Het calvinisme en de kunst - pagina 67

65 tischcn achtergrond der Heilige Schrift saam; doch kan hier niet verder besproken. Miltons opinie uit zijn P a r a d i s e l o s t is even als het Theosopheem van Von Baader bekend. Slechts kan aangestipt, dat bij de grensbepaling tusschen het Ie el ijk e en a f g r i j s e l i j k e met dit zinken in schoonheid zal te rekenen zijn. Waar nog niets dan achteruitgang van vroeger schoon plaats heeft, ontstaat het leelijke. Zoodra een tegenovergesteld beginsel actief v\-erken gaat, ontstaat er een sporadische anticipatie van het helsche en afgrijselijke; dat echter zijn eigenlijk gebied eerst vindt in de dingen, dié onder de aarde zijn, in de y-xT^j-x^ivm. Men verkrijgt dan de èTrovfdviy, voor het h e e r l i j k e , de èTriysiy, voor het s c h o o n e en l e e l i j k e en de nzTax^óvta. voor het a f g r i j s e l i j k e . Wat de Serafs in JesajaC:3 uitroepen: ,De gansclie aarde is van zijn heerlijkheid vol,'" moet verstaan in den zin van Psalm 8: i: „Hoe heerlijk is u \v n a a m op de gansche aarde"; en stelt de zaak voor, niet gelijk de mensch ze ziet, maar gelijk ze voor God en zijn Serafs is. ^^) Het anlhropocentrisch karakter van deze schepping staat in de Heilige Schrift overal op den voorgrond. Het is zooals onze C o n f e s s i e in Art. 12 zegt, dat God alle schepsels schiep on onderhoudt , o m d e n m e n s c h t e d i e n e n , ten einde de mensch zijn God diene." Gen. 1: 27 v. v. Psalm 8: 5 v v. laten dienaangaande geen twijfel. ^•') Cf. Jesaja 33: 17 en Psalm 45:3. In de Openbaringen wordt ons dan ook in schitterende trekken altoos weer dat beeld van den Messias in zijn heerlijkheid voorgehouden. Hij, de Christus zelf^ wil ons boeien. Van een teekening van Maria's schoon is in de Schrift geen sprake. Iets wat allerminst gezegd wordt, om aan de schilderkunst het heerlijk voorwerp van heilig vrouwenschoon in de vermenging van moederlijke weelde en maagdelijke schuchterheid te ontstelen; maar om protest in te dienen tegen elk pogen, om bet ideaal van menschelijk schoon in het rijk der heerlijkheid van den Christus op Maria over te brengen. '•'') Spreuken 16:4. Van c a n o n wordt hier gesproken met het oog op den bekenden canon van Polycletus. Cf. BRUNN, G e s c h i c h t e d e r G r i e c h . K ü n s t l e r , Th. I, p. 219, gecit. bij ZIMMEBMAKN, G e s c h . d e r A e s t h e t i c , p. 118. Interessant is G. PORTIG, D a s C h r i s t u s i d e a l in d e r T o n k u n s t , Heilbronn. Heiininger 1883. '") De Schrift zelve gebruikt deze uitdrukking: „De heerlijkheid die Ik op u gelegd had'', Ezechiël 16:14. Dat Gode de eere en de heerlijkheid door zyn schepsel moet worden teruggegeven is doorloopend Schriftvermaan, en ligt saamgevat in het begrip, Jesaja 6 6 : 5 : „Dat de Heere heerlijk w o r d e ! " , dat, hoewel op verkeerde lippen gelegd, toch de zaak juist en scherp weergeeft. Cf. Openbaring 1 1 : 1 3 ; 1 4 : 7 ; 19:1 eet. ^0 Spreuken 8:.30, 31. Wat hier van de '^^T'O gezegd wordt, geldt niet een abstract begrip van wijsheid, maar een W i j s h e i d , die „zich vermaken kan" en dus p e r s o o n l i j k gedacht is. "*') De begrippen van welbehagen en welgevallen worden gemeenlijk nog te veel als lust aan het a r b i t r a i r e opgevat. T e l e s t m o n b o n p l a i s i r . Toch is dit geheel onjuist. Er ligt wel ter dege het denkbeeld van lust, behagen, genot, vermaak en tocneiging in. De Hebreeuwsche woorden ns"> en vooral ]*i3n spreken dit zelfs sterk uit: en de huwelijksidée, die heel de Schrift doorspeelt, laat hier geen uitweg. Het sterkst komt dit uit in de uitspraak: „Gij zijt mijn geliefde o

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen