Calvijns invloed op de reformatie in de Nederlanden voor zooveel die door hemzelven is uitgeoefend - pagina 91

83 reeds in de 18® eeuw tevergeefs naar gezocht was. In de genoemde uitgave moest men zich dus behelpen met de Latijnsche vertaling, die in 1548 door den toen bij Calvijn vertoevenden Franciscus Balduinus gemaakt is (afgedrukt in Calv. Opp., Vol. X^ p. 273—294, waar de Prolegomena, p. XII—XV", allerlei bibliographische inlichtingen geven). Maar onlangs is van het verloren geachte Fransche origineel, dat van Calvijn zelven is, een exemplaar teruggevonden, door den bovengenoemden A. Cartier, die toen gezorgd heeft voor een nauwkeurigen herdruk, met eene inleiding, waarin omtrent De Falais en omtrent zijne apologie alle bekende gegevens goed gebruikt zijn. Van de drukke correspondentie tusschen Calvijn en De Falais heeft men langen tijd niets geweten, totdat na twee eeuwen een gedeelte daarvan ergens in Holland gevonden is (waar en door wien, is niet bekend), en toen in 1744 te Amsterdam is uitgegeven. Die verzameling bevatte 43 brieven aan De Falais en 6 aan zijne vrouw, bijna alle geheel van Calvijns eigene hand; door den onbekenden vinder na de uitgave aan de Bibliotheek van Geneve ten geschenke gegeven, waar zij nog aanwezig zijn. Naar die oorspronkelijke stukken zijn zij wederom afgedrukt, o. a. in de compleete uitgave van Calvijns Werken, met nog enkele bijvoegingen, zoodat het geheele aantal (met inbegrip van de later teruggenomen opdracht van Calvijns Commentaar op 1 Corinthe) 54 bedraagt, waarvan 47 aan De Falais en 7 aan zijne vrouw. Drie van die brieven zijn uit de jaren 1548—1552, toen De Falais dicht bij Geneve woonde en Calvijn dus dikwijls zag; en de andere alle uit de jaren 1548 (de eerste hoogstwaarschijnlijk van 14 Oct.) tot 1548. Van de brieven, die De Falais en zijne vrouw hunnerzijds aan Calvijn geschreven hebben, is niets bekend. Misschien heeft deze zelf ze vernietigd, tengevolge van het gebeurde in 1551, hetgeen hij zich zeer heeft aangetrokken. In dat jaar was de geneesheer Jerome Bolsec, die op het landgoed van De Falais bij Geneve woonde, in die stad zelve op kerkelijk gebied opgetreden, om propaganda te maken tegen de aldaar aangenomen belijdenis, bepaaldelijk in zake het leerstuk der praedestinatie; hetgeen ten gevolge had, dat hij werd gevangen genomen en een vonnis van verbanning kreeg (of eigenlijk, daar hij op Berner grondgebied woonde, een verbod om weer in Geneve te komen). En nu had De Falais, die in zijn voortdurend ziekelijken toestand Bolsec tot geneesheer had en hem zeer waardeerde, tijdens de procedure openlijk en met veel ijver diens partij gekozen; waardoor hij, toen dit niet gebaat had, over den uitslag des te meer verstoord was; en waardoor zijne woning als het ware een vereenigingspunt was geworden van den toen nog aanwezigen zeer anti-Calvinistischen kring, welks geest eenigszins kan gekend worden uit het schandelijk lasterschrift, dat de later weer Roomsch geworden Bolsec in 1577 ' als eene levensschets van Calvijn heeft uitgegeven. Natuurlijk was een man als De Falais geenszins van denzelfden geest. Maar door zijne houding gaf hij daaraan toch voedsel; en ook was hij door Bolsec en diens geestverwanten op het stuk der belijdenis zelf min of meer gaan afwijken. Na vruchtelooze

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen