„De kussingen des haters”.

De wonden des liefhebbers zijn getrouw; maar de kussiogen des haters zijn af te bidden. Spreuken 27 : 6,

Vanzelf wijst „de kusslng van den hater" op Judas, tot wien Jezus in Gethsemane het ontzettende woord sprak: „Verraadt ge den Zoon des menscben met ecH kus“ !

Toch heeft dit zeggen een veel zich uitstrekkende beduidenis. verder

Let hierbq op het verschil in de gebruiken van den omgang.

In ons goede land Is de kussing van man tot man niet in gebruik, dan alleen bij elkander zeer na staande familieleden. Vader en zoon, veelal ook broeder en broeder, en soms ook schoonvader en schoonmoeder, oom en neef geven elkander bij gelegenheden van bij zonderen aard den kus. Voor het overige daarentegen is het geven van den kus, of „de kussingc" zooals de Spreukendichter het noemt, bij ons beperkt tot de vrouw. Van vrouw tot vrouw, niet van man tot man gaat b^ ons „de kussing", althans zoodra de jaren van den volwassen leeftijd bereikt zijn.

Onder de Oostersche volken daarentegen, op wier terrein de Schrift zich bewoog, is dit nu nog heel anders. En ook in ons eigen werelddeel kan een ieder btj 't vertrek van een trein in Dultschland vooral, maar ook in het Zuiden van Frankrijk, in Spanj: en in Italië zien, hoe ook vrienden onder elkander, zelfs zonder elkander in den bloede of in maagschap te bestaan, brj 't afscheidnemen plegen te kussen.

Hierop moet gelet, om wel te verstaan, dat Salomo's uitspraak over de kussingen van den hater, voor wat ons land aangaat, volstrekt niet alleen op den eigenlg ken kus onder mannen ziet, maar op de generale vormen van beleefdheid en vriendschap, gelgk die onder ons gewoonterecht kregen. Ware Salomo te Amsterdam, in plaats van te Jeruzalem, opgetreden, bij zou niet gewaagd hebben van de kussinge, maar van den handdruk van den hater of desnoods van zijn omarming. Ook behoeft wel niet gezegd, dat Salomo's waarschuwing even goed op de valsche vrouw als op den valschen man doelt.

Wat hij uitspreekt raakt in 't gemeen de vormen van beleefdheid, van welvoegelijkheid en van vriendschap in het onderling verkeer, gelijk die op allerlei manier in de onderscheiden landen in gebruik zijn. Die vormen van het leven zijn bij ouder gewoonte in zwang gekomen. Ieder die zich fatsoenlijk wil gedragen, neemt die vormen waar. En nu wijst de Schrift er op, dat niettemin ook bö deze vormen van onderlingen omgang het hart heeft mee te spreken en dat ze, als 't hart er tegen in vloekt, veeleer af te bidden zijn.

Al zulke vormen van groetenis, van verwelkoming, van ontvangst en van afscheid, van gelukwensch en betuiging van medeleden moeten, zal 't wel zijn, genegenheid vaa 't hart uitdrukken. En doen ze dat nu niet, zijn ze omgekeerd slechts bedriegelijke schijn, ja, is er in 't hart haat en nijd, waar de handdruk schgnbaar vriendschap en vertrouwen uitdrukt, dan wordt al zulke vorm van wellevendheid een vloek in plaats van een zegen, en is ze veeleer af te bidden, dan te zoeken.

Nu is hier verschil in graad.

Brengt de landsgewoonte mee, dat men bij ontvangst of afscheid elkander een kus geeft, dan is die vorm van 't kussen veel slechter van gehalte, indien hij valsch is, dan de bloote handdruk of de enkele beleefde groetenis.

In onze Noorder landen z^'n wc meer terughoudend in de uitdrukking van onze gevoelens, dan in 't warme Oosten, waar ook de uiting van het hart warmer is aangelegd. Is er nu afkeer en n^d in 't hart, en acht men zich dan toch gerechtigd en gehouden om zulk een warme uiting van persoonlijke genegenheid als puren vorm te gebruiken, zooals die in den kus tot uiting komt, dan is natuurlijk de valschheid van veel erger karakter.

Bij Judas voelt ieder onzer dat. Had Judas zich bepaald tot een enkelen handdruk, zoo zou zijn valsche uiting op verre na niet dien verbijsterenden en pijnlijken Indruk hebben gemaakt.

Toch neemt dit niet weg, dat ook onder ons gedurig zekere strijd opkomt tegen het gebruik van vriendschapsvormen, zoo er in 't hart iets ongenegens opwerkt.

Dit nu leidt vanzelf tot de vraag, of men nimmer zulk een vorm van genegen­ heid gebruiken mag, tenzij het hart er geheel in deelt, en er zich oprechtelijk In uitspreekt, en dan voelt men de groote moeilijkheid waarvoor men telkens te staan komt.

Niets Is onder ons zoo gewoon, als iemand toe te spreken als Meneer, Mevrouw, Mejuffrouw en wat dies meer zij, en ontkend kan niet, dat reeds In dit Meneer inzit „Mijn heer", en alzoo inhoudt een zekere erkentenis van zijn meerderheid. De Eogelsche m^dt dit, en spreekt enkel van Sir, zonder voornaamwoord; de F/anschman daarentegen gebruikt mon sleur en ma dame bij de meest gewone ontmoeting, een uitdrukking, waarin men dan toch vormelijk erkent, dat de persoon die men als man of vrouw toesprak, onze meerdere, onze heer en onze meester is.

Wie denkt er nu aan, als hij een geheel vreemde op straat ontmoet, en dien, om aan hem den weg te vragen als „Meneet" toespreekt, hierin de betuiging van zqn hart te leggen, dat hij In dien onbekende zijn heer en meester erkent? En zoo ook Is 't met bijna alle omgangsvormen. Ieder voelt dit in de aanspraak en brj de onderteekening vaa z^n brieven. Vooral de veelheid van uitdrukkingen als hooggeacht boven onze brieven, en zooveel meer, drukt niet dan zeer zelden zuiverlijk uit, wat in 't hart omgaat.

Nu gaat 't vanzelf niet aan, In alle gebruik van zulke vormen onoprechtheid te zien. Op 't platteland en in achterbuurten heeft men andere manieren, en zoekt In onbeschaafde taal, soms zelfs door de vuist gesteund, gedurig uiting te geven aan wat In 't booze hart aan wraak en n^'d opwelt. Wie zou nu willen, dat we ook in meer beschaafde kringen die ruwere manieren overnamen? Beschaafdheid en oprechtheid kunnen zeer wel samen gaan. Vast staat toch dat het hier vormen geldt, die niet ieder voor zich zelf uitdenkt, maar vormen die in gemeen gebruik overgeleverd zijn, en waarvan niemand beweert dat ze tot op de letter toe uitdrukken wat in 't hart omgaat. Het zijn beleefdheidsvormen zonder meer, die als zoodanig ons leven sieren, en wie ze 't best verstaat en het zuiverst In pract^k brengt, maakt den omgang aangenaam en gemakkelijk.

Waar tegen gewaakt moet worden. Is dan ook heel iets anders, en wel in tweeërlei graad.

Er moet bij al deze vormen gewaakt worden tegen wansmakelijke overdrijving. Soberheid en gematigdheid moeten bij alle beleefdheid regel zijn. Alle jacht om zulke uitdrukkingen nog sterker te kleuren, is met goeden smaak in strijd. Bq Inniger, bij teederder verhoudingen bezigt men zulke beleefdheidsvormen niet, dan kiest en vormt een ieder zijn eigen uitdrukking en legt er juist daarom zgn hart In. Maar komt't uitsluitend aan op vormen van beleefdheid, zoeke men dan steeds in soberheid kracht. En dan eerst komt 't eigenlijke kwaad, dat Salomo wil afbidden. Pure vorm kan zóó buiten 't hart omgaan, dat er tenslotte, als 't hart bittere boo!> heid opgeeft, neiging komt om den beleefdsten vorm, ter misleiding, opzettelijk valsch te bezigen, om hem die u haat, te bedriegen. Dan komt er soms zelfs iets demonisch, iets dulvelsch in 't spreken, en pleegt men vaak met opzet overbeleefde en o, zoo zoete woorden te gebruiken, om door die valschheid de genieting voor het eigen hart te verhoogen.

Zoo wordt, wat welwillendheid scheen, omgeslagen in wat een helsck karakter vertoont. Dan komt de Judas. Ën voor dien Judas beware u uw God.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen