Buiteuland.

Duitschland. Reactie tegen de leer van Prof. Krüger uit Gieszen.

Wij deelden onlangs mede, hoe onbeschaamd de hoogleeraar Dr. Krüger professor aan de Universiteit te Gieszen (Groot-Hertogdom Hessen) in de „Christliche Welt", de belijdenis zijner kerk heeft aangevallen. Ook gaf zijne uiteenzetting van de wijze, waarop l, ij zijn ambt van hoogleeraar opvatte, in de Christelijke kringen van Opper-en Neder Hessen groote ergernis. De besturen van de Ev. Luthersche conferentiën in Opper-Hessen en Starkenburg hebben hunne bezwaren over deze uitlatingen gezonden aan het Groot-Hertogelijk Opperconsistorium. Wanneer men weet, dat Dr. Krüger o. a. schreef: „Ik moet nog verder gaan en dat is voor mij zelfs de hoofdzaak : ik zie de eigenlijke taak van den academischen leeraar in iets, dat de kerk in de eerste plaats verschrikken moet: onze taak bestaat in de roeping velen in gevaar te brengen ! Deze roeping heeft alleen de hoogleeraar, en dat is zijne eeretitel. Zij, (nl. de theologische professoren) doen met kennelijkcn toeleg in hunne toehoorders het na'ive geloof wankelen; zij brengen hen tot twijfel; zij zijn zich daarvan bewust, dat op den gevaarlijken weg, die tot het weten voert, dat van het schuim der overlevering gereinigd is, menigeen verloren moet gaan; kortom zij brengen de zielen in gevaar. Wij prediken voortdurend: leert uit de geschiedenis, laat u door de wetenschap uit de geschiedenis leeren, dat geen rechtsvorm en geen theologische voorstelling, of zij in den Bijbel gevonden wordt of in de belijdenis der kerk, daarop aanspraak maken kan, voor alle tijden, en daarom zeker niet voor onzen tijd een algemeen geldende wet is. De theologische wetenschap zal aan hare jongeren den dienst bewijzen van vergif, dat voor erge besmetting onvatbaar maakt. J£n aan hen die gezond zijn, bewijst zij ook dien dienst"; — dan kan het ons niet verwonderen, dat alles wat in Hessen nog rechtzinnig is, zich opmaakt, om een dergelijk hoogleeraar den last om aanstaande dienaars der kerk op te leiden, van de schouders te nemen. Dr. Krüger begrijpt dit zelf zeer wel en sprak daarom uit, „dat de theologie van zekere academische leeraars, wijl zij onkerkelijk is, aan het kerkelijk leven schade doen moet, ja wellicht doen wil. Wanneer dit het geval is, dan volgt daaruit consequent, dat de kerk zulke academische leeraars niet alleen niet wenschen kan, m.aar alles in het werk moet stellen ze verwijderd te zien.“

Maar wij vreezen, dat Dr. Krüger dit uitsprak in de gedachte dat de staatsmacht, die hem benoemde, niet voor den drang der rechtzinnigen aal bezwijken door hem als hoogleeraar te ontslaan. De rechtzinnige superintendent Dr. Waas, nam zijn ontslag, omdat hij de verantwoordelijkheid voor een besluit van het Opperconsistorium niet dragen wilde, en dit werd eenvoudig aangekomen, al betreurde het rechtzinnige deel der landskerk zijn heengaan zeer. Daarom is het niet te verwachten dat, al verzoekt het bestuur van rechtzinnige conferentiën het Opper consistorium om Dr. Krüger te ontslaan als hoogleeraar in de theologie, dit zal geschieden.

Het bestuur der genoemde conferentiën vraagt echter meer. Het wil dat het opperste kerkbestuur overwegenden invloed zal uitoefenen bij de benoeming van hoogleeraren in de Godgeleerdheid, en beweert dat hem dit krachtens het beginsel van: gelijk recht voor allen moet worden toegestaan. Immers de Roomsche kerk van Hessen laat hare geestelijken niet door den staat, maar door leeraars onderwijzen, die door de leiders der Roomsche kerk benoemd worden, en dit wordt door den staat toegelaten.

Zou het niet toegelaten worden, indien de Hessische Evangelische Kerk eene van den staat onafhankelijke instelling voor hooger onderwijs stichtte, uit eigen middelen onderhield, en aan de candidaten van een dergelijke inrichting dezelfde rechten wilde verkenen als aan de candidaten der Staats-Hoogeschool ? Wij betwijfelen dit. Doch wanneer de rechtzinnigen in dit land gelijk recht met Rome verlangen, dan moeten zij beginnen met een eigen inrichting voor de opleiding van aanstaande dienaren der kerk te s ichten, al zouden belangrijke offers moeten gebracht worden.

In elk geval wijzen de besturen der conferentiën er terecht op, dat het niet aangaat, dat de hoogleeraren in de theologie aan de Universiteit te Gieszen, welke staatsambtenaren zijn, als zoodanig het recht hebben een e.xamen af te nemen om te kunnen constateeren, dat zij, die naar het predikambt in de landskerk staan, genoegzame bekwaamheid bezitten om als herders en leeraars op te treden.

De Licenciaat Lezius hield op de Luthersche conferentie een voordracht over „Separatie en Separatismus naar Luther." Daar Lezius onder de mannen moet gerekend worden die een bijzondere studie van Luther's leven en leer gemaakt hebben, zoo kunnen wij vertrouwen dat hij het gevoelen van Luther Juist weder geeft. Separatisme is volgens Luther de zucht naar verkeerde, bijzondere gemeenschap. Tot zulke zonderlingen rekent de hervormer de Joden, de Turken en de Roomschen. Maar ook de geestdrijvers en dwepers worden daarvoor ge^ houden, evenals de sacramentariërs of sacramentisten, waaronder de eerste hervormden in Nederland te verstaan zijn, die noch met het gevoelen van de Roomsche kerk, noch met dat

van Luther in zake de sacramenten instemden. De Christen is verplicht zich van al deze „afgoderijen" te separeeren. Wanneer de kerk dezen plicht volbrengt oefent zij kerkelijke tucht uit. Ook de staat, de Christelijke overheid, moet zich van dezen plicht bewust zijn, ja de overheid moet deze met geweld weg doen.

Uit het bovensiaande blijkt het opnieuw, dat Luther als geloofsheld hooger staat dan al denker. Het is toch duidelijk dat separatisme alleen gevonden worden kan in den kring van de Christelijke kerk. Aan het einde van zijn voordracht gekomen, wees de referent er op dat de algemeene en bijzondere beteekenis van het Gereformeerde beginsel voor het staatkundig en godsdienstig leven, uit onbekendheid met de geschiedenis zeer overschat wordt. Aan de andere zijde beklaagde Lezius zich er over, dat men in hoog-conservatieve kringen zoo ve draagzaam oordeelde over het Roomsch-Katho licisme.

Het is al veel, dat men in Luthersche kringen in Duitschland tot de erkentenis komt, dat het Gereformeerd beginsel beteekenis heeft voor het staatkundig en godsdienstig leven. "Voor vele Lutherschen in Duitschland is Gereformeerd en rationalistisch van dezelfde beteekenis. Ook mogen Lutherschen en Gereformeerden, zich wel eens rekenschap geven van het feit dat - in sommige regeeringskringen zekere sympathie voor Rome bestaat. Zou het niet kunnen zijn, dat men in genoemde kringen moet zien, hoe in de meeste kerken waarin men zich Hervormd, Gereformeerd, Luthersch, Doopsgezind noemt, de fundamenten, waarop het ge bouw van den staat en de maatschappij rust, ondergraven worden ? Bij de kerken der reformatie wordt de spreuk steeds meer bewaarheid: wanneer het beste bederft, wordt het 't slechtste. Als er geen wederkeeren tot de W et en de Getuigenis plaats grijpt, zullen de kerken der reformatie dieper weg zinken dan ooit met Rome het geval is geweest.

Engeland. Naar aanleiding van den dood van Koningin Victoria.

De Engelsche bladen bevatten in deze dagen vele artikels over het heengaan van de 81 jarige koningin. De organen der vrije kerken wijzen er op, dat de vorstin, hoewel het hoofd der Engelsche Episcopaalsche staatskerk, toch tegenover de vrije kerken eene sympathieke houding aannam. Zij wist het goede van elke kerk, dat in Christus' naam gedaan werd, te waardeeren. Zij ontzag zich niet om eene godsdienstoefening in een Presbyteriaansdie kerk te gaan bijwonen, al deden de Episcopalen alles wat in hun ver mogen was om dit te verhinderen. Zij hield mevrouw Booth, echtgenoote van den generaal van het leger des Heils, voor een van de merkwaardigste vrouwen in haar rijk. Toen Hare Majesteit vernam, dat een van hare dienaren vervolgd of geplaagd werd omdat zij tot de Methodistische kerk behoorde, ging zij de classe meeting van de Methodisten eenmaal bijwonen. Naderhand zeide zij tot haar onder geschikte, dat zij nooit het bijwonen van die meeting mocht verzumien, en voegde er aan toe, dat zij wenschte dat andere dienstboden ook daarheen zouden gaan.

Wanneer predikanten van Dissentersgemeen ten gebruik maakten van hun oud privilegie, waardoor zij toegang hadden tot hun souverein, toonde zij altijd groote achting voor haar te , ., 'Rebben. Zij las, totdat hare oogen de hulpe * sv'dn een voorlezer noodig maakten, elke week sommige kerkelijke bladen van rechtzinnige richting, en kende daardoor de namen en den arbeid van dienaren des Woords in de vjije kerken.

Terwijl zij als koningin van het Bricsche rijk bet hoofd was van de Episcopaalsche staats kerk, heelt zij evenwel het opkomend ritualisme in haar kerk niet kunnen of niet willen tegenhouden. Wij vernamen nooit eenige handeling van de overleden Koningin, waaruit men kon afleiden, dat zij het Romaniseerend streven van de groote meerderheid van de predikanten der Engelsche staatskerk afkeurde. Zij had zooveel kwaad kunnen tegenhouden en zooveel meer goeds kunnen doen, als een man als Gladstone de staatsman van haar hart geweest was. Doch dit was - niet het geval. Mannen als lord Beaconsfield (Disraeli) en lord Salisbury waren de staatslieden, wier adviezen zij het liefste volgde.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen