LITERATUUR EN KUNST.

„Den Vaderlant oetrouwe".

„Den Vaderlant getrouwe", aldus luidt de titel van bet eenige weken geleden verschenen') boek van den heer S. Postmus, gevat in sierlijken, met gekroonde wapens, en .oranje-bloemfestoenen getooiden band.

Een geschiedkundig bOek'OTisf-èn-aan den naam van den Schrijver, èn aan de band-emblemen alszoo^danig onmiddellijk te herkennen.

Dat we er toch in de rubriek' „Literatuur en Kunst" de aandacht op vestigen, heeft tweeërlei reden.

%oreèHf-M'fet"%iS? f^^ Schrijver, die, als leeraar aan het Geref. Gymna; sium te Amsterdam en als Auteur van verschillende boeken, heel zijn leven heeft gewijd aan een calvinistische belichting van de geschiedenis en met onvermoeide kracht heeft „gewroet in de mijn' der historie" zooals hij zelf gaarne zegt.

Maar ook is het om den vorm van het boek zelf. Want het is geheel een-1 e e s boek, gesteld in levendig-verhalenden stijl en met tal van portretten geïllustreerd. Veel meer dus dan een geschiedkundige verhandeling is het historische lectuur, die, gebracht binnen de bevatting ook van den niethistorisch geschoolden lezer, algemeene belangstelling verdient.

Het boek ontleent zijn titel aan een der regels van ons onvolprezen „Wilhelmus". Die titel is goed gekozen, want in zijn inhoud is het de breede ontvouwing van wat in ons epische volkslied wordt verhaald en van de vaderlandsche historie, die aan het geslacht va; n den Wilhelmus-figuur, den grooten strijder en lijder Prins Willem, onafscheidelijk is verbonden.

De Schrijver begint met den Prins te teekenen, eerst in zijn jonge jaren, toen hij aan het schitterend hof van Karel V het luchtige, hovelingleven leidde, daarna, in zijn langen, zwanen strijd voor het verdrukte, lijdende volk', dat onder Gods Voorzienigheid door hem uit „het Egypte der dienstbaarheid" werd geleid.

Heel de rij van bekende tafreelen uit de beginperiode van den tachtigjarigen oorlog behandelt de Schrijver, steeds het gebeuren téekenend roaidom de kloeke gestalte van den Prins, die bij elk tafreel op den voorgrond staat. Dat is wel allereerst een verdienste, van het boek; het legt allen nadruk op de beteekenis van den Prins als de centrale figuur van gansch de worsteling tegen de Spaansche tyrannie, op den adeldom van zijn karakter en voo-ral op de fiere kracht van zijn onwrikbaar Godsvertrouwen. Daardoor komt relief in het beeld der historie en glanzen ook de donkerste 'momenten in hooger licht.

Dan vervolgt de Schrijver de historie van 's Prinsen geslacht, dat diens arbeid heeft voo-rtgezet en, volgend zijn spoor, aan de spits van het Nederlandsche volk is getreden. Acbteree^nvolgens vertelt de heer Postmus van Maurits, Frederik Hendrik, Willem II, om weer uitvoerig stil te staan bij de geschiedenis van den Koning-Stadhouder, ' W^iUem IJl, den kampvechter voor het Protestantisme in Europa. Bijzondere aandacht wordt daarbij geschonken aan Willem's trouwe gade, .Maria, die van zoo groote beteekenis is geweest voor haar gemaal. Hier hebben we ©en tweede verdienste van het boek: het doet in scherpe contouren zien den achtergrond van Willem's leven, en de verklaring van zijn kracht, door Maria naar voren te brengen en haar zegenrijken invloed op. het gemoeds-en geloofsleven van den Prins te teekenen.

Daarna volgt de beschrijving van den neergang onzer historie', den tijd van Willem IV en Willem V en de periode van de diepste inzinking: den Franschen tijd, tot weer de herleving komt in 1813 en het Oranjehuis zijn oude plaats inneemt, wel in een andere qualiteit, maar met dezelfde liefde vooi het volk en als van ouds met het „den vaderlant getrouwe" als devies. Zoo^ teekent de heer Postmus Koning Willem I en zijn tijd, Willem II en Willem ' III en ten slotte ook Koningin Wilhelmina

Samengevat is dus de inlio-ud van dit „historisch verhaal" de ontvouwing van de beteekenis, die het Huis van Oranje voor ons Nederlandsche Volk heeft gehad, van de toewijding, hefde, tronw, met welke de .OranjevoTsten steeds hun volk hebben geleid, ' meelevend in droefheid en vreugde, in lijden en verlossing. En de duidelijke bedoeling van het boek, di© trouwens in bet woord vooraf wordt aangegeven is wederliefde f© wekken, te bewerken „versterking der Oranjeliefde en vermeerdering van het besef, dat God ons in het Oranjehuis één Zijner rijkste zegeningen toebedeeld heeft".

In deze doelstelling herkent men aanstonds den Schrijver, die in woord en geschrift steeds dit begeeren heeft voorgestaan. ,

En ook aan den vorm herkent men den Auteur.

De heer Postmus is een enthousiast man, die een eigen manier van zeggen heeft, die niet betoogt, maar constateert en van zijn inzicht zeer positief blijk geeft. ZoO' is hij in den persoonhjfeen omgang^ zoo is hij ook in dit boek. Op elke bladzijde vindt men superlatieven en loffelijke epitetha ol waarheden-op-den-man-af. Maar ook, op' iedere pagina leest men van zijn inzicht in Gods leiding met ons volk en ons vaderland, van zijn principdëele, theocentrische geschiedbeschonwing. En als steeds staat men verwonderd over zijn feitenkennis en belezenheid. Merkwaardig b.v. — den Schrijver teekenend, maar tegelijk' bet boek in waarde vermeerderend — is de overvloed van citaten, de aanhaling vooral van wat de volksmond zei en zong in zijn liedjes. Zulks toont ons het gebeuren in den spiegel van den tijd zelf, maar tegelijk den schat van kleurrijk materiaal, die de letterkunde den histoTiebescho'uwer biedt. En het hondt bovendien den toon van het verhaalde levendig. .~-? i*s^^

Natuurlijk zouden we hier en daar'jSél^^pmerking kunnen maken bij een o.i. te forschë t.ypeering, te z'è#ïg%ïdealiseerde verhonding e.d. Msè& i daar gaat het in dit verband niet o-m. Onze bedoeling is, het boek in z'n qualiteiten te doen zien, als vrucht allereerst van kennis van zaken en dege studie, maar vooral ook van liefde voor en trouw aan het doorlucht© Vorstenhuis, op^ grond van de bewustbeid; ..dat..onze, Koirüng is van Isreals God gegevan.

Postmus' boek, ' enthóifsiast als "dö'SchrijVérzelf, kan krachtigen invloed oefenen, kan bij ouderen, en jongeren liefde wekken voor Vorstenhuis en Vaderland, kan versterken het besef van den band, die God, Oranje en Nederland verbindt. Daarom verdient het onze belangstelling en aanbeveling..

Herman Löns, De Eenzame iren.

Van de Löns-serie^), die we al bij herhaling hebben besproken, in haar vele goed©' en beteekenende eigenschappen, is het zesde deel verschenen, „De Eenzame Ven".

In hoofdzaak handelt nw^wer het le-sfèM-aèrf vogels, die in het ven en 'in de bo'sschen huizen en op. de levendige, pakkende wijze, die We uit vorige deelen kennen, woTdt verteld van hun nest-, bonw, him strijd van aanval en verdediging, hun zingen en zwijgen. Fijn opmerk'er als Löns is, heeft hij hier in 't bijzonder die gave ontplooid, ü'ik'wijls is de beschrijving van het interessante vogelleven ZOO' boeiend, dat men meent ©en roman te lezen. De talrijke bijzonderheden, die ons aldus worden geleerd, maken het boek leerzaam en nuttig.

Bij de verschijning van het vorige deel hebben-J we gewezen op de waarde van een serie-boieken, ^ die zoOi goed op peil blijft bij elke nieuwe toevoeging. Die opmerking kan thans worden herhaald. Dit nieuwe deel is stellig niet minder dan de vorige. Wie van de andere boeken genoten heeft, zal'MfeaftjiaQiöit^ÉiSLïaj^vgroot genoegen lezen.

1) Böden uitj-ïver J. A. Reesiak, te Velp.

2)Uitg. van A. G. Schoonderbeek, Laren.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen