ZENDING EN EVANGELISATIE

De Zending In Oost en West.

I.

Het zendingswerk van Christelijk Nederland is buitengewoon gevarieerd. TaUooze kerken en corporaties hebben hun eigen terrein en taak. En het is niet gemakkelijk, zich van allen en alles op de hoogte te stellen en te houden.

Nu is dat laatste wellicht ook niet noodig. Immers, het is al te prijzen, indien de leden der Gereformeerde Kerken den arbeid dier kerken volgen. En dan zal het nog wel zoo zijn, dat men in Zeeland ? ijn hoofdaandacht op Magelang concentreert, terwijl men in Friesland aan Keboemen en Wonosobo denkt.

De practijk zal dus wel den vriend en de vriendin der zending naar een bepaald gebied en tot een bepaalden zendeling leiden.

Voor hen echter, die als voorgangers voorlichting moeten geven, is het noodig, dat zij verder zien dan hun beperkt, afgeperkt zendingsterrein. De predikant in Gelderland kan toch moeilijk onkundig blijven van hetgeen Noord-Holland doet, en de Gereformeerde predikant, waar ook, moet toch nagaan, wat de Genootschapszending op Java len de Buitengewesten doet. Zelfs zal hij, indien hij zich wat meer op de wetenschap der zending toelegt, zijn oog laten gaan over hetgeen Engeland, Duitschland en Amerika doen.

Zoo verwerft men kennis van de zending, welke niet bij de oppervlakte blijft staan en tot meeleven in staat stelt. Zoo leert men eigen zendingswerk meer waardeeren en liefhebben.

Het gaat niet aan, om zich van dien uitgebreiden wereldarbeid de noodige werken aan te schaffen; zelfs van het Nederlandsche zendingswerk is dit voor de meesten reeds te zwaar. In elk geval heeft de leek dringend behoefte aan een niet te groot boek, dat hem inlicht over hetgeen Christelijk Nederland aan de zending doet.

En zulk een boek is er!

Reeds 25 jaar geleden werd de behoefte aan zulk een boek gevoeld, en wel in Christen-studentenkringen, waar in dien tijd de zendingsUefde sterk ontwaakte. Maar ook anderen wisten het boek te waardeeren en binnen drie jaar was het uitverkocht.

Toen verscheen in 1914 een tweede druk, uitgegeven bij den inmiddels opgerichten Zendings- Studie-Raad'; de inhoud was aanmerkelijk uitgebreid, ja schier verdubbeld. Ir Jan Willem Gunning, de secretaris van dien Raad, stelde het samen en gaf het den titel: „Hedendaagsche Zending in onze Oost".

Maar ook dit boek was spoedig uitverkocht. De noodzakelijkheid' van een derden druk werd wel erkend, maar hij, die de aangewezen persoon was om ook dezen druk samen te stellen, was gestorven. De nieuwe secretaris van den Z. S. R. nam wel dezen arbeid' ter hand, maar was toch van oordeel, dat het werk zoo uitgebreid was geworden, dat het wenschelijk was iedere zendingscorporalie van haar eigen werk te laten gewagen; hij zelf nam de leiding en eindredactie op zich. Én nu is dan eindelijk het eerste deel van dit nieuwe boek, bewerkt en samengesteld door Ds H. D. J. Boissevain, secretaris van den Z. S. R., bij den zendingsboekhandel te Den Haag verschenen onder den titel: „De zending in Oost en West, verleden, en heden".

Natuurlijk is bedoeld' de Nederlandsche zending. Aan de zending in West-Indië is in dezen derden druk de noodige plaats gegeven. De indeeling is in hoofdzaak dezelfde gebleven, maar is zeer vermeerderd; een paar nieuwe hoofdstukken zijn ingevoegd, o.a. De R.K. Missie onder het'Pirotestanlsch bestuur, en: Het ontstaan der Protestantsche Zending.

Niet minder dan 20 personen traden als medewerkers op!

Dit heeft zijn bezwaren; als toch het geheel door één hand bewerkt wordt, is de eenheid meer verzekerd. Want wel hebben de meeste der medewerkers zich aan een bepaald, vooraf aangegeven, schema gehouden, doch niet allen deden het. Zoo bleven herhalingen niet uit. Een typisch voorbeeld hiervan vindt ge op bl. 93, en bl. 119 noot 2. Doch overwegend bezwaar leveren deze, betrekkelijk weinige doublures natuurlijk niet op.

In het inleidend' woord zegt Ds Boissevain, dat nagenoeg alle 20 medewerkers hun arbeid' hebben verricht als secretaris van de corporatie, waarover zij schreven. Hij noemt als uitzondering Prof. Dr A. M. Brouwer te Utrecht; ook moet genoemd worden mevr. J. van An del—Rutgers, die in het tweede deel over de zending der Geref. Kierken zal schrijven.

Wij hebben in „De Zending in Oost en West" een boek van beteekenis gekregen. Het is niet te uitgebreid, maar juist van pas; de uitgave is keurig, de prijs is gering: f2.50 per deel inprachtband.

Zonder overdrijving durven we zeggen, dat dit boek onmisbaar is voor ieder, die verder wil zien dan zijn eigen terrein; predikanten zullen zich dit boek wel allereerst aanschaffen, zonder uitzondering; maar vele, vele anderen, onderwijzers en onderwijzeressen, zendingscommissies, vereenigingen van jongelingen en jongedochters zullen onmiddellijk volgen. En het is te verwachten, als men zich niet haast, dat dit werk nog onverwacht uitverkocht zal blijken te zijn.

Als wij het gaan beoordeelen treedt de dankbaarheid op den voorgrond. Ds Boissevain heeft geen gemakkelijke taak gehad: met 20 menschen te moeten werken, waarvan sommigen hem tenslotte leelijk in den steek lieten, na hem jaren te hebben opgehouden, is niet een pretje. Maar met groote volharding heeft hij doorgezet, en zijn doel bereikt. Wij wenschen hem met het aanvankelijke resultaat hartelijk geluk.

De meer algemeen georiënteerde hoofdstukken zijn vanzelfsprekend het meest interessant. Zoo leest ge al dadelijk met groote belangstelling het eerste hoofdstuk over „de R.-K. missie onder het Portugeesch bestuur". Welke prachtige gelegenheden werden geboden! En hoe schandelijk werden ze verwaarloosd' of misbruikt! Een eeuw lang had Portugal er de vrije hand. Maar tot welke dwaze practijken men de toevlucht nam, leert o.a. het voorbeeld van den beroemden Franciscus Xaverius. Een jaar en drie maanden vertoefde hij in de Molukken, en doopte er in dien tijd duizenden; dat ging heel eenvoudig in zijn werk: zelf leerde hij eerst de vertaling der gebeden en der Apostolische Geloofsbelijdenis in de landstaal (hier in het Maleisch) van buiten; dan ging hij tweemaal per dag met een bel het dorp door, leerde allen het kruisteeken maken, liet hen dan de belijdenis en de gebeden nazeggen, en als dit behoorlijk gedaan werd, ging hij over tot den 'doop!

Het oordeel van Pirof. Brouwer is wel juist: „Wie iets afweet van de inspanning, die noodig is, om in een vreemde taal iets van het Christelijk geloof mee te deelen, en bij een dynamistisch-animistische bevolking eenigen ingang te doen vinden, kan aan een dergelijke methode geen geestelijke waarde toekennen. Het is bij de bevolking niet anders dan een uiterlijke overgang, klaarblijkelijk om zich onder de bescherming te stellen van de Pörtugeezen en hun machtige godheid".

Ongeveer 25 jaren waren de vooruitzichten voor de Portugeesche zending heel bijzonder gunstig geweest, maar in 1570 komt de groote omkeer met den moord op den sultan van Ternate. Omstreeks 1600 komen de Hollanders, en de Roomsche zending der Pörtugeezen heeft met de overwinning op de Pörtugeezen tegelijk volkomen afgedaan.

Het tweede hoofdstuk: „het ontstaan der Protestantsche zending", begint met een beetje polemiek tegenover Rome, die onze zending niet kan waardeeren. En dan gaat Pfof. Brouwer na, waarom in de zestiende eeuw protestantsche zending niet voorkwam. Deze bladzijden zijn van belang, om het onderscheid' tusschen de Luthersche en Gereformeerde beginselen te leeren kennen, ook ten opzichte van het zendingswerk. Prof. Brouwer acht 21 Nov. 1599 de geboorte-datum der Protestantsche Zending, omdat toen de classe Amsterdam bepaalde, dat iemand zou worden gezocht om als predikant mee te gaan op de groote reis naar Jndië voor de schepelingen, en men hoopte, dat deze gelegenheid mocht verkrijgen om de menschen aldaar in duisternis zittende in de ware Christelijke religie te onderrichten.

Breed wordt in het derde hoofdstuk gehandeld over de zending onder de Oost-Indische Compagnie. De conclusie van Pi-of. Brouwer is hier:

Wanneer al de archieven ontsloten werden, dan zou het wellicht blijken, dat er minder reden is op de Oud-Hollandsche Zending neer te zien dan het doorgaans pleegt te gebeuren. Zooveel is zeker, dat vele van de 900 in Indië werkzame predikanten met toewijding hebben gewerkt, en dat in de eerste helft der zestiende eeuw ook de overheidspersonen dikwijls krachtig den arbeid hebben gesteund". En ook: „Dit roemloos einde hangt ook samen met fouten in het zendingswerk zelf". En vergeet vooral deze opmerking niet: „Dat het zendingswerk onder de Oost-Indische Compagnie verricht, niet geheel te gronde is gegaan, is te danken aan den arbeid der inlandsche onderwijzers" !

Voor den liefhebber der historie geven de eerste 70 bl. van dit zendingsboek dus reeds overvloedige stof.

Van niet minder gewicht zijn hoofdstuk 4 en 5^ waarin de nieuwere zending in de 19c eeuw wordt besproken door Ds Rauws, zendingsdirector. Wij willen in een slotartikel op deze beide hoofdstukken, en dan ook op de volgende, nog kort de aandacht vestigen. Moge het genoemde reeds velen opwekken, zich „De zending in onze Oost en West" aan te schaffen! Het zal vreugde geven dit boek te lezen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen