leestafel.

DB. VANCE, pred. te Passiac N.-J. (U. S. A.) GODS ONVERANDERLIJK EN EEUWIG PLA.N VOOK DES MENSCHEN BEHOUDENIS. Vcriaald door C. M. E. K. — J. H. Kok 1918, Kampen.

Dit boekje van ruim twintig bladzijden is de vertaling feener in druk vastgelegde rede door den Amerikaans DK. VANCE, een Gereformeerd predikant, in Augustus 1917 te EAST-NOBTFIELD gehouden.

De VertaaUter, Mej. C. IVL E. K., een intel ligente jonge vrouw van gereformeerde belijdenis, had tijdens haar verblijf in Amerika van deze rede kennis genomen en voelde zich gedrongen haar in onze taal overtezetten.

Van deze taak heeft zij zich, over het geheel, uitnemend gekweteji. Den inhoud van het oor sproukelijke heeft zij liefdevoel ingevoeld en er een vorm voor gevonden, die even bevallig als gepast voor de digniteit van het onderwerp is.

Wat M' j. K. bewoog tot vertaling is te waardeeren. Het getuigt zoo van haar hartelijke instemming met de gereformeerde leer, als van haar drang om arderen voor die leer te winnen.

De rede toch van DR. VANCE noemt zij, in het woord, dat ze aan haar vertaliig vooraf laat gaan, eene > over de B; sluiten Gods" en daarbij vertelt ze dan, dac de redenaar heeft gesproken »tot vele menschen, die aan deze Besluiten Gods een aanstoot nemen, die de predestinatie angstig verwerpen, als een leer welke God iets ongerijmds zou toeschrijven en die daardoor de zekerheid en den troost, welke God ons in de openbaring van Zijn plan schoLk, moeten derven".

Wetend, dat »ook in ons vaderland vele vrome menschen zijn, die niet over de schijnbare bezwaren dezer leer kunnen heenkomen", eindigt ze dan met te zeggen: > Voor hen wil ik DR. VANCE in onze taal laten spreken, met de bede, dat hij ook hen bemoedige en trooste en hun toone de onuitsprekelijke liefde en wijsheid Gods in Zijn Raadsbesluit betreffende de behoudenis van het menschelijk geslacht".

Zooals ik zei, dit motief, dat bij Mej. K. tot haar venalen van de Amerikaansche rede voorzat, valt te waardeèren. Als goed gereformeerde, jonge vrouw, zelf geloovend aan de praedesluatie en daarvan, wat de CANONES \an DORDT noemen een «onuitsprekelijken troost» genietend, doet het zoo weldadig aan, dat zij, gedreven door echt vrouwelijk medegevoel met wie dezen troost missen, ook aan hen dien troost wil bijbrengen en wel door ze over de bezwaren, die ze tegen de leer der praedestinatie hebben, heen te helpen.

En als middel daartoe achtte zij dienstig de rede van DR. VANCE over GODS i NVERANDER-LIJK EN EEUWIG PLAN VOOR DES MENSCHEN BE­ HOUDENIS.

Voor het werk dat Mej. K. op zich nam en de wijze waarop zij het volbracht heeft, heb ik dan ook niets dan lof, wat mij echter, hoe noode ook, niet verhinderen mag hier enkele bedenkingen te opperen tegen de rede zelf van den Amerikaanschen theoloog DR. VANCE.

Het oorspronkelijke is niet in mijn bezit en ik moet dus, wat ik, bij mijn weten der kennis van de Amerikaansche taal waarover Mj. K. beschikt, vol vertrouwen doe, op de venaling afgaan.

DR. VANCE dan heeft zijn rede in onderdeelen gesplitst en boven het eerste staat DE PRE­ DESTINATIE met als ondertitel: gt; Paulus leer omtrent de besluiten Gods" waarbij dan verwezen wordt naar Rom. 8:28—39 en Enh.

Mijn eerste bedenking is tegen de uitdrukking de besluiten Gods in dit verband. Want, wijl wij onder de PRAEDESTINATIE of vóór beschikking bepaaldelijk verstaan de leer van »de goddelijke verkiezing en verwerping", behooren tot de leer der «besluiten" Gods, ook nos; andere »besluiten" ^an dat der »praeriestinatic".

Mijn tweede bedenking is, dat DR. VANCE, ook blijkens den titel zijner rede r »Gods onveranderlijk en eeuwig plaa voor des menschen behoudenis", de vóórbeschikking vereenzelvigt met de > verkiezing".

En dat niet alleen blijkens dien titel.

Watt op bh. 19 lees ik: gt; het is van beteekenis, dat de twee voornaamsie uitspraken, die in den Bijbel over de predestinatie voorkomen, door Paulus gescheveu zijn» en met die twee wordt dan gedoeld op Rom. 8 : 28—39 (waarin > de gouden keten des heils» voorkomi) en Eph. i:3 —12. En op blz. 17 wordt de '-raag: at is predestinatie? , ko\\.vie^ beantwoord met: et ólan Gods voor des menschen behoudenis.

Naar gerefo'mcerde beijdebis ether, en DR. VANCE is immers een gereformeerd predikant, is er een spraedcst natio duplexc, gaat de voorbeschikking èa over de verkiezing èn over de verwerping en ontbreken ook voor dit laatste geen uitspraken der Schrift (zie Canon, van Dord. 1. 10).

Dit vetLcnzelvigen Van' »Praedestinatie< met «Verkiezing» is mijn voornaamste" bedenking tegen de Rede van DR. VANCB.

Daarbij komt dan nog wat hij op pag. 14 onder den titel; KARIKATUREN schrijft. Daar toch lees ik o.m.: »Dc dogmatici hebben scheiding gemaakt tusschen de besluiten Gods en Gods hart. Zij hebben deze leer (als ik het goed begrijp dan verstaat de redenaar hier onder praedestinatie > de praede.«tinatio duplex< ) in in een droog en saploos dogma verkeerd. Zij hebben haar teruggebracht (!), tot een ontvleescht geraamte, en dit de ziel als voedsel voorgezet. Zij was beroofd van heur geur, van haar dons, van haar levensadem, en kan het iemand bevreemden, dat de menschen haar alzoo aangeboden, een harde leer noemen ? «

Voor een gereformeerd predikant dunken deze invectiven tegen de «dogmatici» mij nog al zonderling en deze zegswijze waarin hij zijn inzicht omtrent ontstaan en wezen van het dogma uitdiukte, doet mij vermoeden, dat dit inzicht een gevolg is öf van-onbekendheid met de voor hem zoo antipathieke dogmatici óf van de .eigenaardige mentaliteit van dezen doctor welke uitkomt op pag. 9 waar ik lees: »een een Christen moet gewillig zijn om merschelijke redeneeringen en menschelijke logica prijs te geven».

Dat onder de KARIKATUREN van de p-aedestinaiie, volgens DR. VANCE, ook behoort dt beschouwing : > God is zonder eenige verplichting», »Hij is, niemand verantwoording schuldig», waaraan de redenaar dan toevoegt: «En logisch is dit alles waar; doch moreelis het een leugen», — dunkt mij zeker niet minder bedenkelijk. Bedenkelijk omdat dit vlak ingaat tegen de gereformeerde leer, dat de rechtsverhouding tusschen God en mensch saamhangt met het eerst in het Paradijs gesloten «werkverbond».

m » Dan hoe dit alles zij, ik kan niettegenstaande de veleilei bedenkingen die ik tegen deze rede van DR. VANCE heb, haar lezing toch wel aanbevelen.

Ik denk daarbij aan het „wie zielen vangt is wijs" uit Speuken XI.

Het spreken toch over de Praedestinatie als «Gods onveranderlijk eeuwig plan voor des menschen "behoudenis" kan allhans sommige menschen trekken tot de kennis van Gods verkiezende liefde.

En dat is in onze dagen^ waarin velen voor hun bewustzijn ontzonken zijn aan het besef dat de zaliging Gods werk is, al iess.

IQ zooverre heeft Mej. K. dan ook een goed "werk gedaan met DR. VANCE in onze taal te laten spreken.

Of nu alle lezers van dit boekje over hun bezwaren tpgen de Vóóibeschikking zullen heenkomen, waag ik echter te betwijfelen.

Verkiezing en Verwerping zijn nu eenmaal begrippen, die, als rechts en links, recht en plicht, voogd en pupil, tot elkaar in wederzijdsche verhouding staan. Het eerste kan men niet denken zonder het ander.

En nu moge DR. VANCE al beweren, «dat een christen gewillig moet wezen om menschelijke logica prijs te geven, " maar een andere logica hebben wij nu eenmaal niet en ons logisch denken mogen wij en laat zich ook niet verkachten.

Het bezwaar tegen de praedestinatie, — de verhaalster spreekt van «schijnbare" bezwaren, — zit voor velen minder in de Verkiezing, dan in de „Verwerping."

DR. VANCE spreekt van „ernstige" bezwaren, die de pratdestiiatie voor vele goede mei schen oplevert, en voegt er aan toe dat deze bezwaren met ingebeeld zijn.

Alzoo „schijnbaar" en dus , , niet-emstig" en „niet-ingebeeld" en dus „wèl-ernstig." Het is maar, van welken kant men de zaak of liever van welken kant men de menschen beziet.

Ten deele ben ik het eens met wat DE. VANCE schrijft over „het voortkomen dier bezwaren uu de beperktheid van het menschelijk verstand." Maar, waar bij deze bezwaren het accent valt op de «Verwerpii g" brengt men hen, die tegen de „praedestinatie" bezwaar hebben, over hun bezwaren, door, gelijk de redenaar gedaan heeft, van het „besluit der verwerping" zooal niet te zwijgen, dan toch te verdoezeien, niet veel verder.

Veel verder brengt men ze dan ook, naar het mij voorkomt, met ze de lezing te bieden van den Canon van Dord, het eerste der «vijf artikelen tegen de Remonstranten", waarin, ook voor bet denken en bij al de beperkiheii van ors verstand, op zoo onverbeterlijke wijze gehandeld wordt van de leer der «goddelijke verkiezing en verwerping".

Voor het laatste zij, zoo noodig, verwezen naar § 15 en § 17 van dat Ie artikel.

Mijn beoordecling van de door Mej. K. vertaalde rede van den Amerikaanschen theoloog meen ik dan ook düs te kunnen saamvatten: wat zijn willend-Ik tot spreken dreef en bewoog, was wel goed, maar niet-goed was de wijze, waarop hij die willing in een handeling uitte, want daarmee schoot hij, althans om de verder-denkende tegenstanders van de praedestinatie-leer te winnen, te kort.

Met «kansel-argumenten" als dat op p. 9, is dit bij oaze «intellectueelen" niet te verhelpen.

Én zoo versterkt dan ook deze rede mij weer in de overtuiging, dat niet door wat zij, die de gereformeerde leer noch kennen, noch beleven, haar hardheid noemen, te verzachten of te verdoezelen, maar door haar kloek en ongerept voor te dragen, de intellectueelen, ook onder de jongeren, die zeggen te zoeken^ voor zooveel aan ons staat, zijn te winnen.

Toch kan dit boekje wel nut doen en moet men het daarom niet ongelezen laten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen