Gemeenschap in de arbeid

I POLITIEK EN SOCIAAL LEVEN |

III

3. Als humanistisch (liberalistisch en marxistisch), Rooms Katholiek Solidaristisch en Protestants Christelijk ideaal.

Zo wereld en mensheid omvattend het gemeenschaps-idealisme onzer dagen is, in alle sectoren van het leven, zo algemeen is het ook actief werkzaam in elk van deze sectoren afzonderlijk. Met name ook in dè sector van de maatschappelijke arbeid. Men kan geen wetenschappelijk of ook meer populair bewerkt boek, in de laatste jaren verschenen, dat een sociaal economisch onderwerp behandelt, opslaan, of men zal er in aantreffen een speciaal hoofdstuk of bepaalde bladzijden, die aan de gemeenschap in de arbeid zijn gewijd. De laatste tijd zijn er zelfs verscheidene werken uitgekomen, die op verschillende wijze zich exclusief bezig houden met deze zaak van de arbeidsgemeenschap. Ik behoef slechts een korte blik te werpen op mijn eigen beperkte boekenschat om direct de titels onder ogen te krijgen, waarin dat woord gemeenschap voorkomt. Genoemd werd reeds: Prof. dr W. J. Aalders „Enkeling en Gemeenschap" (1939); dr F. J. C. Nuyens, „Gemeenschapsleer voor het bedrijfsleven" (1950); P. Dr Mr Angelinus O.F.M. Gap. , , Wijsgerige Gemeenschapsleer" (4e druk 1946); „Mens en Gemeenschap", sociaal-psychologische studies door de sociaal-analytische Werkgroep (zonder jaartal na 1948 verschenen); Mr C. P. M. Romme „De Onderneming als Gemeenschap in het recht" (1946). Ik zou ook nog werken kunnen noemen als van F. J. Bums Morton , , Samenwerken in de bedrijven" (1949) en van Ir Ernst Hymans en dr Abram Mey „Mens en Samenleving" (3 delen, 1948), waarin wel niet het woord, maar toch wel de zaak van de verbondenheid, van de gemeenschap op de voorgrond staat.

Zoals uit deze titelopgave uit mijn eigen boekerij reeds blijkt, heeft bijzonder in R.K. kring dit gemeenschaps-aspect van het arbeidsleven in aparte studies sterk de aandacht getrokken, terwijl ook in studies uit humanistische kringen steeds meer nadruk wordt gelegd op de idee der gemeenschap in het sociaaleconomische leven. Zo strookt het b.v. ook geheel met deze waarneming, dat in het pas gepubliceerde Rapport van de Plancommissie van de Partij van de Arbeid, uitgegeven onder de titel: „De weg naar de vrijheid", in deel Hl, dat als opschrift draagt: „Mens en Cultuur", hoofdstuk 13, als eerste hoofdstuk van dit deel zich bezig houdt met de zaak van „Cultuur en gemeenschap", terwijl deel IV geheel gewijd is aan het onderwerp: „Internationale Gemeenschap", met als hoofdstukken: „Internationale ordening", , .Internationale Solidariteit" en „Internationale Eenwording". Hier maakt dus niet alleen de gemeenschap in de beperktere sfeer van onderneming, bedrijfstak of ook nationale volkshuishouding onderwerp van studie uit, maar worden daarboven uitgaande ook de door ons reeds aangeduide bredere en diepere vertakkingen en wereldomvattende doelstellingen van dit gemeenschapsidealisme aangewezen. Zodat het in het licht van de opzet van de genoemde studie van de Plancommissie van de P.v.d.A. niet alleen begrijpelijk is, maar juist volkomen overeenkomstig de levens- en wereldbeschouwing, waardoor zij wordt gedragen, (ook al oordeelt men zelf op dit punt principieel verschil bestaanbaar te zijn), dat dit boek eindigt met als laatste hoofdstuk: Wereldgemeenschap.

Van de werken op Protestants Christelijk erf uitgekomen, waarin op de gemeenschap speciaal wordt gewezen, noemden wij reeds „Enkeling en Gemeenschap" van prof. dr W. J. Aalders. Men zou hier ook kunnen noemen deel I „Christelijk Sociaal" van de Christelijke Sociale Studiën van dr J. R. Slotemaker de Bruine, Christelijk Sociale beginselen van C. Smeenk, voorts het onlangs verschenen werk „Het Christelijk leven in de maatschappij" van dr G. Brillenburg Wurth, dat in deel Hl een aparte paragraaf wijdt aan het onderwerp: , .Enkeling en Gemeenschan", terwijl in de belangrijk vermeerderde 2e druk van , , De Openbaring van Johannes en het Sociale leven" van dr K. Schilder eveneens de groei tot gemeenschap van het arbeidsleven in de wereld de aandacht ontving.

Het is ongetwijfeld ds J. C. Sikkel geweest, zoals ook van R.K, zijde is opgemerkt, blijkens de door dr T. de Ruiter O.F.M, aan hem gewijde studie: , , Ds J. C. Sikkel en de Organisatie van de arbeid", die o^ de meest afgeronde wijze de zaak van de Organische Gemeenschap in de arbeid onder ons aan de orde heeft gesteld in zijn boek over de „Vrijmaking van den Arbeid". Wij zullen dan ook in het verdere van deze artikelenreeks aan deze studie van ds Sikkel uit eigen kring, uitgebreider aandacht besteden, waarbij dan aan het slot ook de principiële critiek, die o.i. op bepaalde punten tegen deze conceptie dient te worden ingebracht, aan het woord kan komen.

Geeft vorenstaande allerminst op volledigheid aanspraak makende literatuur-vermelding over ons onderwerp reeds duidelijk blijk van de actualiteit van ons onderwerp, zij doet tevens uitkomen, dat wij ons daarmee voor een zeer uitgebreide en omvangrijke zaak geplaatst zien, die dan ook onmogelijk in het kader van een beperkt te houden artikelenreeks onzerzijds zó zou zijn te behandelen, dat allé kanten ervan ook maar enigermate zouden zijn geraakt zelfs. Men kan toch dit vraagstuk van de gemeenschap in de arbeid op zeer uiteenlopende wijze aanvatten, bestuderen en vervolgens gaan bespreken. Men kan deze arbeidsge.meenschap allereerst bezien vanuit de Christelijke Ethiek, genormeerd door het Woord Gods. Men kan dit vervolgens ook uit cultuur-historisch, philosophisch, psychologisch, physisch, staatkundig-politiek, sociaal, economisch en technisch gezichtspunt doen. Vanzelfsprekend ligt een naar al deze verschillende zijden enigszins verantwoorde studie eveneens buiten het bereik onzer mogelijkheden. Onze opzet moet noodzakelijk bescheidener zijn. Aangezien bij alle levensverschijnselen dit de beslissende vraag is: Wat zegt Gods Woord ervan en 't einde ook van deze zaak der gemeenschap in de arbei^ geen andere kan en mag zijn dan dit: vrees God en houd Zijn geboden, daar zal onze behandeling toch fundamenteel kunnen zijn, in die zin, dat wij wel niet alles raken, maar toch tot de bodem der zaak afdalen, wanneer wij deze zaak van de gemeenschap in de arbeid, godsdienstig, d.i. als deel uitmakende van de dienst van God, gaan bespreken. Deze wijze van behandeling, die ons tot een bepaalde concentratie verplicht, behoeft evenwel allerminst uit te sluiten, doch sluit Christelijk realistisch juist noodzakelijk in, dat de andere genoemde zijden, daarbij toch in ons blikveld zullen komen te liggen en dan ook opgemerkt kunnen worden.

Kectificatie en aaavulling. Nr van 12 Juli, pag. 333, 1ste kolom, regel 27 v.o.: tussen aanhalingstekens „Het Christelijk leven in de maatschappij" in plaats van , , Het gemeenschapsleven in de maatscliappij".

Nr van 19 Juli, 2e kolom v. h. artikel, 4e r. v.o.: het betreffende citaat komt voor op pag. 279 van Bmil Brunners , , Das Gebot und die Ordnungen", 4e druk"; 2e r. v.o.: lees blz. 297 i.p.v. 290; 3e Icolom v. h. artikel, 9e r. v. b.: het betreffende citaat is eveneens ontleend aan Emel Brunner „Das Gebot und die Ordnungen", 4e dr., blz. 313.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen