik beginnen met mijn onderwerp streng te begrenzien. Het gevaai' is imm.ers niet denlcbeeldig, dat 'deze en gene van mijl ieien beschouwing verwacht over de roeping der Kerk' tegenover de sociale quaestie in het , al'g!amete|n, doöh over dit „unerschöpfüche thema", zooals Drews het genoemid heeft, wil ik niet halndelen. W.el ligt de quaestie, waarvoor ik de aandaqht vraag, op dit breede terrein, 'dodh in plaats van dit geheele terrein te 'doorkruisen, beperk ik niij' tot een nauwkeurig bepaald deel, n.l. 'de vakvereenigingen, . die van genoegzaam belaing zijln, om er afzonderlijk over te spreken.

Vooraf , ga echter ^ezie opmerking.

Het Zial niet noojdig zijin in den breede uiteen te zetten, dat ik bij' dit onderwerp, olnider de Kerk versta ide Kerk als instituut, gelijk zij zioh openbaart in den dienst der .door Christus ingeleide ambten, len er tevens van uitga, dat deze 'Kerk het zuivere Evangelie van Jezus Christus predikt, en het sociale leven beoordeelt naar den maatstaf van het Woord Gods. Eien Kerk, die met ©en tegenovergestelde prediking tot de wereld komt, is dan Oiok feitelijk geen Klerk, 'en zulke godsdienstige vereenigingen kan, ik gevoegelijk buiten b'eschouwing laten.

Is er nu voor de Kerk ©en taak tegelnover de vakorganisatie?

Heeft Ide Kerk met deze vereeniginigien iets te maken?

Op die lalgemeen-gtestelde vraag kan het antwoord kort zijh. Wann'eer aan Christus' 'Kerk ook een roeping is gegeven voor het sociale leven, i^ dat staat onder ons toch wel vast, k'an; zij' dezie macht op maatschappelijk terrein ni'et negeeren oif uitzonderen, maar heeft zij' zich tegeno'ver dit, sociaal streven uit te spreken. De vakbeweging is in de sociale actie een te gewichtige en geweldige factor, idan dat de 'Kerk haar stilzwijlgend' zon voorbijgaan, maar zij heeft met deze organisaties te rekenen, 'gn te dien opzichte principieele leiding te geven.

Hoe kan zij; dat doen?

Het rapport van prof. Grosheide op' de Leeuv/arder Synode heeft er terecht aan herinnerd, dat die leiding noo.it hierin kan bestaan, - dat de Kerk aangeeft welke re'gelen de vakbeweging heeft , te volgen, 'en uiispraak 'doet in allerlei sociale geschillen. Dat kan de Kerk niet idoen, omJdat 's Heeren Woo'rd idit niet doet. De Bijhei is geen handboeiki voor maatschappelijke problem'en. Wel werpt de Heilige Schrift, als bet boek. der kennisse Gods-, het waarachtige licht op het pad van het piublieke leven, 'en wel is zij', als het Woord der verlossing, ook een lamp voor den voet van staatkunde jen sO'Ciologie^ doch zij' is geen wetenschappelijk werk in engeren zin, ©n geeft .alleen de groinidbegiaselen aan, waarnaar wijL handelen m'O'Oten. Daarom, hebben wij, O'p ieder terrein voorzichtig' te zijn met ons beroep op Gods Woond, want uit da Schrift; zijn wel eens stellingen afgeleid, en als onveranderlijke beginselen verkondigd, die later toch niet te handhaven war'en, en, terwüle van 'de praetijk mo'östen wiord'Sn prijsgegeven.

Daarom tooet de Kerk bescheiden wezen. Zij mag alleen uitsprMden doen, welke rechtstre'oks, 'on ik leg allen nadruk .op dit woord', door de Schrift worden geleerd, of tot de Sohrift zijn te herleiden, ©n kan zij 'dat niet jzij onthoud© zich van beslissingen, die to'ch .geen vat hebben op 'de harten der measchen. Maar daaruit vloeit terstond voort, dat de sociale organisaties en ook 'de leden individueel, piiet teveel van de Kerk verwachten en haar niet te hooge eischen mogen stellen. Zij: kan zelve geen so.eiale a-ctie voeren. Zij' kan geen pai-tij 'kiezea. in gereaen geschillen. Zij kan in haar pr.eidik.ing geen maatschap^ pelijke orde als de ©enige juiste aanbevelen. Zij kan niet handelen en spreken, alsof alleen arbeiders tot haar behooren, en evenmin mag zij haar taak zoo vervullen, dat zij' alleen voor patroons optreedt. Het ligt niet op haar weg om ^-Uerlei vraagpunten' van arbeid en .loon, van organisatie 'on wetgeving, van kapitaal ©n handel te bespreken, want de preekstoelis geen catheder .en de Kerk isl geen gehoorzaal, en wie de Kerk wil maken tot propagandiste voor onze vaJkbew'egiag, ziet het karakter en doel der Kerk teveel voorbij.

Op dit alles mag wel 'eens de aandacht geveistigd worden.

Wij leven in een tijid van.critie'k op , 'de .Kerk ©n 'de klacht is algemeen, dat de Kerk zioh aan de .sociale quaestie wieinig of niets laat gelegen liggen. Zij steunt, zooi roept men, onze maalsohappelijfce actie niet. Zij laat het sociale leven aanziicli voo'rbij'gaan. Zij verliest haar 'invloed op ide arbeiders. Zij raakt haar vat op bet volksleven 'kwijlt. Zij staat met haar prediking jeel te veel buiten de praotijk van het arbeidsleven, en, terwijl de

wereld beven aou, wanneer de machtige Kracht. van de Berk in beweging kwam, siddert nu )de wereld niet, omdat veel en zeer veel van. die kracht slaapt.

Er zit in die critiek veel waars.

De kerk van Christus is in ha.ar roeping tekort geschoten, en wij' zoiudeü Öe feiten geweld aandoen, wanlneer wijl dit wilden ontkennen. Maar de critiek, die op haar geoefend wordlt, moet ook lee^ ren billijk te zijn. Zij! slaait ^in haar aanmerkingen en vragen dikwijls door, eH vergeet, dat de Kerk des Heeren geen maatschappelijke oirgahisatie is, en er ook nog andere leveaisterreinea zijin, dan het sociale. En bovendien, wat de IKierk te doen heeft is altoos weer den mensch te stelïein, voor het aangezicht Gods, en bem te prediken, dat hij[ in ail zijii gedraging, ooik in de isociate. Dien God moet gehoorziaimen en Zijin wü volbreagen. En wat die wü des Heeren is, zegt oas Zijin Woord, buiten hetwelk de 'Kerk geen stap, zelfs niet het kleinste uitstapje, doen mag.

Zijn we dan iniet spoedig klaar?

We lezen in die Schrift niets over dö vak'vereenigingen, ea. dus kan de Kerk gevoegelijk haar laten voor wat ze is? Allerminst, want' de vraag is deze of dezie organisaties! in haar wezeinl en openbariiüg met de Schrift overeenstemlnen of in strijd zlijn, ein miet die vraag beeft dte-Kerk' wel te maken. Waaneer de vakvereenigingien als zoo*danig door het Woo«i Gods duidelijk werden veroordeeld, en haai" sociaal streven in zichzelf in botsi-ng kWam met de heldere uitspraken der Schrift, moest de Kerk tegen haar optreden, en er toe miediewerken, idat dit .„kwaaid" boe eerder hoe liever uitgeroieid werd.

Dat heeft de Kierk nooit gedaan.

Zij kan het ook niet.

De Heilige Schrift laat zich over den vormï valn onze maatschappeUjkb actie allerminst uit, en evenmin als de p.ooidz, akelijkheid der vakvereenigingen direct uit den Bijbel voortvloeit, is haar bestaan op grond van de Schrift te .veroordeelen. Wanneer hier of daar zulk' een veroordeeling plaats vond, of met een beroep op het Getuigenis des Heeren onze vak'actie tegengewerkt werd, heeft de Kerk m: .i. omgetwigfeld gefaald, en zicb bij haar optreden laten leiden öf door gemis aan inzicht in haar sociale roeping, öf misschien door vlees voor meerderen invloed vain dat deel van ons volk', dat op sommige .plaatsen langen tijd miskend en in een boek geduwd is.

Wel is het natuurlijk moigelijfc', dat het optreden van een of a|ndere orgajnisatie niet door den beugel kan, en protest etn: veroordeeling noodz, akelijk maakt, maar dit zijn slechts actueele gevallen. De vakbonden O'p zichzelf, en dajn idenk' ik zoowel a, an de organisaties van.patroons a, ls vajn werklieiden, zijn niet te verwerpen, mits zij' najtuurlijk niet ingaan tegen de beiginselen, welke God in Zijki Woord heeft neergelegd.

Zoo heeft ook Leeuwarden's Synoide geoordeeld.

Zij heeft, en ik acht dit een feit van niet geringe beteekeniis, de vakvereenigimgein erkend, en in haar conclusie omtrent het vermaajn tot de leden der Kerk om zich te y'oegen bij' organisaties, die Staan op christelijken grondslag, het hut len.den zegen dier vereeniging'en volm'ondig toegestemd'. Zelfs is bij de behandeling dezer zaak, geen stem' gehooa-'d, die zich tegen verklaande, en de ganscbe Synode bleek .overtuigd van het groote gewicht eener gezonde, christelijloe vakactie in dezen bewogen tijd'. Die beslissing mag-niet wordeto. overdreven.

Wij hebben hierin miet te doen met een kerkelijk© sanctie, ^sooals , Rome wil, want deze bierarchiscbe bemoeiing kenn'en wij' niet, doch de Synode heeft de Kerken slechts advies gegeven inzake haar houding tegenover de sociale bewegüiig. En voor dat advies zullen alle christelijke organisaties ten zeerste dankbaar zijin, omldat hierin baar een moreele steun geboden wordt vaja de rijkste beteekenis.

Hoever strekt zich dit aid vies nu uit?

Daarover een volgende keer.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen