PERS-SGHOUW.

De belijdenissen van Augustinus.

De opvolger van prof. Hartman in Leiden, prof. Dr F. .Muller, schijnt in diens voetsporen te willen voortwandelen. Vergat prof. Hartman nooit, dat de klassieke O'udheid, hoeveel schoons zij ook opleve'r'de, ten slotte toch donker heidendom' was, prof. Muller was niet ongelukkig z'ijn hoogleeraarsam'bt in de Latijnsche taal-en letterkunde en Romeinsche Antiquiteiten te aanvaardenmiet een rede over dat wondere boek van Augustinus: „Belijdenisisen". D© „N. R. Ct." gaf er dit resum'é van:

De belijdeais van Angustinüa, aldus 'spr., vx> rmen in de werken van den kerkvader het ni'eest belangwekkende doch ook het meest zuivere geheel; in de gansche Latijnsche literatilur is waarschijnlijk geen. geschrift aan te wijzen van zoo eeuwige beteekenis.

Na '& en fco'rte schets gewijd aan AugiRstinas' leven vóór aijn. befceering; (386), werkt spr. met talrijke gegevens, aan de oonfessiones en andere werken van Augustinus lontleend, dit nader uit. Niet alleen dwingt de ongemeene Icraoht van dit herscheppend geheugen bewondering af, wanneer men het verhaal van izijn levens'Oinmekeer, 400 te boek gesteld, leest. Men staat evenzeer verbaasd over de giroote hardnekkigbe-id, waarmede het verleden van den bekeerde tegenstand blijft bieden, over de langzame loutering. Sam'en vormen deze heide trekken één geheel en brengen tot beter begrip van de sterke natuur van Angustinus, ook in ; zijne belijdenissen.

Spr. wijst er op, dat bij, sulke karakters'de weg, tot nieuwen opbouw eerst geo-pend wordt door wat hun vroeger het verste lag, doior een nieuw gevoel van iZielfvernedering en dee'moed. Inderdaad bevestigen de oonfessiones deze voorstellingen, zeer beslist. Dit is de diepste en het m'oeibjkst te bereiken, tegenstelling in het leven van den kerkvader geweest, jzich in eigen kracht gebroken te g.evo-elen — dit eerst opc'nt hem de oogen voor de diepste beteekenis van 'de Ctuistelijke religie. Daarmede is noodziakelijk het oogen blik voor zijn bekeeïinjg, het haogteptunt der oonfessiones gekomen.

Spr. gaat dan na hoe de wonderlijk en aangrijpende v©eliz, ij'digheid der bekentenissen berust op de vele tegenstellingen in den mensch Augustinus, die in, dit werk nog in al hare beweeglijkheid en aoeken naar evenwicht worden aangetroffen. In latere geschriften vindt men onmiskenbaar de teekenen van den ouderen AuigüS'tinus: dejze werken vormen weer één bepaald geheel, do-ch Eijn éénzijdiger en hebben dientengevolge, vergeleken met de oonfessiesi, minder levenwekkende kracht.

In dit verband roiomt spr. in den schrijver der oonfessiones de buitengewoon sterke en de artistiek vrachtbare synthese naaist een giave voor analyse, die met een geniale observiatie en opvallende liefderijke waardeering van ieder simpel levensverschijnsel, een wetenschappelijke heschiouwiiig 'aan het strikt individueele weet te verbinden.

Dientengevolge hebben de confessiones niet slechts voor het geheele oeuvre van den kerkvoirst een eminente waarde en centrale beteekenis. Ook op zich zelf besch'O'uwd, dragen zij den stempel-van bet 'Onvergankelijke.

Indien de hoogleeraar in die richting voortgaat, draagt dit zeer zeker beloifte in zicih voor de toekomst.

Het probleem: van den dood.

Augustinus istelt zich in zijn belijdenissen telkens tegenover het probleem van den dood.

Dat probleem laat den mensclh nooit los.

Welk een macht de dood op' aarde is, wordt dO'Or H(aveikate) in „Refajah", Christelijk Maandblad voor Ziekenverpleging, met de cijfers aangetoond.

Dat het probleem van den dood, en wat daarmee isamenhaögt, EOO velen heeft bezig gehouden en niog bezig houdt, is geen wonder. Telkens komen we met. den dood in aanrakinjg. Men heeft 'uitgerekend, dat op de aarde bij eiken klop van ons hart een mensch dèn laatsten adem uitblaast.

Er wonen op aarde ruim 1% milliard menschen, ot volgeiis de nauwkeurigste schatting 1623 millioen; het aantal aardbewoners 'kennen we echter niet nauwkeiurig; in centraal Azië en Afrika is een volkstelling' onmoigelijk; daar moet het aantal inwioners geschat worden, en dan komt men tot het bovenvermelde getal.

Onder de menschen sterft elk jaar, met geringe atwijkinigen naar boven en naar beneden, van elke 1000 inwoners eenizelfde aantal; dat sterftecijfer is in sommiige landen 16 en in andere wel 35; •gemiddeld zullen we liiet ver van de werkelijkheid af izijn, wanneer we zeggen, dat op aarde per jaar van de 1000 menschen er 25 sterven. Er sterven dan per jaar op aarde lOYa millioen menschen, oud en jong, alle meegeteld.

Een jaar' heeft 525600 minuten; in elke minuut bo'men dus ongeveer 75 sterfgevallen voor: bij eiken piO'lsslag daalt dus een mensch ten grave.

Per dag sterven 120.000 menschen; welk een groote schare dat is, daarvan kan men zich eenigszins een voorstelling vormen, wanneer men weet, •dat een l^ger van 120.000 man, opgesteld in gelederen van zes, vier uren werk zo'U hebbea om voorbij lons te marcheeren en een optocht zou vormen van 20 kilometers lengte.

En dit 'geldt alleen de menschen, hoe veel milliarden andere levende wezens sterven er niet dagelijks op onze aarde. Daar is geen berekening van te maken. De dood is dus zulk een algemeen verschijnsel in de natuur, dat het wel van belang is aan dien natuurlijken dood eenige artikelen te wijden.

Mottopreeken.

Het probleem van den dood is zeker een geliefd onderwerp voor „mottopreéken".

22 Uil; oas oude "Europa, ook uit de vaderlandsch'e teïkgescihiedenis ware menig kras staaltje van mottopreekm op te diepen.

Toch wordön de meest gewaagde van die preeken eiken Zondag in Amerika overtroffen. Daar is (het het land voor ziulkfe^ preeken.

En het is de pers, die dat in de hand werkt. De dominees bieden daarin tegen elkander op om zoo sensationeel mogelijk te zijn.

Van uit Amerika wordt daarover in „Bergopwaarts" geschreven:

De pete staat, in Amerika, op goeden voet met de kerk. Niet alloen drukken de bladen belan.^lijke nieuwsbericliten uit d.e kerkelijke wereld af, maar zij geven ook de meer alledaagsche nieuwtjes met een gulle hand. Eit zijn verscheidene bladen, die 's Maandags lange uittreksels geven uit de preeken van den voirigen dag, ©n de „Brooklyn Eiagle", om maar een blad te noemen, geeft lederen Maan-' dagmoïgen vier voUe piagina'B kerknieuws: vier of vijf pTeeken, in hun geheel afgedrukt, en uittreksels uit andere plreeken, die niet in extenso gegeven konden wW(^en met Se portretten van de predikanten, korte nieuwsberdchtjes, en soms kritiek op preeken ©n boeken.

De voornaamste kranten liebben hun verslaggevers, dio de kerken bezoeken. Waar men denkt, dat iets vermeldenswaard gezegd zal worden en die verslag van de preek uitbrengen. Dit verslag schijnt dan den volgenden dag in h'et ochtendblad. Dit zenden vaif Reporters is mogelijk, omdat hier de gewoonte bestaat, om gedurende de week bat onderwerp van de preeken, die 's Zondags geleverd zullen worden, aan te kondigen. E|n daar alles hier, uit den aard der zaak, ook op kerkelijk gebied, min lof meer naar het sensationeele overhelt, tracht men ide titels van de proeken zoo sprekend mogelijk te maken en kan dus de repor-• ter, wiens werk |het is sensationeele dingen op te zoeken •— of te iahrioeeren, — weten, waarheen hij gaan moet.

De Zaterdag-edities van de dagbladen bevatten een lange lijst, waarin de namien en adressen der kerken wlorden aangegeven, de namen van de predikanten, de uren, waaiiop .d® diensten worden gehouden en de onderwerpen, die besproken zuilenworden. Deze publicatie geschiedt gratis; d© eenige voorwaarde, waaraan men zich te houden heeft, is, dat de aankondiging van het onderwerp vóór een bepaalden tijd aan het redactiebureau moet zijn, om geplaatst te worden. Behalve deze gratis publicatie hebben de kerken dikwijls advertenties, waarin meer volledige inlichtingen worden gegeven.

Maar de meeste kerken vergenoegen zich met de vrije publicatie, 'die het nieuwsblad aanbiedt. Ik vergeet nimmer de lijst van aankondigingen over te lezen; er is altijd iets interessants in te vulden. Allerlei onderwerpien vindt men daarin aangekondigd; van de zuiver Bij'belsche tot die, waax-' van men met 'den besten wil van de wereld niet kan opmaken, in welk verband zij staan met den Bijbel; van de zuiver actueele onderwerpen tot de meer afgetrokken beschouwingen; van het 'rauwe sensationeele tot het bespreken van ' oen of ander litterair product.

Ik heb voor mij liggen .twee nummers van de , Seattle Times", waaruit Wc enkele ondeiWerpien hier overneem:

Daar zijn de zuiver Bijbelsche onderwerpen, die geen verdere verklaring noodig hebben en die — laat mij 'zeggen — de HoUandsché mensehen zouden aantreklcen:

De zoon van de weduwe te 'Nain; Paulus, de schipbreukelingen; Stroomen waters; Het verbranden van de boeken te Efeze, enz.

Maar ook onderwerpen, die absoluut geen verband schijnen te hebben met ©enigen tekst: Het schijnbaar onmogelijk doen; Eens mans werk, eens mans recht; Het bolwerk van de natie.

Onderwerpen, die meer |Oip een lezing, of een wetenschappelijke verhandeling betrekking schijhen te hebben, dan lopi preeken: De secten, die g& lootsgen©zing beoefenen (kernachtig luidt dat in het Engelsch: The healing cults); Ho© zijh wij' aan onzen Engelschen bijbel gekomen? Dl© behoeften van Seattle; De invloed van de Welbewuste tegenwoordigheid van God lopi het persoioolijke leven; Christendom en industrie.

Boekbesp; rekingen: De vier Iruiters uit de Openbaring , (Blasoa Ibanez' boek is zeer populair in Amerika) Arthur Brisbana over moraliteit on Godsdienst; De oorlog der toekomst, een boekbeschou-Wing.

Onderwerpen, die aanlokkelijk zijn voior den man, die zich bezig houdt met de onderwerpen van den dag: Een moderne reus (wa, aTschijiiIijk éen verhandeling over ©en van de mannen, die de lersche kwestie trachten op' te lossen); Het zaad en de grond; De oproe|) van den profeet tot de mensehen van onzen tijd; De armoede ©n de weelde ; van de toekomst; 'Ons doiél voor het komend© jaar; Arbeiderseiscben.

En eindelijk sensationeele onderwerpen, onderwerpen, die een mensoh doen vragen: , , Wat wil toch deze klapper zeggen? ", en die er op berekend zijn de nieuwsgierige schare te vangen. Hoewel deze methode ons, Hollanders, niet aantrekt — noemen wij" ons niet een hezadigend ras? — ze is in volkomen harmonie met de 'psychologie van Amerika, met de zucht naar het buitengewone, bet myisterieuze, die den Amerikaan eigen is.

De Amerikaan houdt er van .zich uit te drukken in krachtige termen, en izoo verliezen veel van de onderwerpen hieronder aangegeven h'un eigenaardige kracht in de vertahng: Ik neem Uit bovengenoemde dagbladen de volgende onderwerpen over: Knoeien met God; De wetten van voorspoed; Je geld of je leven; Waar , zijn de dooden? ; Aan den vroolijken kaïrt der dingen leven (Pla, ying the glad game); De kerk met de eeuwige greep; Is er een duivel? ; Boontje komt om zijn loontje (in 't Engelsch klinkt het eigenaardiger: CMokens oome home to roost); De bekeering' van een izwendelaax; Groeit de wereld boven Jezus Uit? ; Iemand niemand. God; „Als dat niet trekt, trekt niemendal".

En wat m'Oeten wij denken van Pinksterpreeken met de volgende titels: Predikanten, die behoorden te bedanken; De Kroon van den sprinkhaan; De wereld is een sch'ouwtooneel; De ' kerk van Christus, met bloed gekocht — heeft eij een bloedziekte? ; Drie raadsels opgelost; Een jacht op ezels; De alom-tegenwoordige EngelsBhman! Ten slotte een onderwerp, dat ik mij l^erinner, ergens aangekondigd te , zien: „Geestelijke, riolen",

De doctor in de theologijife tevens Fee raar in de geschiedenis?

In „De HervO'rming" vinden we:

Een vooraa, nstaand leeraar schreef ons naar aanleiding van dit laatste, dat thans aan H. B. Scholen , honderden onbevoegden les geven, en dat er in 't biaonder gebrek is aan leeraren in geschiedenis. Zelfs izijn voor R. H. B. S. oproepingen gedaan voor mensehen met Hoofdacte „die bereid zijn voor acte M. O. te 'gaan studeeren".

Waar de zaak zoo staat, hopen wij des te meer, dat 'on, ze theologische professoren alsnog hun kracht, willen aanwenden, om de bevoegdheid voor leeraarschap in de geschiedenis te verkrijgen voor den theologischen doctorsgraad.

De idee lijkt eerst wat vreemd.

Maar verdient zij niet nader bezien te worden? ' En dan zou ik ze niet willen bezien uit het oogpunt, dat menig predikantstraktement in onzedagen niet voldoende is.

Maar uit dit gezichtspunt: dat O'Uze gymnasia en hoogere burgerscholen .gebrek hebben aan leerkrachten.

Dan wO'rden öf onbevoegden benoemd. Of bevoiegden, maar wier beginsel met het onze in strijd is.

Er zijn tal van inrichtingen, die hic'rom iz.org baren.

Meïi vertrouwt er fcijn kinderen aan toe, omdat ze op gereformeerden of positief christelijkén grondslag staan.

En toch kom-en de kinderen soms thuis met vreemde theorieën, bij den een of anderen leeraar opgedaan.

Moet hieri'n geen voO'rZiening worden getro'ffen? En kunnen hierin de predikanten, inizonderheid de docifcoren in de theologie, geen hulp: biied'en?

De laatsten mogen afzionderlij'k genoemd, omdat zijl, waar dogmienhistorie een zeer vo-ornaam vak vo'or het doctoraal is en ook' in de dissertatie gewo.onlijk heel wat historisch materiaal is verwerkt, uiteraard mfeer aan geschiedenis heibben gedaan.

Dit mo'et voorop staan, dat hun ambtelijfe werk •er niet onder lijdt. Daarom zou ik hen bij voorkeur niet gekozen willen zien uit hen, die geen groote gemee'Ute hebben te verzorgen.

Maar uit kleinere plaatsen in de nabijheid van onZe gymnasia en H. B. S.-^en konden zij zeer wel ge'recruteerd.

Tevens moet echter steeds blijve-n vaists, taan, dat dit. als noodmaatregel geldt.

Onze Vrije Universiteit biedt door haar leerstoel in de geschiedenis, waaraan twee hoogleeraren verbonden zijn, uitneme^nde gelegenheid O'm voor het leeraarsambt in de geschiedenis te worden opgeleid. O'nae jongelui moeten, gezien het ge.brelc, daar bij tientallen heengaan.

Dan zouden van lieverlede onze inrichtingen degeilijk voorzien worden.

Maar dan zo'U alle predikant en theologisch doctor zich onmiddellijk knoeten terugtrekken.

Laat mij dit 'hi-er in O'verweging mogen geven.

Korte metten.

Ik gieloof niet, dat prof. Grosheide zich in de pers ooit zoo kras heeft uitgelaten als in het laatste numm.er van „No'Ord-Hollandsch Kerkblad".

Maar er bestond ook reden toe.

Hij heeft het over den ondiplotoatiek'en diplomaat, die het Vaticiaan bij-onze' Regeering hee'ft te vertegenwoordigen.

Voor antipapisme zijn we niet te vinden. We Avenschen in ouze Roomsche landigeno'oten anedechristenen te izien, met wie we menigmaal kunnen saanengiaan in den awaren strijd tegen ongeloof en revolutie.

Maar van Roomsche aanmatiging zijn we ook niet gediend. En aan .zulke aanmatiging heeft zich in

verregaande mate schuldig gemaakt de zaakgelastigde', dien de paus deaer dagen naar Den Haag heeit gezonden.

Dat heerschap immers heeft zich niet ontzien H. M. de Koningin bij de aanbieding zijner geloolsbrieven te Icrenken in haar godsdienstige overtuiging en daardoor een groot deel van het Nederlandsche volk te verbitteren. En alsof dit nog niet geno'eg ware komt hij nu voor zich op eischen de eerste plaats onder de geaanten te 's Gravenhage. W© mèenen, dat er termen aanwezig zijn voor onae Regeering om den paus te doen verstaan, dat dergelijke izaafegelaistigden hier niet aangenaam .zijn.

Indi-en Rome leerde, dat de paus ook bij de •fceuze van 2; ijn diplomiaten onfeilbaar is, ziO> a dit •op 'zij'n onJöilbaarlieid wel een droevig; licht werpen. Musscben neme niemand uit de domme brutaliteit van den internuntius oorzaak' om tegen de Roomsclhiein te bulderen als Bolland tegen de Joden.

Het Joodsehe Bruidje.

Als Bolland dat geweten had! De (Luthersche) j, Wartburg" deelt mee:

In de Joodsohe gemeente te 's-Gravenhage is een tarief vastgesteld voor huwelijksinzegeningen, en wel naar draagkracht. Dat recht stijgt van tien tot duiaend g'alden per huwelijksinizegening!

En nu zegt men weleens^ dat Gereformeerd zoo duur is!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen