Calvijns invloed op de reformatie in de Nederlanden voor zooveel die door hemzelven is uitgeoefend - pagina 72

•IIIIPiPiMiRIPMiBitlMiniMIIMI

64 J |,

ij": \ f jj '

\ .t-

]i

bronnen aan het licht gekomen. B. v. een brief van Michael Carnovianus, uit Freiburg im Breisgau, aan Johann Hes, van 1534 (reeds in 1861 openbaar gemaakt, maar zonder genoegzaam de aandacht te trekken); — een brief van Luther aan de Christenen te Antwerpen, uit 1525 (reeds lang bekend, maar zonder dat daarbij aan de Libertijnen gedacht werd; evenmin als dit geschiedde bij de berichten in het »Antwerpsch Chronykje", oudste uitgave, van 1743, blz. 27 en 44, en in de «Historiën der Nederlanden" van E. van Meteren, uitg. 1652, blz. ll'^»''); — een belangrijk stuk, denkelijk uit 1544, met het opschrift: »Summa doctrinae quorundam hominum, qui nunc Antwerpiae et passim in aliquibus Brabantiae et Flandriae locis permulti reperiuntur, ac nunc Loistae ab auctore Eligio, homine illiterato et mechanico, nnnc Libertini a carnis libertate, quam illorum doctrina permittere videtur, appellantur", een opstel dat duidelijk in het licht stelt, hoe de daar bedoelde Libertijnen, in het tweede kwartaal der 16" eeuw, bij hunne propaganda zich eerst zeer Schriftuurlijk voordeden, schijnbaar niets anders doende dan voorlichting zoeken omtrent Schriftwoorden over geloof en leven, die met elkander schenen te strijden, om daarna, wanneer zij bemerkten dat het Schriftgezag genoeg ondermijnd was en de grondbegrippen over geloof en leven verward waren, aan degenen bij wie dit het geval was, en aan dezulken alleen, in hun eigen stelsel de oplossing van alle moeielijkheden aan te bieden, en dit stelsel op geloof en leven toe te passen (welke »Summa" gevonden en in 1890 uitgegeven is door Prof Ign. von DöUinger in zijne sBeitrage zur Sektengeschichte des Mittelalters", Deel II, blz. 664—668, waar zij echter bij vergissing, uit onbekendheid met de zoo even genoemde Nederlandsche berichten, gerangschikt is onder stukken uit de Middeneeuwen); — en voorts vele oude stukken over de Antwerpsche Libertijnen, uit het Rijksarchief te Brussel, meerendeels reeds ontdekt en afgeschreven door Dr. R. C. Bakhuizen van den Brink. Deze stukken, en ook verder alle de genoemde bronnen, zijn afgedrukt en als Bijlagen opgenomen in het werk van Julius Frederichs, De secte der Loïsien of Antwerpsche Libertijnen (152^— J^545)> Eligius Pruystinck (Loy de Schaliedecker) en zijne aanhangers; uitgegeven door Prof. Paul Fredericq, volgens diens »woord vooraf", in 1891, »als tweede deel van de Werken van mijnen practischen leergang van vaderlandsche geschiedenis"; een zeer belangrijk geschrift, dat ten aanzien van de Libertijnen weder vele vragen kan oplossen. Opmerkelijk is, dat door al het thans aan het licht gebrachte de beschrijving, die Calvijn van de Libertijnen gegeven heeft, ten volle gestaafd wordt; zoodat ook hier weer van toepassing is, wat de Straatsburger theologen bij de uitgave zijner Werken als iets merkwaardigs getroffen heeft, nl. dat Calvijn in zijne polemiek met verwonderlijke nauwkeurigheid placht te werk te gaan, het gevoelen zijner tegenstanders met alle hunne argumenten trouw en volledig teruggevende; vaak zelfs met meer juistheid en helderheid dan aan die tegenstanders zelven mogelijk was. Wat over de Libertijnen te vinden is in het boek van Ds. J. H.

, , ,

, , ] j ^ ( ^ , , g ^ j ~^ -^ -^ c ^j -^ j

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen