Hongarije.

III.

Eene Hollandsche christelijke school.

Schreef ik in mijn vorig artikel van een H o n - gaarsch gezin, dat den naam van een christelijk gezin kan dragen, nu vertel ik u van een christelijke school, ik voeg daaraan de nadere bepaling Hollandsche toe, hoewel de leerlingen dier school uitsluitend uit Hongaren bestaan en het personeel eveneens, 't Is alweer opzettelijk dat ik schrijf, dat de leerlingen uit Hongaren bestaan, omdat ik kwalijk kan roededeele.n, dat het alle Hongaarsche kinderen waren, daar er onder deze leerlingen o.a. eene jonge moeder van twee kinderen was en om maar geen meerdere te noemen ook een zeer ontwikkelde jongeling, die voor zich de diplomatieke carrière heeft gekozen. Vele van de leerlingen dezer school waren langer of korter tijd

in ons land geweest; toch niet alle; zoo de jonge moeder niet, en met haar nog kleine kinderen al evenmin, niettemin wilden alle deze leerlingen onze taal leeren en onze geschiedenis kennen en onze psalmen zingen.

Van het onderwijzend personeel kan de een zich heel goed uitdrukken in onze taal; de andere kent er geen sjdlabe van; hij is de vader van het gezin waarin ik zooveel genoot en opmerkte; van zijn eigen kinderen gingen ook naar deze school.

Kent hij onze taal niet, des te meer mint hij onze historie en zijn aandeel in het onderwijs is om daarvan te vertellen. '

Het doel dan van deze inrichting, waaraan twee mannen geheel belangeloos werken, is niet slechts, dat de leerlingen onze taal zullen leeren kennen, het in ons land geleerde niet zullen vergeten, maar ook om den geest en godsvrucht van ons Christenvolk nader te leeren en de leerlingen dicht bij ons te houden of ons naderbij te brengen.

De man die onze historie vertelt en daarin onderwijst is een professor. En de andere dan, die den leerlingen den Bijbel in onze taal leert lezen; den inhoud der psalmen met eigen woorden leert weergeven in het Nederlandsch, hij is die jonge man van wien Prof. Grosheide in een zijner , , Standaard"artikelen u het een en ander mededeelde. Hij is die jonge man, dien we leerden kennen als een man van groote bescheidenheid, maar, naar ons al ras bleek, ook van groote gaven. Hij vertelde van zijn levensgeschiedenis het volgende: vóór het uitbreken van den oorlog was hij predikant in het Zuiden van Hongarije, in het gebied dat thans aan de Serviërs is toegewezen. De oorlog kwam en hij moest het vaderland dienen als veldprediker. Bij het einde van den oorlog stond hij aan het Roemeensche front en met moeite kwam hij onder de terugtrekkende soldaten naar Budapest; alwaar zijn vrouw en eenig kindje reeds waren aangekomen. Zijn meubelen, zijn boeken, waaronder heel wat Hollandsche, zijn nog bij de Serviërs.

Daar hij een bekwaam Oudtestamenticus en Assyrioloog is kreeg hij al spoedig een benoeming als professor te Papa; doch het traktement was te klein om daarvan ook maar op den meest bescheiden voet te leven.

Thans woont hij weer te Budapest en is secretaris van de Synode, welks Praeses de Debreczinner bisschop is. Zijn inkomen is echter zeer gering.

Een woning kan hij niet krijgen, eigenlijk ook niet betalen. Thans huist hij met zijn vrouw en één kindje, dat ziekelijk is, op een zolderkamertje, dat geen bolsjewiek ten tijde van hun terrorisme wenschte te bewonen. De regen slaat door het dak. Op zijn klachten daarover ontvangt hij ten antwoord, dat hij toch een paraplu heeft.

Het studeeren thuis gaat niet, door gebrek aan ruimte.

Wil hij schrijven, dan moet hij het op zijn knieën doen.

Zijn meubelen en boeken (hij studeerde uit 't stipendium Bernadinum te Utrecht) kan hij uit Servië niet laten komen èn omdat hij geen ruimte heeft om ze te bergen, maar ook niet omdat het teveel zou kosten. Ze zijn misschien nog in behoorlijke orde omdat ze waarschijnlijk zijn gered door een-hem welgezind gemeentelid uit de sphuur waarin zijn opvolger alles had geborgen.

Vanwege zijn bekwaamheid is hij als privaatdocent toegelaten aan de Theologische School te Budapest. Dat hij den moed toch .niet heeft laten zakken is mij gebleken uit een schrijven dezer dagen van hem ontvangen, meldende zijn promotie cum laude tot Doctor.

Dit oorlogsslachtoffer nu, wien ge naar het uiterlijk met zijn blond haar, blanke gelaatstkleur, blauwe oogen en eenigszins rood gekleurde wangen en bizonder goedige uitdrukking van gelaat, veeleer voor een Duitsch dan Hongaarsch type, trots zijn echten Hongaarschen naam, zoudt houden; deze jonge vrome geleerde, dien wij nimmer hebben hooren klagen, die ons onschatbare diensten heeft bewezen, die niet uit kon over den zegen hem geworden, naar zijn betuiging, door de voordrachten en predikatiën enz. enz. van de leden van het Hollandsche Comité, deze jonge geleerde is de onderwijzer der Hollandsche Christelijke School, waaraan hij zijn uitnemen"de diensten geheel belangeloos bewijst.

Het was vacantie voor alle inrichtingen van onderwijs - toen wij na Paschen in Hongarije waren. Ook de leerlingen dezer school hadden vrij af. Toch waren zij, die in de stad waren gebleven, tegen Vrijdagmiddag opgeroepen voor een openbare les, waartoe de Hollandsche heeren waren uitgenoodigd. Het Gereformeerd gymnasium staat gratis zijn lokaal voor natuurkunde af voor deze lessen. Een dertigtal leerlingen was opgekomen, daaronder de jonge moeder, die ook HoUandsch wenschte te leeren.

Het geduld van leerlingen en onderwijzers werd lang op den proef gesteld. Daar ik alleen op tijd tegenwoordig kon zijn, omdat de andere heeren langer dan hen lief was, gebonden werden gehouden door een aangelegenheid, die hoogst moeielijk scheen te kunnen worden geleid tot een goed einde, had ik gelegenheid om de kinderen op te nemen, gade te slaan en te hooren. Hier was bizonder goede orde en een zeer goede geest heerschte onder de leerlingen, welk getal buiten de vacantie tot een kleine honderd was geklommen.

Terwijl wij met eenige teleurstelling wachtten kwamen nog drie Hollandsche heeren binnen, waarvan twee uit onze onderwijskringen. Toen de les was geëindigd ging ik de heeren zoeken en vond hen gelukkig op weg naar de openbare les. Als in triumf keerde ik met de Hooggeleerden terug en vond de leerlingen en het gezelschap, dat ik zooeven had verlaten, nog in het bewuste lokaal. Nu werd ons het Wilhelmus toegezongen, waarna het Onze Vader werd gebeden. Daarop stelde de jonge geleerde, die een uitnemenden tact om te onderwijzen aan den dag legde, onderscheiden vragen in onze taal aan de leerlingen, die in duidelijk Nederlandsch antwoordden. De jonge moeder gedroeg zich als de andere leerlingen en werd op gelijken voet met allen behandeld. De aanstaande diplomaat hield een toespraak vol van warmen dank aan het lieve Hollandsche volk. Hij, dien wij tot onzen bisschop hadden verkozen, onder voorwaarde, dat zijn episcopaat slechts duurde tot de grens bij O 1 d e n z a a 1, sprak op roerend eenvoudige wijze tot de kinderen en stelde den onderwijzers een bedrag geld ter hand waardoor zij de leerlingen een volgende maal feestelijk konden onthalen. De kinderen zongen den vreemden heeren toe: De Heer zal u steeds gadeslaan.

Ik weet niet of het Algemeen Nederlandsch Verbond ook termen zal weten te vinden om deze schooi te subsidiëeren. Ik vlei mij met de hoop, dat deze of gene van mijn lezers dit eens voor mij zal willen onderzoeken. Nauwelijks zal er een inrichting in het verre buitenland worden gevonden die met zoo gunstig gevolg zich ten doel stelt om onze taal, onze zeden en onze gewoonten; onze historie en de namen van onze groote helden bekend te maken aan tien en straks aan honderdtallen van kinderen, van jongenr eii meisjes, als deze school. En te sympathieker worden ons de beide manijen, die zich hiervoor geven, naarmate hun leven moeielijker en zwaarder wordt. Wat heerlijk voorbeeld van belangeloosheid! Laat ik nog een aardigheid vertellen van den oudsten hunner, van mijn collega, leeraar (in Hongarije professor in de Christelijke Religie aan het gymnasium). Op initiatief van prof. Sebestyen, dien talentvoUen en initiatief-rijken leider der Gereformeerde actie, hebben zij te zamen drie honderd brieven verzameld, door Nederlandsche pleegouders en door de Hongaarsche pleegkinderen aan de hunnen gezonden; deze brieven hebben zij gelezen en daaruit saamgelezen allerlei humoristische mededeelingen, allerlei kwinkslagen en grappen, geschreven door de Hollandsche pleegouders over hunne pleegkinderen; van deze mededeelingen, vol van liefde, ernst, humor, sympathie enz. enz. heeft mijn gastheer een causerie gemaakt, die hij tot tweemaal toe genoopt werd te houden voor een zeer groot publiek, waarvan de baten ten goede kwamen aan de Gereformeerde actie, de uitgave van de „Hongaarsche Revue", onder ons nog al eens abusievelijk genoemd de , , Hongaarsche Heraut".

Spreekt uit deze mededeelingen niet heel veeltot u van de plaats, die ons volk heeft in het hart der Hongaren ?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen