Uit de Pers.

Ds. * Gispen van Amsterdam heeft wel zijn Vriend te Jertisalem voor goed van het lijstje zijner vaste correspondenten geschrapt, maar heeft nu een heel andere publieke correspondentie geopend met een jeugdig ambtgenoot.

Ook de Heraut verheugt zich hierin van harte. Talent dat doovekool werd, trekt, als het weer opvonkelt, vanzelf het oog tot zich.

Zie maar eens, hoe Ds. Gispen den verlegen modernen moraalprediker schetst:

Ik denk o a. aan de z. g. moraalpreeken, die in onze dagen, weder bijzonder in trek zijn bij het groote Protestantsche en kerkgaande publiek. Men heeft geen dogmatiek meer, dien naam waardig; men leeft in het onzekere omtrent het grootste gedeelte van de H. Schrift; men heeft zich volgestudeerd met godsdienstg; eschiedenis; men is evolutionair ook op theologisch gebied; geen vreem deling in de litteratuur van den dag; heeft een ernstige levensopvatting en een oprecht verlangen om anderen nuttig te zijn; en zoo toegerust moet men eiken Zondag den predikstoel beklimmen, om tot boeren, en burgers het woord te spreken.

Wat zal men preeken ?

Leerstukken ? Maar dat zijn stukken leer, waar de menschen zich niet mee voeden kunnen

Godsdienstgeschiedenis ? Maar daarvoor is de gemeente, over het geheel genomen, niet ontwik keld genoeg

Stelselmatige uiteenzetting van het moderne Schriftgeloof, of van de moderne leer aangaande den oorsprong en de samenstelling van de boeken des Ouden en Nieuwen Testaments.' Maar dan loopt men gevaar om door de schare voor een kwakzalver te worden aangezien, die zelf niet ge looft aan de realiteit der feiten, waarop zijn geheele beroep rust, en waarop geheel de eeredienst, voornamelijk het gezang, gebouwd is

Sociale hervorming, of hervorming der sociale verhoudingen? Maar dan loopt men gevaar de gegoede en gezeten burgers te ergeren, in verdacht gezelschap te geraken en, ten slotte, in het Gooi terecht te komen, waar ieder, uit louter menschlievendheid en gemeeenschapsgevoel, voor zich zelven leeft

Blijft dus over: de moraal.

De leer van het zedelijke, de levensleer, die alles omvat, wat wij van God, onszelven en onzen naaste weten en wat wij doen moeten, indien wij Gol en den naaste willen liefhebben.

De moraal, niet in den ouderwetschen, rationalistischen zin van Deugdenleer; maar in de nieuwerwetsche opvatting, als alle dogmatiek verslindende levensleer, als zedelijk beginsel, waaruit eennieuwe dogmatiek zal geboren worden met een godsdienstig gemeenschapsleven, dat geen ander formulier van eenigheid zal hebben dan dit eene: «Kinderkens, hebt elkander lief, ’

Nu, dit laatste is, op zichzelf genomen, zeker schoon Maar hoe zullen wij liefhebben, die van natui'e geneigd zijn God en onzen naaste te haten ?

Het komt mij dan ook voor, dat wij met onze Gereformeerde belijdenis, hoe langer hoe meer apa t komen te staan, en de wereld-ontwikkeling, of wilt ge de ontwikkeling van het godsdienstig en kerkelijk leven der Protestantsche volken, steeds verder zich verwijdert van de beginselen en daaruit afgeleide geloofsleer, met de practische toe passing op het leven, van de reformatie in de i6e eeuw Voorts is mijn indruk van het leven deze: dat het op den voorgrond schuiven van de moraal, in alle tijden, het bewijs is van diep zedelijk verval onder de volken. Het is de reactie tegen het bestaande Waar de zaligmakende genade Gods niet krachtig meer verschijnt en den menschen leert matig, rechtvaardig en godzalig te leven daar èreden alle ernstige mannen óp met de moraal Uit verschillend beginsel, en mitsdien met verschil van methode en doel Maar bij alle verschil is er dan toch ook eenheid in het streven om het kwade tegen te staan en het goede te bevorderen.

En daartegenover nu schetst hij van hooren zeggen van een gemeentelid den a '> solute? i Objectivus onder ons Gereformeerden, als ander uiterste tegen dat eerste uiterste overstaand.

Deze algemeene toestand schijnt mij, voor ons, Gereformeerden, niet zonder gevaar te zijn

Hij kan ons prikkelen om tegen dien geest der eeuw luide te getuigen en flink dogmatisch en beginselvast uit den hoek te komen, de wacht te houden bij de beginselen en zwaar te ijveren tegen verflauwing der grenzen ook in de prediking.

Daar is nu, in het afgetrokkene, natuurlijk niets tegen. Het verdient in tegendeel toejuiching Maar daarbij mag toch ook de eisch gesteld worden, dat men gematigd van zinnen zij Ik zeg dit, wijl ik wel eens jeugdige broeders ontmoet heb die, naar mijn bescheiden meening, zelfs vóór zij nog in het ambt waren, zoo principieel en belijnd spraken, dat mijn hart, om zoo te zeggen, ineenkroop bij de gedachte aan de toekomst. En ook hoor ik, zoo nu en dan, wel eens iets dat onwillekeurig de vraag deed rijzen: waar zal dat nu toch op uit loopen ? Laat ik het met een voorbeeld u duidelijk maken

Eenigen tijd geleden ontmoette ik een broeder, lidmaat van eene kerk in ons land. Ik vroeg zoo eens een en ander van de gemeente en welken dominé ze nu hadden En toen brak de bom los Er werd nu zoo geheel anders gepredikt, dan de gemeente van ons gewoon was Toen ik vroeg, of er dan nu een valsctie of ongereformeerde leer verkondigd werd, was het antwoord: o neen dat zal ik niet zeggen. Maar wat scheelt er dan aan, vroeg W weder Er ontbreekt wat, zeide die broeder, iets d t we toch niet missen kunnen. De prediking is niet onderscheiden genoeg. Er wordt altijd gepredikt uit het verbond meestal over teksten uit het Oude Testament. De geheele gemeente bestaat nu uit bondelingen, geloovige bondelingen. Onbekeer den bestaan niet meer. Ze worden als wederge borenen beschonwd en behandeld, alles op uitwendige gronden, van doop en belijdenis Van bevinding is geen sprake meer, deze wordt als ziekelijke mystiek terzijde gesteld of streng veroor deeld, en opwekking tot bekeering en geloof als methodisme gebrandmerkt, dat van de Gereformeerde erve verwijderd moest worden, terwijl voor de geloovigen niets tot vertroosting oveiblijft dan eene voorwaardelijke genade: als we getrouw in den verbondsweg wandelen, dan zullen we ook den verbondszegen genieten, en daarmede uit En dat kan toch zoo niet, zeide deze broeder met verheffing van stem Als het zoo voortgaat, komen we onder het wee van de gerusten te Sion Dan krijgen we een kerk, die den naam heeft, dat ze leeft, maar dood is; dan gaan de menschen met een ingebeelde wedergeboorte en met al hun Gereformeerdheid eeuwig verloren.

Ik begreep dezen broeder wel, maar wilde hem op dat oogenblik niet begrijpen; ik wilde hem geen gelijk geven Ik wees er op dat uit al het genoemde toch niets ongereformeerds bleek ; dat Calvijn ook zoo gepredikt had; dat de kerk toch niets anders is dan de vergadering der geloovigen; dat ieder het voor zichzelven onderzoeken moest enz. Maar hij bleef er bij, dat de gemeente zoo niet was opgevoed en dat het zoo, op den duur, niet goed zou gaan Ten slotte werd ik wat toeschietelijker, wees er op, dat de wezenlijke geloofskennis en het bevindelijke leven niet in de scholen geleerd wordt; dat het genadeleven eene vrij machtige gave Gods is; dat men van een jeugdig dienaar niet eischen mag, wat alleen de practijk des levens leert, en dat hij en allen in de gemeente, die de geestelijke dingen geestelijk kunnen onderscheiden, weinig over den dominé moesten spreken, allerminst klagen, maar veel, zeer veel voor hem moesten bidden.

Geen kwaad kerkelijk genre stukje, als illustratie bij onze artikelen over het Intellectualisme.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen