PERS-SCHOUW.

Autonomie.

Op de vergadering van de „Vereeniging tot versterking van den invloed van het EtJiisch Biegiasel (inzonderheid in de Ned. Herv. Kerft)" — een langademige naam voior een vereeniging, zelfs voor initialen te lang. Of wat dunkt u van V. T. V. V'. D. I. V. H. E. B. I. I. D. n. H. K? — spralc prof. de Sopper van Groningen over bovenstaand onderwerp.

Eliers in ons blad koü: ïen we er op terug. In het artikel zelf worSt heit woord verklaard.' Wij kunnen het versTagi van dit referaat dus zóó aan onzte' lezers voorleggen. Het is ontleend aan de „N. R. Ct":

Prof. dr A. J. de Sopper sprak das^rna over Autonomie. Er izijn tijden, , zei spr., waarin het geestesleven zicü bevindt in 'ntoiestand van beti-eklceiijke conso> lidatie. De géi'oedsi, aand© leven'sno'rmen w; orden als iets van, zielfsprekends aanvaard. De waarheid der tiaditioneele antwoiOïden op de levensvragen is evident. Er is een aaazienlijk geestelijk kapitaal, dat overerft van het eene geslacht op het andere.' JVlen gaat met naieve, ongereflecteerde zekerheid zijn weg. Er zijn ook periodes, die precies h'et orngekeerde aspect bieden. Dat is het geval met de ouze. Laatste instantie in alle dingen is het indivi. dueele oordeel. Wat we het minst bunnen verdragen, is dat anderen ons de wet stellen: heteronoimie. Wat wij boven alles opeischen is zelfbeschikkingsrecht: autonomie.

Zoo is de situatie. Hoe.is onze ho'uding; er tegenover? Voorop sta: we mogen den bedoelden ontwilckielingisgang in geen geval foroeeren of' kunstmatig twijfel verwekken en de menschen ontijdig moeien in kwesties, , waarvoor zij niet rijp zijn. Evenmin ats we dit proces mogen foroeeren, kunnen wij het teruigidxingen. Wat wij met reactie bereiken is een nog feller, reactie op de reactie. Het individu zelf, dat izich eenmaal aan de heteronomie ontworsteld heeft, kan nooit meer op dit standpunt tcnigkeeren. Wij staan hier voor een onomkeerbaar proces. De terugweg 'is afgesneden.

We Imnnen dit proces niet terugdringen. Spr. voiegt er met nadruk op aan toe: we mogen het ook niet willen terugdringen. Het brengt ons op een noo'dizakelijk-dooiigangspunt. Van hier gaat de weg • • naar hooger leven of naar den geestelijken dood. Als de heteronomie verstoord is, moeten we voortgaan tot anomie of tot waarachtige autonomie. De anomie wordt vaak ten onrechte gesierd met den naam van autonomie. Daze valsche autonomie wil dan zeg'gen, dat de mensch zich aan geen nomos (wet) hoegenaamd, wenscht te onderwerpen en zicli tot ideaal stelt zijn natuur uit te leven-. Vivre sa vie is de leus van Nietzsche en Bonnot, van den aristocraat en de apache. Hierin vinden ook de aestheet en de revolutionaire proletariër elkaar. Van „behooren" moeten zij niets hebben. De eene richting of partij geeft de schuld voor dien ' onbehoorlijken toestand aan de andere. Laatstelijk is het weer de democratie, die het gedaan heeft. Alsof de fouten, met voel bombarie aan de arbeidende klasse verweten niet evfenzeer bij de bezittende 'en ontwikkelde te vinden waren. En menigeen, die er nu het hardst op scheldt, heeft jarenlang aanschouwelijk onderwijs in bolsjewisme gegeven. Wat onze tijd te zien geeft, is eenvoudig: het naturalisme van Üieorie der enkele , tot levenshouding der veten geworden. En dat is de ondergang der c'ultuur. Voorts is het pure waanzin van een jarenlang aankweekcn van zelfzucht en prik-^«fckelen van de bestiale instincten van haat en wraak rfSïsfey-g TC'g'altaat te wachten zelftucht, gemeenBcliapszin en broederschap. Er is een epidemische narcose van het geweten, diè ons niet in een betere niaatschappij miaar in het oerwoud zial breng; en. De wilde rit op de losgelaten instincten, is een course a la mort. Dit is de w^are reactie, de eigenlijke terugweg: meedoogenlooze autocratie van den sterkere. Wil men dit niet, dan blijft alleen over te sturen in de richting va.n de ware 'autonomie.

Deze is aut'onorhie. Dat wil in de eerste plaats zeggen: geen hetereonomie. Ik kan — aldus spr. — mi6t geen mogelijkheid meer het recht van een ander erkeimen om te decreteeren wat voor mij als waar, gped, schoon, heilig, zal gelden. Ik kan daarbij gieen nitzonderingeh maken, noch voor de - kerk, noch voor den bijbel, noch voor een e'xoerpt of een bloemlezing daaruit. Voor mijn wetenschappelijk, ethisch, juridisch, aesthetisch, religtóuSi geweten • eisch ik het laatste woord op. Ik weet heel goed •diat we het zonder historisch geworden verhoudingen, toestanden, instellingen, niet stellen kunnen, maar dat is voor mij allerminst een reden om op te lappen, te krammen, te pleisteren, dat toch uiteenvalt. En ik heb daarbij volstrekt niet het gevoel dat ik iets onbehoorlijks doe. Ik zou - me Juist in hooge mate schuldig gevoelen 'als ik het lomgekeerde deed. En ik beschoiiw het als een eisch van waarachtigheid daar ondubbelzinnig voor uit ie komen.

De ware autonomie is echter evenmin anomie als heteronomie. Zij erkent de algemeene en noodzakelijke geldigheid van waarden. Wij' maken de normen niet, auaar 'vinden ze. En onze roeping is niet onze gegeven uatUur uit. te leven, • maar [ie te adelen in gehoorzaamheid aan de normen, die we gevonden hebben.

Maar lijkt dit nu weer niet volkomen op heteronomie? Is die z.'g'. autonomie niet een innerlijke tegenstrijdigheid? Inderdaad. Tenzij er een autoriteit ge-, vonden kan worden, waaraan de individuen zich vrijwillig onderwerpen, omdat , zo innerlijk haar geldigheid affirmeeren. De wiare autonomie is de synthese van twee eenzijdigheden. Haiar ideaal is niet, 'dat een ander (heteris) den mensch de wet (nemos'] stelt, ook niet dat hij zelf (autos) zich de wet stelt, maar dat hij gehoorzaamt aan een nomos, die hij zelf (aiutos) in zijn diepste wezen als gifeldig erkent. En dat is Hilleen mogelijk, wanneer de mensch 'óp de hoogere wereld aangelegd, er mee verwant is.

Wie dit standpunt inneemt geraalct nog al eens in de positie van iemand, die tusschen twee stoelen komt te zitten. Allen, die aan heterouomie vasthouden, zien in hem het groote gevaar, een verkapten anomist, veel gevaarlijker dan een openlijken. Tegenover hem past enkel de meest prinoipieele antithese. En zij hebben gielijk. Wie autonomie wil, kan dat niet „gematigd" of gedeeltelijk willen. En wie autonomie niet wil, geve er elders in 't geheel geen voet aan, want men weet wel waar men begint, maar niet waar men eindigt. Doch ook bij ben, voor wie, après tout, alle nomos een nomos van een heteroS: is, is hij niet g'ezien. Ze vinden, dat hij met ail jzijn vrije allures, als het er op aankomt, toch maar hardnekkig vasthoudt, wat .zij Juist mil en laten varen. En ook dat is volkomen Juist: den beteronomisten is hij, te anomistisch ea den anomisten te heteronomistisch.

Wie in waarheid autonoom wil leven, zal dus zijn ^ eigen weg moeten zoeken. Hij wende zich bot Jezus. In het levend contact met Hem wordt de ware autonomis realiseerbaiar. Daarin leert de mensch een norm kennen, die elke andere ver overtreft, 'die tegen zijn gegeven natuur volkomen indruischt, , en zijn kracht volstrekt te boven igiaat, en •Waarvan 'hij toch het leciht z, 0'a sterk mogelijk in zijir diepste wezen erkent. Het woord zónde larijg't voor hem zijn vollen inhoud. De noirm wiordt beseft als wil van G'O'd. - De autonomie wordt theonomie. Maar' déze theonomie is allerminst heteronomie, luist in het verkeer 'mét JeziUs, in wien Grod zegt: niets menschelijks is mij vreemd, luljgen wij de vaste overtuiging, dat wij van Gods geslacht zij'U, naar Zijn beeld en gplij'kenis geschapen. De theos, aaar wien we ons onderwerpen, is voor ons geen heteros - en daarom is onderwerping aan hem de ware autonomie. Deze norm gee'ft ons zelven de kracht tot hare vervulling'. Liefde, de liefde van Christus, is de vervulling der wet. Theonomie is Christonomie. En tevens zijn wij van deze liefde het voorwerp. En terwijl wij zoo, in Ziijn kracht. Zijn wil 'gehoorzamen, ons zelf verloochenen, ons kruis opnemen, komen we tot de ontdekking, dat niets zoozeer in overeensteinming' is met de behoeften vaii ons diepste wezen, dat wij, eerst door die gehoorzaamheid van eiken vreemden band bevrijd worden en in ware autonomie, in ware vrijheid in de vrijheid, waarmee Christus ons vrijgemaakt

heeft, onze - loepiag venaillcn eu onze bestemming bereiken.

Echtscheidingspraktijken.

Waartoie de autonomie den mensch leidt, blijifct op elk gebied van bet menscbenleven.

Dr de Sopper durft de kbnsekwentie van het .aiitono!m, ie aitgangsptint 'klaarblijkelijk niet aan.

Maar anderen gaan verder.

Zij mialden zicih los van alle goddelijk gebod. B.v. van de ordinantie van het huwelijk.

Terecht waarschuwt de „Amsterdamscha Kerkbode" tegen bureaux, die onder Schoonen naam 40 lichtvaardige echtscbeidingien in de hand werken.

In verscliillendè plaatsen zijii centrale bureaux vooi' sociale adviezen, waar rechtsbijstand wordt verleend aan on-en minvermogenden. ^

De naam is onschuldig; op het éöTste hoioiran kan men meenen, belanghebbenden derwaarts te kunnen verwijzen, zoo - ziJ hulp behoteven.

Uit ihet rapport, gapjubliceerd door het bureau te Rotterdam', , blijkt echter, dat ook daar ©en adder schuilt onder Jiet gras.

Immers wordt vermeld, dat in 1920 er o.a. behandeld werden 4O0 zaken betreffende echtscheiding.

In weikeu zin dat gebeurd is, blijfce uit het volgende.

Uit het verslag valt af te leiden, dat het bureauzich' leent tot praktijken, gelijk bij ons tegenwoordig procesrecht mogelijlc blijken, die er toê leiden, dat echtscheiding wordt uitgesproken zonder dat er grond vo'Oir aanwezig is.

Er wordt daarin gesproken van het gedurig gekibbel van echtelieden, die scheiden willen, over de vraag, wie van h'en , , het overspel o-p zich moet nemen".

De aan dit bureau verbonden advocaten schij'-•nen té meenen, dat' h'et op den W^g dier inrichting ligt in strijd met de wet echtscheiding te bevorderen op voorgewende feiten.

Mocht dat zoo zijn, dan ^va; re de vraag zeker gewettigd, of het op - den weg ligt van gemeentebestuur en rm'nister van justitie, om uit de publieke fondsen ©ene instelling te steunen, die tegen de wet 'ingaat.

Ook een tweede feit trekt de aandacht.

De directeur wijdt ©enige beschouwingen aan het huwelijksrecht en trekt daarbij de volgeiide conclusie.

„De piraktijk van het Bureau van Rechtsbijstand voert den advocaat, hoie behO'udend hij misschien ook van aanleg nioge zijn, toit 'het op ervarhigl steunend© inzicht, dat ©r aan ons huwelijksrecht wat hapie'rt; en dat de theorie: wat God vereend heeft, zal' de niiensch niet scheiden, een© fictie is, die menschen en gezüinen moreel en eoonotmisch vértVoest."

Zoo' wotdt omgespEongen met de uitspiraken van 'Gods Woord!

Wie 'het aangaat, mogen toezien, hoe zij' aan zulk 'eenen velrd'erfelijfcen invloed paal en perk zoeken te zetten.

Ons is 'het er hier om te doen de geestesrichting te doen uitkomen, \^elke daarin aan h'et licht treedt.

Die scheiding van den echt vergemakkelijken, eerst; •daarna wellicht, wanneer lichtzinnigheid tot al t© haastige gcheidiiig 'overging en spijt heeft, den gescheidenen weer den weg tot opnieuw trouwen te 'Openen; dat aijn de lapmiddelen, waartoe de eigenwijze imemsch 'de toevlucht neemt, om Invalen te verhelpen.

Doch steeds is de vrucht daar^f^an het slapper maken van de klem der Goddelijke wet op de consciëntie des menschen.

En dan wordt de bepaling dier wet eene fictie genoemd, die menschen en gezinnen verwoest!!

Bijbelkennis.

Tegen de bewering van Dr de Sopper alsof zelfs de bijbel mis de wet niet «mag stellen, moeten wij juist, O'm' - niet op den klip van de autonomie te stranden, op .meerdere bijbelkennis aandringen.

Want dit zal ieider toesljemmen: de bijbelkennis neemt af.

Ook ïn onz'e kringen.

In verhelen vari dit fedt steekt geen heil. Ook deze wond moet 'eerst opengelegd, zal ze kunnen gene'zen.

Het is niet genoeg, dat wij een man als Dr Singiels laten bekendmaken, hoe treurig het op de examiens gesteld is met de bijbelkennis van hen, die aaii zgn. neuti-ale inrichtingeia hebben gestudeerd.

Wij mogen de oogen niet sluiten voor de wer-•teelijkheid, dat pok wij achterop raken. De „Kralingsche Kerkbo'dei" wijst enkele oorzaken aan.

Over den Bijbel wordt veel gelezen. I n den Bijbel, dat deed m'en vóór dazen.

Ja, over den Bijbel Wordt nog wel eens gelezen en gesproken; bij velen is het Woord GOids een vooirwerpi van ciutiek; maar als ge nu eens op onderzoek uitgaat., wat blijkt dan in veel gevallen? Diat ©r beö-^ekkelijk weinig in den B.i|bel wordt gelezen, 'eii het onderzoek van de Heilige Schrift zelve zooveel te wfenschen onverlaat. Geloof Vrij, als er in onze Christelijk© kringen eens een eenvoudig examen werd afgenomen in de kennis van den inhoud des Bijbels, wat zoiu m'en , dan versteld staan. Door onze jongelingen 'en jongedochters worden allerlei boeken gelezen, - en mits het goede lectuur is, valt. er niets op'' aan te merken — maar hoe staat bet nu met uW Bijbsllezen? Als ge aan onze fonge menschen een^ Vraagt om opgave van de boeken, die ze gelezen ., ; hebben, dan liennen ze dikwijls allerLsi schrijvers en schrijfsters, ze hebben menig boek als verslonden, de catalogus veai de bibliotheek zijn ze zoowat door — maar hoeveel tijd is er besteed aan het leizen van uw Bijbel? file courant m.oiet van a tot z worden nagegaan, al valt m'en ér soms over in slaap; alle nieuws moet worden geweten — maar kent ge uw Bijbel? Zeker, het is goed als ge op (ie hoogte blijft van uw tijd, als ge medeleeft met de ..^aken, die op allerlei terrein van het leven gebeuren — maar moet uw Bijbel, dat kostelijk Godsgeschenk, het ontgelden? Ge zegt, we lezen toch alle dagen in ons gezin een klein gedeelte uit de Heihge Schrift. Slaar ik vraag . vfig eens, is dat . voldoende om uw Bijbel grondig te kennen ?

Ik wil niet uit de school klappen, maar droeve, zeer droev© ervaringen uit de laatste weken brengen mij als Diienaair-des Woords • tot de. overtuiging, dat de Bijbelkennis, belaas, ook onder onze ontwikkelde jongens ©n meisjes bitter gering is. Zij, die vroeger op! de Christelijke school gingen, schijnen het geregeld Bijbellezen na te laten, anders is de onkunde niet te verklaren. We moisten weder naar^ onzen Bijbel terug. We hebben zelfs op; een onzer catechisatie's den raad gegeven, ruim nu maar ©ens wat op van allerlei lectuur, en maak ©ens ernst met uw j3ij'bel. - Velen worden een pirooi van h'et ongeloo'f, waar' ze in allerlei kringen komen, omdat ze hun Bijbel niet kennen. Zeker, uitwendig© kennis is niet voldoende, dat bedoelen wie ook niet. Maar we - weten ook, dat een volk zonder kennis van de Heilige Schrift in den maalstroom Van allerlei stelsels en dwalingen omkomen moet.

Men Woont cursussen bij over allerlei godsdiensten, men weet mede' te praten , over Boeddhisme, over Theoisophie, 'enz. — maar kent mèn zijn Bijbel door en door?

Het moet mfj ïn onze „Kerkbode" van het hart. We dienen onzen kostelijken Bijbel te waardeeren.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen