PERS-SCHOUW.

Verkeeerd Conservatisme ten opzichte van kerkbeurten.

Het is soms een droevige „vertooning" wat m'en vooral in groote steden op het gebied v.an kerkbeurten beleeft.

25 tot 40 jmenscten (historisch!) in een reuzekerkgebouw bibberend in de ijle ruimte omi een eenzamen bibberenden dominee niet h'eelemaal alleen te laten!

En op '2de of 3de feestdagen, als de geheele 'gemeente uitgaat, 'on de pastor moet th'uisblijven, is het soms precies hetzelfde, uitgenomen. het bibberen.

Ds Schilder schrijft in „De Bazuin":

De batlanin weer ontslagen, Biduur voor bet gewas is weer voorbij; en de batlanin onder ons hebben weer tot November verlof. De batlanin?

Och, U moet weten, dat de Joden eens hebben uitgevonden, een soort van synagogaal remplapantenstelsel. Óp den Sabbath ging het wel met de synagoge, maar „in de week" vonden de Joden, die graag 'sjacheren en verdienen het toch wel wat lastig, naar de synagoge te moeten; zaken zijn n'u eenmaal zaken. Maar: e synagoge diclit...., O' foei, dat heelemaal niet! Toen vonden ze een minimtim-stelsel uit. De bepaling kwam, dat een synagoge-bijeenlcomst wettig was, als het wettelijk minim'um van tien bezoekers bereüd was. Nu tien waren er gauw te vinden. Op een bepaalden dag waren er wel eens tien, die niet bepaald verhinderd waren, de synagoge met een bezoek te vereeren. Doch altijd denzelfden ervoor aan wijzen, dat ging ook niet. Ieder heeft zoo zijn zaken, 't Werd ook wel wat lastig altijd goed af • te spreken, wie die en die week aan de beurt was. Als men eens tien vaste synagoge-bezoekers Ison vinden voor de week-diensten? Natuurhjk zouden 't menschen moeten zijn, die geen zakendrukte aan hun hoofd hadden. Liefst oude menschen, die 239 wat rentenierden, of die „toch niet" ergens anders behoefden to zijn. En waarlijk, men zocht ze. 't Werd straks een vaste gewoonte in het „natal'mudisch" jodendom tien zulke vaste week synagoge-gangers aan te stellen. Men noemde ze batlanin, en dit woord is afgeleid van batal, vrij, van werk zijn, niets te doen hebben. Welke categorie vaa menschen onder deze batlanin verstaan werd, kan begrijpen wie weet, dat het Averkvvoord batal ook voorkomt in Prediker 12:3, waar sprake is van de „maalsters", d.w.z. de tanden, die (bij de oude menschen) „stilstaan", omdat ze hun werk niet meer kunnen doen.

De batlanin-instelling werd spioedig algemeen. Vooral op de dorpen. In de groote steden waren allicht genoeg menschen voor de synagoge in de week; maar in de dorpen alleen aJs men dezen maatregel nam.

Zoo was dan alles in orde. De synagoge kon dóórgaan. Om vooral te zorgen, dat de zaak goed marcheerde, en de „nogal" godsdienstige jood met een geruste consciëntie zijn waar verkoopen, of zijn winst berekenen of zijn balans opmaken kon op het synagoge-uur, bepaalde men erbij, dat die tien batlanin, de renteniers, die goed genoeg waren voor de synagoge, omdat de synagoge goed genoeg was voor hen, een vergoeding in geld zouden ontvangen. Dat kon wel af van de winst, die men tijdens de samenkomst in de synagoge maakte. En dan kon men ook eischen, dat de tien mensohjes op hun post waren; zaken zijn maar zaken, ook in de synagoge!

Tot zoover de joden.

Gelukkig, wij kennen die toestanden niet. •Maar of het soms in onze weekdiensten er niet een beetje op lijkt?

O, er zijn heel wat dankbare hoorders die niet aan een verloren avond denken.

Maar overigens: ik heb de grief ook niet tegen de Batlanin, maar tegen die ze aanstellen of het stelsel kweeken. Hoeveel plaatsen zijn er niet, waar de winterweekbeurt is voor de ouwe majinetjes en vrouwtjes (die tegen de idee, dat het koud is, de idee, dat ze er tegen kunnen, weten te stellen), en voor de renteniertjes, en waar dan voorts van de beste families, die er nog aan denken tenminste, een vertegenwoordigertje gestuurd wordt, om de eer van de familie op te houden tegenover den dominee, die toch geen kwaje is

Een van tweeën: men moet niet méér eischen dan God eischt, óf, als men de synagoge ook in de week wil openstellen, dan moeten we erheen ook. Maar niet den kerkeraad verzekeren, dat de synagoge open moet en open zal alle de dagen onzer eigenwillige ke'uze, en dan 'n paar batlanin sturen, die toch niets anders te doen hebben, net zoo min .als de afgeleefde tanden van den ouden man van Predücer 12 (zie bioven). Daar is de bijbel te goed voor en de dominee ook en de kerkeraad ook en de hannonie tusschen schijn en wezen ook.

In een zeker joodsch geschrift (Megilla 1, 3) wordt de wonderlijke vraag gesteld: „Wat is een groote stad? " Geantwoiord wordt: „iedere, waarin tien mannen zijn, die zonder zaken zijn (of, die batlanin zijn). Zoodra er minder van zulke menschen zijn, is er sprake van een dorp."

Zoo bezien, zijn haast alle dorpjes groote steden. Ik hoop, dat we vóórdat we de a.s. winter-batlanin-functie weer beleven na het daidcuur voor het gewas, toch eens zoo benauwd zullen worden voor het gevaar om van groote stad tot dorp af te zaldien, dat vooral de thuis-blijvers zich afvragen, of het niet hun schuld is, dat de dominee erover peinst, of hij niet vruchtbaarder werk kan doen.

Aan de batlanin 1922-1923 intusschen maar weer de dank voor hun goeden wü. Ze moeten de zomervacantie maar eens gebruiken voor een pleidooi ten bewijze-van de waarheid, dat ze èn de kerk èn zich zelf te goed achten voor een bewaren van het decorum in dat huis, waarvan slechts de heiligheid het sieraad is.

Van remplacanten, van batlanin, betaald of onbetaald, wil de krijgswet niet weten. Ook niet de krijgswet voor die strijders die hun beeld zien geteekend in Efeze 6. Zij heeft daar nog nooit aan gedacht.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen