PERS-SCHOUW.

(Be redacteur van de Pers-rubriek verzoekt den lezers vriendelij hem te willen toezenden, het één of ander door hen gevonden artikel in courant of tijdschrift, hetwelk hun voor deze rubriek geschikt voorkomt.

Daar de redacteur zelf onmogelijk van alle bladen kennis kan nemen, zullen de lezers hem, en ook ons blad, door dergelijke toezending een gewichtigen dienst bewijzen.

Vooral artikelen, die overeenstemmen met den geest en het doel van ons blad, zullen welkom zijn.

Het adres van den redacteur is: Dr B. 2e Const. Huygensstr. 46, Rotterdam, ) WIELENGA,

De beer P. R. te H. zendt ons het volgend ("door hem' vertaald) stuksk'e uit een artikel van Prof. Doumergue in het Fransche blad „Foi et vie" (Geloof len Leven), getiteld: V ij f w e k'e n i n H o 11 a n d.

Wat er scheef in is, bij nam'e waar het geldt onze verhouding tot de revolutie, g'elieve de lezer zelf recht te zetten.

Het „kiekje" uit onzen fcerkedienst is wél-gelijkend.

Juist in deze dagen ^maken de bladen den uitslag van de verkiezingen voor de TWeede Kamer bekend. De conservatieve meerderheid is zóó sterk, dat de conservatieven er zelf verbaasd van staan. Hun enthousiasme is groot.

De groep die de meeste leden telt is die der katholieken:32. De twee protestantsche• groepen hebben te zaanen slechts totaal 28 gekozenen; de rechterzijde telt dus 60 leden op de 100.

Dit verhindert intusschen niet, dat de godvreezende protestanten over den uitslag ten zeerste opgetogen zijn. Op den avond van het bekend worden van het groote nieuws zijn zelts dankstonden gehouden. Den eerstvolgenden Zondag heb ik een vaderlandsche prediking bijgewoond. Het inleidende gebed duurde, zooals gewoonlijk, tien minuten, niet één min'uul minder. Het is een kleine preek vóór de groote, . die lang is en, volgens het gebruik, in twee gedeelten uitgesproken wordt om den hoorders gelegenheid te geven een psalmvers te zingen. Onder het zingen vernieuwt de prediker • zijn kracht om te spreken en de hoorders om te luisteren.

Als tekst heelt de predikant een Psalm genomen. Hij , zeide: „Dit is een nationale Psalm; de socialisten kunnen hem niet zingen.".

En hiermede staan we midden in het Hollandsche vraagstuk. Voor een vromen Hollander is de Revolutie de v ij a n d. De voornaamste protestantsche kerkelijke groep is de anti-revolutionaire partij. Dit verklaart het groote wantrouwen tegenover Frankrijk. Frankrijk is immers hetzelfde als de Fransche revolutie? Tal van anti-revolutionairen hebben tijdens den oorlog aldus geredeneerd: Frankrijk zegt: , - , Ni Dieu, ni maltrè" ^.geen God en geen meester); het imperialistische Duitschland daarentegen aanbidt God. Pievolutie = liberalisme en liberalisme = Revolutie. Revolutie, dat is het toovervvoord.

Al wat geen Revolutie is, is goed, zelfs het katholicisme. De Revolutie is voor menigen Hollandschen protestant wat het-katholicisme is voor menigen Franschen hugenoot. Aan de eene zijde staan socialisten, liberalen, revolutionairen, godloochenaars, heidenen; aan de andere zijde al de conservatieven, katholieken, protestanten, godsdienstig gezinden, zelfs calvinisten.

Zeer orthodoxe calvinistische predikanten verzekeren mij, dat het katholicisme in Holland zich heel anders voordoet dan het katholicisme in de andere landen. Zij schijnen daaromtrent zeer gerust te zijn. Ik zeg liiet, dat ik geen andere opvattingen gehoord heb.

Het feit, dat alles domineert, is de coofessioneele school. Alle godsdienstig gezinden zijn het daarover eens; de confessioneele school is het fundament der Kerk, der religieuse gezindheid; zooals men reeds in de XVIle eeuw zeide, is het 't artikel stantis aut cadentis ecclesiae (waar de Kerk meê staat of in puin valt). En op dit punt hebben de kerkelijke mannen geen ongelijk. De. religieuse en politieke afbakeningslijn is de school: öf de confessioneele school, óf de overheids-(d.i. godsdienstlooze) school.

Allen die tegen de religie gekant zijn (socialisten, \Tijdenkers ene.) zijn tegen de confessioneele school. Alle belijders (protestanten zoowel als katholieken) zijn. voor de confessioneele school.

Dat is het wat tot de coalitie tussehen katholieken en protestanten aanleiding gegeven heeft. Ze hebben zich vereenigd om de confessioneele school te bemachtigen. En zoodoende begrijpt men — terwijl men zich venvondert — dat de ultra-calvinisten, , de anti-revolutionairen n.l., de sterkste voorstanders waren van het samengaan met de katholieken.

Uit dit oorspronkelijke accoórd is al het andere voortgevloeid.

Prof. Doumergue is (en terechf!) Verwonderd over een gebed van ien minuten.

Zidiier het ander uiterste, dat ons (juist zijn tegendeel) iets te zeggen heeft. om

Het is een (echt moderne) meditatie uit „de-Hervorming".

Ridden zondejr wnorden.

Waarschijnlijijk zullen velen in hun jeugd een kindergebedje geleerd hebben, van een lieve moeder, die dat voorzei. En het kindermondje babbelde-het na, en het werd een deuntje.

Bij dezen en genen is misschien nog iets van zoo'n eenvoudig versje blijven hangen, maar bij de meeslen wellicht heeft het drukke, roezemoezige, gejaagde leven alle gebedsstemming verstoord.

k Wie dan — ouder geworden — getrokken wordt tot God (God laat Zijn kinderen niet los), die komt er toe zijn overvol hart met al zijn nooden en zijn smarten aan de voeten van den Vader uit te storten, fel-ljewogen en nochtans zonder een woord te spreken. In de eenzaamheid van een donkere binnenkamer. Maar God schouwt door de duisternis heen en nadert in de stilte. Daar behoeven geen woorden gesproken te worden tussehen den mensch en God. Alleen de zuivere overgave. Iets van het: hier is mijn hart. Vader; iets anders, iets beters heb ik niet voor U, zoo gescheurd en aan scherven als het is.

Neen, dat is geen bidden, dat moeiten of zorgen voor ons bespaard mogen worden, dat we „geluk" mogen hebben in .zaken ot in onze betrekking. Niets van dat al. Al het aardsche, al het materieele is op zoo'n oogenblik bijzaak. Alle eer, alle roem, alle aanzien, ze liggen aJs nietswaardige bezittingen of wenschen achter ons. Al het tijdelijke, al het vergankelijke heeft dan afgedaan.

God zoeken in stil gebed — zonder woorden —, in de geruischlooze, eenzame stilte is: God vinden.

En voor wien God heeft gevonden, gaat een zachtglanzend licht op. Hij is dezelfde mensch gebleven met al zijn zwakke, verkeerde neigingen, en toch is hij ook dezelfde mensch niet meer. Bij Gods Licht voelt hij zich klein en nietig en tot geen goed in staat, maar ook weet hij — tegelijkertijd — dat God hem kan uitheften boven al de kleinheid van aardsche beslommeringen tot kind van Hem, den Eenig-Eeuwige.

Er .zijn geen woorden, die dat kunnen benaderen, als God woning neemt in een menschenhart.

Ootmoed, dank en lof, zij: allen zwijgen. Er is slechts stil-zijn voor het groote Wonder.

C. S. K.

0ok het oordeel van Ds Eldering, uitgejsproilfen over het militairisme, in een vergadering van den Nederl. Protest Bond, naar aanleiding van eenige vragen, kan (hoewel dwaas overdreven) als tegenwicht gelden tegen al te naïeve opvattingen in onzen kring.

Ds Eldering.beantwoordt de verschillende vragen. Hij zegt, dat Ds Miedema het steunen van miiitaire tehuizen verdedigt, komt omdat hij niet socialistisch denkt en voelt. Zoo. zijn er ook nog predikanten, die voelen voor het werk van het Roode Kruis, dat niets beoogt dan oplappen. Men moet niet denken aan den enkelen mensch, maar wat Br achter zit. De Protestantenbond .moet uitspreken: „Wij willen voortaan niets meer met oorlog te maken hebben, evenmin als met de prostitutie." We benoemen toch ook geen bordeelpredikïmten. Prostitutie en oorlog zijn een noodzakelijk kwaad. Maar dan moeten wii. ook niets te liiaken willen hebben met vaandelwijding en het doopen van een oorlogsschip. Een jongeling, die in dienst moet, moeten we er op wijzen, dat - hij na het aantrekken van de Unitonn een slaaf is, en boe hij dat kan rijmen met zijn geloof. Do predikanten uit Frankrijk (Ds Eldering doelt hier op het wereldcongres van Kerken, waar hiJ! een voordracht hield. — W.) konden met spr. niet meegaan, omdat ze maar een klein groepje vormden en zich de vijandschap in Frankrijk niet op den hals durfden halen. En dan .zong die bijeenkomst in Kopenhagen weer geestdriftig: „Vreest niet klein kuddeke." Men sprak over den gekruisigden Christus, maar men had geen lust om gekruisigd te worden door de heerschendo machten. Dat noemde men practisch. Spr. stelt zicli van geen enkele vredesbeweging, ook niet van het Internationaal. Vakverbond, iets voor.

Holland groeit weer.

Naar aanleiding van het bezoek van Mengelberi^ en zijn orkest aan Duitschland, schrijft een correspondent van het „Handelsblad":

En dan is alles weer voorbij.

Dat wil zeggen: Onze vrienden uit Amsterdam zijn weg.

Maar hun werk is gebleven. Hun prachtige werk voor ons dierbare Nederland, hun werk ter eere van land en volk, hun schitterende Daad voor verbroedering en onderling begrijpen en waardeereii der volkeren.

En dit moet nog even gezegd worden: te weten, dat zulke kunstenaars van óns zijn, dat ze één zijn met ons volk, dat is iets, waarop we zoo van harte trotsch kunnen zijn.

Het heeft ons Nederlanders buiten de grenzen zoo innig goed gedaan, deze „groote overwinning" der Amsterdammers te mogen meemaken. En wo hebben het weer gev-oeld: Neen! We zijn om den drommel geen klein volk, we zijn groot en sterk. We zijn machtiger dan anderen, als we maar beschermen en vertroetelen en veredelen, wat we aan zedelijke waarden, aan schatten van wetenschap en kunst het onze mogen noemen. Als we maar nimmer de ontzaglijke beteekenis onderschatten van een bezit als het .Mengelberg-Concertgeb'0'-a\Torkest er een is.

We hebben naar Duitschland het beste gebracht, wat we bezitten.

En zoo zal het altijd weer moeten zijn, opdat men ons achte en hoogschatte, buiten 's lands enge grenzen!

Maar .... hoe^ ik het vond is in dit geval alleronbelangrijkst. Ik verwijs naar de uittreksels der , critieken, die ik u al telefonisch gezonden heb en vertel u alleen, dat in de zaal maar één roep was: „Onvergelijkelijk, heerlijk, fabelachtig!"

Ik , heb op den achterkant van m'n programma een paar 'uitroepen opgeteekend, die ik in de pauze en na afloop hoorde:

„Unbedingt das beste Orchester der Welt...."

„Es ist einfach ünglauWich, dat ist kein Orchester mehr, das ist eine Grottesstininiei" „Es ist von einer •\\''iindervOillon Geschlossenh«it. ..."

Maar één ding weet men Avèl. Men moot Mengelberg en zijn keurbende laten merken, wat men voelt. En omdat men niet anders tot zijn dienst heeft dan handen én stem, klapt en schreeuwt men.

Misschien komt de vraag-der-beschaming óp, of wij aan Duitschland niet nog andere „waarden" moeten brengen dan deze?

Er klinkt geroep van alle kanten om' een deel van onze geestelijk-snperienre schatten.

B. W.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen