De thetische en de antithetische (polemische) methode bij de prediking aan Mohammedanen.

I.

De prediking van het Evangelie aan de Mohammedanen heeft van den aanvang af gewandeld langs de antithetische lijn. De pioniers der Mohiammedanen-Zending zochten hun kracht in apologieën en twistgesprekken. Reeds in hun eerste optreden stelden zij klaar .en scherp de tegenstelling. Van het begin af kozen zij den strijdvorm. De prediking-der waai'heid was een aanval op de dwaling. Het zwaard der dialectiek moest in de harten een plaats veroveren of tenminste vrijmaken voor den Heiland. De methode was wel­ bewust polemisch. De bolwerken van den valschen godsdienst aan te vallen, ze in (harden strijd te slechten, en daarna een nieuw fundament te leggen, om daarop de Christelijke gedachtenwereld te bouwen, ' ziedaar het oude zendingsideaal. De scholastieke betoogtrant zou den waren godsdienst in de harten planten of er tenminste een plaats voor openmaken. De menschelijke logica zou harten bekeeren, of ten minste die harten losmaken • van den valschen godsdienst. Voor de eerste aanbieding van het Evangelie kozen zij den vorm van den aanval; indien er sprake van ma.g zijn, 'dat zij ook de theüsche methode gebruikten, dan volgde die toch pas later.

Er was echter een machtige zendingsfactor, die hun arbeid steunde. Die factor mooht dan buiten hun zendingstheorie staan, hij stond toch midden in hun zendingspraktijk. Die factor was de liefde. Hun brandende liefde, hun bereidheid tot zelfopoffering, hun gewillige overgave tot den marteldood, hebben de harten van tegenstanders ontroerd en ontvankelijk gemaakt voor het strijdend woord. De zachte gloed van het vuur der liefde heeft getemperd den verterenden gloed van het vuur des woords. Volgens hun eigen theorie waren zij apologeten, hun liefde maakte hen in de praktijk tot getuigen. De liefde, de drang om één te worden, de wil tot één-zijn, hun liefde tot den dood toe, heeft de tegenstellingen van den strijd verzacht en harten gewonnen. Terwijl hun woord zich richtte tot het denkend verstand, richtte zich hun tot-offer-bereide liefde tot het gevoelend hart. In den weg van harden strijd hebben zij harten gezocht; wellicht hebben zij alleen in den weg der zoekende liefde harten gevonden.

De pioniers der Mohammedanen-Zending waren machtig in woorden door groote denkkracht en scherp vernuft. Echter waren z'e machtiger door hun liefde. Klaarder dan door hun fijne begripsontledingen hebben ze Christus verkondigd, door hun leven der liefde. Hun woord plaatste Christus in lijnrechte tegenstelling met het Mohamme-'daansch bewustzijn, hun liefde bradht Christus •dicht bij het men schelijk hart. Hun methode was polemisch, maar zij s'tonden zelve boven hun methode. D'e Christelijke levenspraktijk overwon voor een deel de verwijdering, bewerkt door de tegenstellingen, waartoe de methode hen verplichtte. Terwijl hun dialectiek Christus antithetisch stelde tegenover Mohammed, getuigde hun leven van de uitspraak van Lullus tot de Kerk' van zijn tijd: „'de verovering van het Heilige Land moet niet beproefd worden, tenzij in den weg, waarin Gij en Uw apostelen het gewonnen hebt, namelijk door liefde en gebeden en ïiet - uitstorten van tranen en bloed".

Met diepen eerbied gedenken wij den heldenmoed der liefde van mannen als Franciscus van Assisi, Raymond Lullus, Xaverius, Henry Martijn, Pfander en French. En mocht hun methode niet door ons nagevolgd kunnen worden, dan zal toch hun liefde ons een bezielend voorbeeld zijn. Naar geen enkele methode zal de Mohammedanen-Zending slagen, als niet de liefde haar machtige drijfkracht is. De liefde, 'die den vader bewoog uit te gaan tot den eigengerechtigen zoon en hem te bidden (Lukas 15:28), zal lederen zendingsarbeider moeten leiden tot den zelfvoldanen Mohammedaan-Het geloof overwint de wereld, de liefde verovert de hiarten.

De methode onzer geestelijke voortrefclters vindt haar verklaring in den tijd van hun optreden. Zij waren kinderen der kruis tochten, en in het teeken der kruistochten stond hun zendingswerk'. Ondanks 'de tegenstelling was er verwantschap met de kruisvaarders. Zij waren geestelijke kruisvaarders. Niet door wapengeweld doch door verstandelijke overreding, niet 'door riietalen wapenen doch door geestelijke Wiapenen moest de strijd worden gevoerd. Echter bleef de strijd. De strijd keerde zich tegen de geestelijke vestingen in plaats van tegen de stoffelijke, de strijd werd gevoerd met het woord in plaats van met het zwaard, maar de strijd bleef. Een strijd van geestelijken aard, met een geestelijk doel en met geestelijke middelen, maar evenzeer een strijd: aanval, neerwerping, verovering.

In de sterk-Mohammedaansahe landen bleef de Zending tot op onzen'tijd in het teeken der fouistochten staan. Nog altoos is de polemische methode 'daar in eere. De prediking begint aanstonds met de vergelijking tusschen Christus en Mohammed, en bestrijdt Mohammed, opdat er in de harten plaats kome voor Christus. Verleden jaar hebben wij op Java praktisch-aanschouwelijk' met dat karakter 'der Zending in Arabië en Egypte kennis gemaakt door een van haar grootmeesters, door onzen broeder Dr Zwemer. Zijn geestdrift heeft het vuur in onze harten doen opvlammen, en zijn bezielend woord heeft een nieuw tijdperk voor ons colportage-werk doen aanbreken. Voor ons onderwerp is echter .alleen van belang, dat zijn persoonlijke zendingsarbeid onder Mohammedanen ons een proeve heeft gegeven van de methode in Arabië en Egypte: hij heeft getracht de harten van Mohammedanen te winnen door Christus en Mohammed te vergelijken en Mohammed te doen wijken voor Christus.

In „The InterMfioiaal'Review of Missions" van April 1921 verzet Dr Sherwood Eddy zich tegen de polemische methode in landen als Egypte en het nabije Oosten. Hij formuleert de tegenstellino in de woorden polemisdh en irenisch. Deze termen schijnen niet gelukkig gekozen; daar zij meer de gezindheid 'dan de feitelijke methode bepalen. „PQ. lemisch" teekent de strijdlustigen als vijanden van de ianderen. Het woord „irenisch" wekt de gedachte, dat 'de tegenstelling tusschen Islam en Christendom minder scherp genomen behoort te worden, 'dat de strijd door een meer verzoenende houding moet worden vervangen. Ook het begrip „irenisch"-regelt een verhouding tusschen tegenstanders, en pleit dan voor verdraagzaamheid. Paulus wa.s te Atih'ene het tegenovergestelde van irenisch, toen zijn geest in hem ontstoken werd, ziende, dat de stad zoo zeer afgodisch was, en toch was zijn rede op den Areopagus volstrekt niet polemisch'. Dr Eddy pleit feitelijk niet voor een methode, die met recht , ^irenisoh" zou kunnen heeten, ma'ar dan is het ook beter een anderen term te kiezen. De tegenstelling schijnt juister geformuleerd in: antiüietische en thetisclie methode. De antithetische methode gaat uit van de tegenstelling, ze vergelijkt, stelt het verschil in het licht, bestrijdt de dwaling opdat er-plaats kome voor de waarheid. De thetisohe methode werkt.alleen positief, stelt het beleden geloof in het licht, predikt Christus en bemoeit zich niet met Mohammed.

Dr Eddy vei-haalt, dat een groep'„? : endingsarbeiders in Egypte over de rechte methode beraadslaagde en tot de conclusie kwam, 'dat het wenschelijk zou zijn alle polemische propaganda-lectuur in te trekken, alleen geschriften met positieve uiteenzettingen-over den Christelijken godsdienst te verspreiden, op te wekken tot het onderzoeken van den Bijbel, Mohammed aan zijn lot over te laten, en in de prediking dezelfde lijn als in de literatuur te volgen.

De Zending op Java bewandelt over 't geheel den thetischen, niet den antith'etisdhen weg. En de vraag, door het optreden van Dr Zwemer gesteld, is: zijn wij op den goeden weg?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen