Over melk en politiek.

In Amsterdam is, terwijl ik dit schrijf, de gemeentelijke melkboer nog niet geboren. Wel wordt het geval besproken onder „Vroolijkheid, Hilariteit, Groote hilariteit. Gelach en Enorme Vroolijkheid." en bemoeien zich zelfs verschillende dokters met het geval.

Het kan ons, die niet aan de Amsterdamsche tekorten meebetalen, betrekkelijk koud laten of deze melkvoordracht er komt of niet. Doch ook maar betrekkelijk, want het voorbeeld van Amsterdam werkt aanstekelijk en het is niet onwa, arschijnlijk, dat straks ook andere groote steden zich geroepen gevoelen om distributiemaatregelen te nemen. Er opent zich hier een groot veld, waarop zich de ambtelijke ijver kan ontplooien tot nadeel van den belastingbetaler.

Afgezien van de materiëele gevolgen, die het nemen van deze en dergelijke maatregelen heeft, is hierin te zien een symptoom van de verwording der staatsrechtelijke denkbeelden. Almeer wordt de grenslijn weggeveegd tusschen Staat en Maatschappij. Bovendien schijnt het principiëele verweer, vooral na den oorlog, telkens in kracht af te nemen.

Hier blijkt ook weer hoe gevaai'lijk de eerste stap is. Als wij de bevolking van visch voorzien, waarom dan niet van meel?

En als we meel koopen, waarom dan geen melk?

Ik weet het ook niet en 't is mij ook niet bekend waarom men niet veel verder gaat. ,

Als de hoop, dat een bepaald belang door de stad beter zal verzorgd worden dan door particulieren, reeds voldoende is om de bedrijfsvrijheid weg te nemen en een gemeentelijk monopolie in te stellen, waar is dan het einde?

Is de vleeschvoorziening minder belangrijk dan de melkvoorziening ? Is er dan ergens een punt, waar we Qp goede gronden halt kunnen houden en krachtens onze beginselen neggen: „tot hiertoe en niet verder"?

Hier ligt het moeilijke punt der gemeentelijke politiek en het schijnt mij' zeer noodig, dat wij' ten 'dezen door studie en samenspreking trachten te komen tot een vaste gedragslijn. Ik geloof, dat, wij voor het meerendeel gevoelen, dat een ver uitgebreide gemeente-of staatsexploitatie een gevaar is voor onze beginselen.

Ook in het socialistische kamp wo^rdt dit gezien. Het gaat in Amsterdam niet om het meel of om de melk, maax om de politieke boter, die men uit deze gemeentemelk hoopt te winnen.

„Het Volk" schreef: „Wanneer de Overheid de verzorging in een eerste levensbehoefte der bevolking, als die met melk, beter blijkt te Icunnen behartigen 'dan waartoe het particuliere bedrijf in staat bleek, dan zal dit zeker zijn gevolgen hebben ten aanzien van de denkwijze der bevolking en van hare vertegenwoordigers, met betrekking tot de verzorging in andere levensbehoeften dan die van melk".

Dit is juist! Ik zou er nog bij willen voegen, , dat door een dergelijke practijk niet alleen de beschouwing over de voorziening van levensmiddelen veraiidert, maiaï dat de beschouwing over de taak en het wezen der Overheid minder zuiver wordt. Tegen de socialistische gemeente-politiek, die een wezenlijk gevaar voor ons is, ligt ons eenig verweer in het principle, dat'door DT Kuyper is oiüwikkeld in zijn: „Souvereiniteit in eigen kring".

Oogenschijn1ijk is de gemeente-exploitatie meestal tamelijk onschuldig, maax ze is het niet.

Ze komt psychologisch tegemoet aianden waan der groote massa, die geen eigen verantwoordelijkheid kent en de Overheid voor alles aansprakelijk stelt.

Ze leidt er toe, dat de Overheid wordt tO't gewillige dienaresse der groote massa; , die brooid en spelen verlangt en in het stembiljet den gouden sleutel bezit, die alle schatkameren opent.

Ze is een gevaar, niet enkel voor de ontwikkeling van het economische leven, maar ook voor het oude en dure erfgoed der burgervrijheid.

En het ergst van alles is, dait ze een 'bedreiging vormt voor de vrijheid, vlan geweten.

Reeds thans is het in sommige steden zoo, dat leden van bepaalde politieke partijen weinig kans op een benoeming hebben bij' sommige diensten en het voorbeeld van Rusland doet zien, hoever men ten dezen kan gaan. Hier dreigt ook een ffevaai voor de zuiverheid der politieke zeden. De Overheid die uitdeelster is van economische voordeden, loopt zoo licht gevaar, hare hoioge positie te verliezen.

Zoo zegt de indiening van deze melkvoordracht ons, dat we vooral voor onze gemeente-politiek; niet kunnen volstaan met incidenteele beslissingen.

Een utiliteits-politiek is verderfelijk. Hoe moeilijk de vragen, die hier rijzen ook zijn, wij moieten trachten steeds meer tot helderheid te komen over de grenslijn, die er ligt tusschen de taak van Staat en Maatschappij. Deze grenslijn kan een wisselende zijn naar tijden en omstandigheden, ook ten opzichte van tijdelijke en wisselende dingen hebben eeuwige beginselen overwegende beteekenis.

E. VISSER.

Uit fle week van 4—il Februari.

Jaap Eden, wiens naam vijfentwintig, dertig jaar geleden, op veler lippen was om zijn sportprestallies, werd nog even aan de vergetelheid ontrukt door zijn begrafenis. De spoit had vroegtijdig zijn lichaam gesloopt.

Op de Opiuiii-conferentie deed men a, an wegloopsport. Amerika ging vooïop. China volgde. Ook trok het de aandacht, da, t enkele Zijid-Amerikaansche staten zijn weggebleven.

Doet Marx aan presidentssport ? Eerst was hij rijkskanselier. Nu werd hij gekozen tot ministerpresident van Pruisen. En naar men wil bereidt hij zich voor op het rijkspresidentschap.

Mevrouw Van Zelm doet aan schreeuwsport. Zij maakte in den Amsterdamschen gemeenteraad een scène over de kindervoeding. Later bleek het een dubbele scène te zijn. Men weet nu, hoe men haaj verontwaardiging moet opnemen. Als sport.

Meer uithoudingsvermogen dan eenige sportsman vertoonde de storm. Toch duurde hij nog niet zoolang als het melkdebat. Enfin, da, t is gelukkig uit. Deze proeve van socialisatie — al ontkent men, dat het er een is —• gaat niet door.

Reorganisatie van „De Glindhorst”.

Het onderwijzend personeel van de Landbouwschool en de Bijzondere School voor Lager Onderwijs op „De Glindhorst" verzocht ons onlangs, het ingezonden stuk op te nemen, dat in al onze dagbladen en vele onzer weekbladen de ronde heeft gedaan.

Wij konden daaraan om de aan onze lezers bekende redenen niet voldoen, maar lichten er gaarne dit uit, dat het personeel verklaart, dat in zake de ergerlijke gebeurtenissen de beide inrichtingen volkomen vrij uitgaan.

Bovendien moeten wij onze ingenomenheid erover uitspreken, dat de nieuwe direkteur, de heer Oeleynse, volgens de verzekering van „Het Vaderland" op de stichting gedurende den korten tijd, dat hij aan het hoofd er van staat, wonderen heeft verricht en dat de toestand thans ten volle bevredigend kan worden genoemd. Wij brengen hem onze hulde. Zij het hem gegeven de smet, die „De Grlindhorst" aankleefde, volledig en voor goed uit te wissehen.

Wel moeten wij tot onzen spijt onze bezwaren tegen koëdukatie op zulke stichtingen handhaven.

Ter beantwoording van partikuliere korrespondentie diene nog, dat wij weigeren aan te nemen, dat onze voorzichtige minister van Justitie, Mr Th. Heemskerk, zich zou hebben vergaloppeerd. Daarvoor is ons vertrouwen in hem te groot.

Anderzijds kunnen we onze antipathie niet verbergen tegen de suggestie van Mr Methaan Macaré om „De Glindhorst" als een vergiftigende en demoraliseerende inrichting van Staatssubsidie uit te sluiten. Pikanterie tegen de Gereformeerden sprak maar al te duidelijk uit zijn woorden. _

De Olympische Spelen.

Net iets voor minister De Visser. 'Gelijk men veeet, stelt hij voor de Olympische Spelen, welke hier in 1928 zullen worden gehouden, met niet minder dan een miljoen te subsidiëeren.

Over vier jaar verdeeld, zou dit jaarlijks twee en een halve ton uit 's Rijks schatkist pompen.

Minister De Visser speelt graag de goede Sint, die rechts en links, maax vooral links, met zoete subsidies strooit.

Bij hen, die van zoo'n Sint-Nikolaasfeest op Staatskosten niet gediend zijn, heeft hij reeds menigmaal misnoegdheid opgewekt.

Maar loopt het nu niet een beetje de spuigafen uit?

Goedheid ontaardt weleens in roekeloosheid. Men kan zóó goed zijn, dat men zélfs weggeeft, , wat ons niet toebehoort.

Daaraan staat minister De Visser.bijna schuldig.

Hij beroept er zich op, dat hij èn in 1921 èn in 1923 officieus de toezegging heeft gedaan, dat de Staat met een miljoen zou bijdragen, wanneer de Spelen hier gehouden werden.

Half en half stelt hij de volksvertegenwoordiging dus voor een fait accompli.

Maar uit dien hoofde alleen reeds verdient zijn voorstel te worden verworpen.

De volksvertegenwoordiging zou hiermee een krasse en gerechtvaiardigde uitspraak doen, dat ze zulk een mochtsoverschrijding niet gedoogt.

Toch weegt dit het zwaarste niet.

Onderstel, dat op de Olympische spelen niets viel aan te merken, dan zou nog over tweeërlei eerst moeten worden beslist, n.l. of de Schatkist zulk een uitgave op dit oogenblik toelaat en of het wel op den weg ligt van den Staat zulk een internationale Sportactie te steunen.

Met het eerste steekt Prof. Kernlfamp in „D'e (groene) Amsterdammer" den draak. Hij redeneert in dezen trant: 't Zit er blijkbaax an. Het leed is geleden. De minister zal nu ook het [Hooger Onderwijs niet langer in de narigheid la, ten blijven. De vacalure-Niermeijer te Utrecht wordt binnenkort vervuld. Dat zult gij eens zien. De Universiteiten kurmen tot ontplooiing komen, wat de lasitste jaren door de bezuiniging niet mogelijk was. Hij roept uit: „Het daghet dus in den Oosten — ook voox het hooger onderwijs".

Minister De Visser heeft den geest der ironie opgeroepen. Als men ziet, hoe de Regeering haar best doet op alle manieren te bezuinigen en voortdurend op inkrimping van uitgaven bedacht is en daartegenover, hoe een bewindsman een miljoentje vroolijk rollen laat, dan is die tegenstelling te schril, dan dat zij de spotlust niet zou prikkelen. En tevens komt dan het medelijden boven met de stakkers, die de korting op het loon eiken dag gevoelen.

Ja maax, verdedigt zich minister De Visser, de Olympische Spelen zuUèn drommen van vreemdelingen naar ons land trekken en die stroomen zullen, behalve nog dat ons land in het centrum van de wereldbelangstelling komt te sta, an, hier heel wat goudslib achterlaten.

Best mogelijk.

Maar dat goud vloeit in de zakken der partikuliexen.

Vloeit het ook in de Staatskas?

Is ministei De Visser er zeker van, dat hij zijn miljoen terugkrijgt in de schatkist.

En dat moet toch.

De schatkist is berooid.

Daarom moest bezuinigd en luidt ook voor de naaste toekomst het parool: doorzetten met bezuiniging.

Wanneer dan ook de SGha; tkist zijn miljoen niet met rente terugbetaald krijgt, is zulk een subsidiepost onverantwoordelijk.

En zeker, in het centrum der wereldbelangstelling te staan is een heele eer. Daarin stond het vorig jaar Engeland door zijn Wembley-tentoonstelling ook. Maax de oeconomische omstandigheden zijn er niet door verbeterd. En men klaagt over het deficit.

Dan — waax gaan we met de subsidies naar toe? Als na de kunst ook de sport moet gesubsidieerd, wat blijft er dan ten slotte over voor het partikulier initiatief. Wanneer werkelijk de Olympiade zooveel geld in het land zal brengen, waarom vraagt d'An het comité dat miljoen met het voorts benoodigde niet ivan hen, die er wol bij zullen spinnen.

En bleef het hierbij nog maair.

Doch er zijn nog andere bedenkingen.

Tegenover de sport in het algemeen mag ide christen niet vijandig staan. Er is sport, die veredelt. Maar daarentegen is er ook veel sport, die verruwt. En het staat te vreezen, dat vooral die laatste soort bij de Olympische Spelen de overhand zal hebben.

Ook mogen wij niet per sé tegen wedstrijden zijn. Paulus ontleent aan den wedloop een beeld om ons voor te houden, hoe wij hebben te jagen naax het wit van het doel der roeping Gods, dat vian boven is in Christus Jezus. Die wedstrijd kan dienen om de energie te stalen. Mjaax het valt niet te loochenen, hoe onze wedstrijden zijn ontaard. Het wordt een afjakkeren en afbeulen van het lichaam. Wanneer iemand zijn paard zoo liet werken, zou hij vervolgd worden voor dierenmishandeling. Maax de sportwedstrijden zijn niet zelden een afschuwelijke menschemnishandeling.

Of de zedelrike gevaren, welke ook bij internationale tentoonstellingen zich gelden doen, maax bij intexnationale sportfeesten ongetwijfeld nog ster­ 167 ker dreigen, door versterking van politietoezicht afdoende kunnen bezworen, is een vraag, welke wel voor minister De Visser's geweten mag worden neergelegd.

Alsook de vraag, of hij bij' maichte is om de Zondagsontheiliging tegen te gaan. Wij vreezen, dat hij dit bij het in uitzicht stellen vam het subsidie niet heeft overwogen.

Over de kansen van dit voorstel is nog weinig te zeggen.

Onder anti-revolutionairen, chr. histoxisohen en liberalen vindt het nog al tegenkanting.

De Roomsche pers houdt zich nog erg gereserveerd.

Wij hopen echter, dat een flinke meerderheid) dit voorstel zal doen kelderen.

Uit fle week van 12 tot 18 Feliruari.

Do minister-president van Pruisen, Marx, heeft dan toch eindelijk een kabinet in elkaar weten te timmeren. Zal het geen licht getimmerte blijken?

Het socialistische congres te Grenoble heeft zich achter Herriot geschaaxd. Evenwel was het geen metsel-, " doch ook timmerwerk, dat tegen storm wel niet bestand zal zijn.

Timmerwerk met kwastig hout is ook gebleken de kunstmatige vaststelling Vian den frank het vorige jaar. De laatste dagen daalt hij weer geweldig. De onrust in Frankrijk is begrijpelijk.

Uren van onrust dooxleefden ook de familieleden van de mijnwerkers in Dortmund. Honderd dertig slachtoffers maakte het zwarte goud.

Met de Opium-conferentie vlot het nog altijd niet. Nu wordt Duitschland weer beschuldigd roet in den conferentie-pot te hebben geworpen.

Voor het protokol van Genève ziet het er hachlijk uit. Misschien zal het zoo geamendeerd, dat er niets van overblijft. Hecht bouwwerk is anders.

Frankrijk zoekt nu naar een verbond voor eigen beveiliging tegen het ontwapende of niet noemenswaard gewapende Duitschland. Is het geen lapwerk ?

HEPP.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen