LITERATUUR KUNST

Beter bedoeld, dan gedaan.

C. de Goede—Mom: Holland, Amsterdam. Flirt,

Het prospectus geeft te kennen, dat we te dole hebben met de eersteling van een jonge schrijfsteirl Verder, dat het onderwerp van haar werk nie| nieuw is, maar reeds vele malen in de literatui) behandeld is, door haar evenwel op een eigen uitnemende wijze. Tenslotte, dat de hoofdKguu'i een jonge Vrouw is, die zich door haar bekoorl Mjk uite'rlijk „wenscht te verplaatsen" in een mi| lieu, dat het hare niet is. Als proeve van haiu talent volgen de eerste bladzijden van het boel; sC die 'den lezer den indruk geven, dat hier een vlo! - geschreven meisjesboek gegeven Wordlt.

Ik mag misschien wel de schrijfster even ver- ° dedigem tegen deze aankondiging, die haai- bedoeling in het geheel niet vroergeeft. Want inplaats van een poging tot milieu-verandering door ^er^ j'ong meisje, dat ör niet onaardig uitziet, be'OoglB de schrijfster te geven een modernen jirobileem-^ roman. Een boek dus, bedoeld voor volwassenen van althans meer dan zestien jaren. Een boek, dat een zeer moeilijk, modem vraagstuk behaudel't, 'dat slechts met de grootste tact en teeTheidp kan behandeld wo'rden: de juiste omgang van jongens en m-eisjes onderling. Men beho'eft m, aalr een paar bladzijden te lezen, om te m'erken dat eir niet een min of meer pikante geschiedenis verteld wordt, maal' dat de titel „Flirt" 'een waarschuwing bevat. De bedoeling van de schrijfster is, in het leven van 'een barer personen de verwores tende gevolgen te toonen van die, niet aoio kwaad bedoelde, lichtzirmigheid in het aangaan em verbreken van verhoudingen tusschen jongens en meisjes.

Het verhaal komt hier op neer: Een jong, khap. levendig dienstmeisje krijgt verkeering met Jan, een fabrieksjongen, funk voetballer, dlie er we) durft te wezen. Erg dol is ze niet op hem, zoodat z, e wel eens, zonder bedoeling, met een beleenden anderen jongen meeloopt. Jan Wordt dan, uit jalousie, in zijn liefdesbetuigingen zoo zinnelijk, dat het haar meer dan tegenstaat en ze het uitmaakt. Daai-op komt het langzaam aan met dien andeiren jongen, een keurig netten vent. Jan probeert haar nog eens terug te winnen op| ©en Wijze, die aan aanranding doet 'denken — waarom zij, terecht, in haar afwijzende houding volhardt.

Op zang ontmoet zij nu ©en jongen ondelrwijzör,

; vaker bij rneisjes, aan voor een^xamen slaagt, hap van figuur, in Het bezit van ©en plusfour, 1 don Juan in het klein. O ogenblikkelijk' wordt os verliefd op liem, zegt haar andoren vrijer, e toch al niet predes wlist, o$ ze nu edht met m ging of niet, af en probeert den onderwijzier vangen. Spoedig blijkt dat hij ook haar naloopt, aarop een „stille verkeering" volgt.

Maar Jan, boos dat Toos hem niet wou, is a, an fen drank geraakt en daardoor in slecht gezielchap gekomen met het gevolg dat hij' ©en geslachtsziekte oploopt, die hem, na vergeef'sohe liefderijke verpleging in het ziekenhuis, het licht van beide oogen kost, zoodat hij als een blinde thuiskomt.

De meester, die uit een iets beter milieu koimt dan Toos, zakt nog eens voor een examen, krijgt Vermoedelijk thuis een standje, ziet in, dat zij niet bij hem past en schrijft haar af. WiaaTop het boek uit is.

Men voelt spoedig, dat de schrijfstör te veel hooi p haar vork heeft genomen bij' de b& handelingi an haar probleem. Het gegeven wordt al heel erg o over uitgewerkt. De lezer zal het met Jans roers, Toos' vader en ieder weldenkend mensch isns zijn, dat de vreeselijke ziekte en zijn gevolen niet aan Toos kunnen verweten worden, maar et gevolg zijn van Jans eigen zondigen aard, aaraan hij toegeeft. De schrijfster teekent hem óó, dat ieder het moet toejuichen, dat de ojipierlakkige, maar goeie Toos den durf 'heeft met hem breken. Dat 'hij dan met boozen kop zich gaat eirgooien, is haar schuld todh niet, en het heele weedie deel van het boek, waa'rin, soms lang niet onverdienstehjk, die ziekte en blindwording beschreven is, kan moeilijk gelden als, afschirikwekkend voorbeeld van de gevolgen van flirt. iWiat Toos deed. was, gezien Jans temperament, heel goed; wat Jan overkwam, was alleen eigen schuld. Hieruit volgt tevens, dat de compositie van het boek niet deugt. Het zwaarste, aangrijpendste deel van den 'roman, heeft niets te maken met de, misschien niet heëlemaal goed te praten, maar dan hoogstens wat oppervlakkige liefde van Too& Haar eenige fout is, dat ze Bert opgeeft voor on meester, hoewel de sctürijfster weer goed accentueert, dat zij haar woord eigenlijk nog niet zoo vast gegeven heeft. Zij wordt daar dan „fijn" oor gestraft, omdat de meester haar net zoo beliandelde. Deze oplossing bevredigt misschien het lleTprimitiefs'te rechtvaardigheidsgevoel, maar is leusch niet literair te verantwoorden.

Het müieu is soms heel aardig geteekend, er vomen stukjes in voor, die wijzen op eenige tedhiiische bekwaamheid, maar het geheel is niet bevredigend. "Waarom d'ie uitvoerige beschrijving van et gezin waaruit Toos komt, het werkloos worden .'an den vader, de vergeefsche pogingen van ©en ïroertje om een groentenhandeltje opi te zetten, Is dit alles niets te maken heeft met het themia an 'het boek. Haar vader is vóór en na zijn werkoos worden tegenover haar precies dezelfde goede, rome, waarschuwende vader, die zijn doidhter et als slecht, maar als wat wispelturig mieisje bent. Hij staat dan ook aan liaar kant, als Jans noeder, een blijkbaar heel naief mensch, door kwaadsprekende buurvrouwen opgehitst, Toos van alle narigheid de schuld' geeft. De heele teekening van die beide gezinnen, sociaal ongeveer gelijk, maar in geestelijk opzicht zoozeer verschillend), rechtvaardigt volkomen de daad van Toos, en dat zal de schrijfster er toch niet mee bedoelen.

Het probleem is te zwaar geweest voor de schrijfster. Zij. heeft het niet aangekunid, en tóet aang©du.'rfd. 'Want al was z© er in geslaagd, te doen gelooven, dat Jans ziekte een noo'dzakelijk, en noodlottig gevolg was van het flirten van TooSj dan nog was het boek niet bevredigend. Dan 'had 'haar vader haar ernstiger moeten wij'zen op h'aar 'daad, en door volkom en '©n eerlijke besprekinjg m©t dajt ni©t te jonge meisje, haar volledig de gevolgen van onzuivere liefde moeten laten zien.

Dat heeft de scli'rijfster niet gedurfd Ze draait er o; m lieen, laat Toos hang worden voor ©en eigenaardig soort vrouwen die iemand', boe weet ze niet, ziek kunnen maken, waarna ze, daarvoor griezelend, ha^ ouden gang voortgaat. Als de schrijfster het niet kiesdh vindt om, natuUrUjk zuiver, maar openlijk, over de dingen te spreken, waarop ze voortdurend wijst, moet z© er niet aan beginnen ook. Dan had ze nog enkele zinnen uit haar boek moeten schrappen, die nu uit den toon vallen. Dan had ze een verhaal geschlreven, dat wel niet heëlemaal logisch was, maar dat toidh een nuttig effect zou kunnen hebben, omdat het voor jonge menschen een waarschuwend woord" bevatte.

De prospectus, om daarop terug te keer en, noemt het „een fascineörend boek". Dat is het niet. Het is een verhaal, dat om zijn goede bedoeling en aardige trekjes, best gelezen kan worden, maar met een roman niets gemeen heeft.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen