Beschouwingen over het Huwelijk, inzonderheid met betrekking tot de persoonlijke verhouding der echtgenooten onderling - pagina 78
Rede, gehouden bij het overdragen van het rectoraat der Vrije Universiteit
76 aan. Nochtans lijdt hare onjuistheid heden ten dage geen twijfel meer, en worden de ruime grenzen van des vaders macht in den eersten tijd veeleer hieruit verklaard, dat men den paterfamilias, en hem alleen, voor de goede orde binnen den kring van zijn gezin aansprakelijk slelde ^). De vaderlijke macht en het maatschappelijk gezag lagen nog nauw dooreengestrengeld. Vermoedelijk zullen er zelfs onder de heftigste bestrijders van de doodstraf toch niet velen gevonden worden, die als barbaren stempelen ieder volk, dat haar handhaaft. Eiheve, zoo mag tot op zekere hoogte worden gevraagd, waarom dan een zoo gestreng oordeel over Rome's oude patria potestas geveld? De vader gold in zijn gezin goeddeels als koning, niet slechts in engeren, maar ook in ruimeren zin. Geenszins meende men, dat A&Ü paterfamilias nauwelijks een verwijt kon treffen, zoo hij al, wie aan zijn gezag waren onderworpen, opofferde aan zijne luimen. Men onderscheidde zeer wel, dus merkl Ihering aan % — Q. Fabius Maximus konde het getuigen, — tusschen het voltrekken van een doodvonnis door den vader en het vermoorden van de zijnen. En zoo was straks het aantrekken van de aanvankelijk zoo ruim liggende koorden niet het minst het gevolg van wijziging in deze opvatting van het huiselijk leven, waarbij voorts het misbruik kwam, dat van die verreikende macht allengs werd gemaakt. Bovendien geeft het recht, zooals Ihei'ing opmerkt, het maatschappelijk leven dikwerf slechts als silhouet, in zijne buitenste lijnen, terug, waarbinnen nog op velerhande manier kan worden geleefd ^). De lex Canuleja vergunde het huwelijk tusschen de leden der twee standen. Maar nog tamelijk lang zou het duren, eer van die vergunning feitelijk veel werd aanschouwd *). liet leven kan aandringen tegen het traliewerk van het recht, gelijk de waterstraal op de sluitkraan perst. Maar ook kan het recht wezen als het lint, dat 1) 2) 3) 4)
Cf. Ihering, t. a. p., II. 1, p. 196. T.a.p., II. 1. p. 216. T. a. p., II. 1- p. 141. Cf. Ihering, t. a. p., II. 1. p. 141 noot 155»,
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van maandag 20 oktober 1884
Rectorale redes | 102 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van maandag 20 oktober 1884
Rectorale redes | 102 Pagina's