Christelijke wereldbeschouwing - pagina 37
Rede bij de overdracht van het Rectoraat aan de Vrije Universiteit te Amsterdam
37
Evenmin
als het
atomisme,
Want
voor kritiek bestand. objectieve
het
dan
men
de energieën nog als
men
handhaaft, maakt
realiteit
aan
punt
echter ook deze eiiergetiek
is
indien
zich op dit stand-
eene schromelijke inconsequentie schuldig.
Als
al
transcendente en metaphysische gebannen moet worden, het ook ongeoorloofd, van de objectieve realiteit der
is
Gegeven
«iiergieën te spreken.
gewaarwordingen van toon en
dan werkelijk alleen de
zijn
kleur,
van druk en
beweging en verandering. Wie daaruit verlaat
besluit,
het
stoot,
van
tot objectieve energieën
gegevene en gaat over op het
positief
standpunt van het transcendentaal realisme. Indien echter de wettigheid der conclusie van de verschillende gewaarwordingen tot
objectief
het
voor
energieën verdedigd wordt, dan
bestaande hand,
de
naar
dat
dienzelfden
regel
energieën tot hare substanties en dragers besloten
Want niet
eene
kracht
zonder
iets,
uit
de
mag worden.
laat zich zonder substantie niet denken,
werking niet zonder
eene
ook
ligt
dat
dat werkt, en eene beweging
iets
beweegt.
Uit louter formeele, ideëele
betrekkingen laat zich geen reëele natuur opbouwen.
Maar
er is tegen
dynamisme en energetiek beide eene nog
ernstiger bedenking in het midden te brengen. Laat het
der materie ons onbekend •ervaring
zijn.
bewustzijn
door
alleen
eene
zijn,
wij
hebben toch allen door de
van eene reeks van eigenschappen,
stoffelijke
substantie
uitbreiding,
en
zichtbaarheid
ooit
uit
dynamiden
traagheid,
of energieën
verklaard kunnen worden? Indien wij uit deze
eigenschappen
niet
tot
eene
stoffelijke
substantie besluiten
mogen en de materie voor een droombeeld en eene hebben
te
die
veroorzaakt kunnen
Hoe zouden ondoordringbaarheid, zwaarte,
afgeleid
wezen
illusie
houden, dan blijven echter niet alleen die eigen-
schappen onverklaard,
maar wordt ook
alle
zekerheid aan
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van donderdag 20 oktober 1904
Rectorale redes | 104 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van donderdag 20 oktober 1904
Rectorale redes | 104 Pagina's