SynoDe-Indrukken.

V.

Rev. E. J. Hagan.

Eerst Dondeidagmiddag nadat des Dinsdagsmorgens de Synode was geopend, kwamen deSchotsclie afgevaardigden aan het woord'.

Van den eigenlijken Synoidden arbeid' konden zij slechts weinig waarnemen, wijl dè Synode van Dinsdagmiddag tot Donderdagmorgen in commis-' sie-vergaderingen uiteenging.

Daarenboven waren zij onze'taal niet machtig en al wat er verhandeld werd te vertolken, was ook niet doenlijk.

Hier dedeiii zich reeds de bezwaren op, waarmee een eventueel, oecumeniscli Gereformeerd concilie te worstelen zal hebben.

Deze bezwaren zijn ongetwijfeld te overwinnen, maar met het oog daarop zal zulk een wereldvergadering ook een extraordinair karakter moeten dragen.

ledere Synode oecumenisch te willen maken is een utopie.

Indien het Latijn nog voertaal was, zo-a het zoo half te verwezenlijken zijn. Half, zeg ik, omdat het meerendeel van oaize ouderlingen er wel tegen zou opzien 'zich uit kerkelijk interesse het Latijn eigen - te maken en-ik er ook niet gerust op, ben, dat alle gestudeerden het Latijn nog zóó onder de knie hebben, dat zij het niet alleen kunnen verstaan, maar er zich ook verstaanbaar in kunnen uitdrukken. Wel zouden de redevoeringen er aanzienlijk door worden verkort. Misschien gingen we dan wel Isinnen de week naar huis.

Dan het Esperanto^ gebruiken?

Dat zou voorzeker ©en last zijn, welke de kerken liaar afgevaardigden niet zooden durven opleggen. AVant hoe eenvoudig die kunsttaal er ook uitziet, het vereischt toch nog wel gezette studie om er zich vlot van te bedienen.

Ofschoon we dan te doen hebben met die buitenlandsch© afgevaardigden, wien al het gesprokene abakadabra lijkt, verholpen kan dit niet worden.

We nemen het hun dan oiok allerminst kwalijk, dat zij, zoicdra zij het woiord gevoerd hadden en door Mr van Beeck Calkoen in hun eigen taal op veelszins voortreffelijke wijze waren toegesproken, zich niet meer op de Synode lieten zien.

Zelfs stellen wij het te meer op' prijs, dat zij nog ZOO' lang in onze kerkenvergadering hebben willen vertoeven.

De rij der sprekers s^^erd geopend door Rev. E. J. Hagan van de United Free Church óf Scotland.

Forsch van figuur. Een ietwat pastoorsche verschijning, evenwel zonder tonsuur in het krullend giijzend haar, evenmin coehbatair, want hij had zijn gade na, ar Groningen meegenomen.

Hij was, wat'men vroeger noemdei, een , , sierlijk" spreker. Het sclieen mij toie^, dat hij zijn speech had gememoriseerd. Maar de houterigheid, waartoe memorisatie de meesten noopt, v\ras aan hem ten eenenmale vreemd. Zijn voordracht muntte uit door ongedwongenheid. Daarenboven legde hij het er blijkbaar op' toe zijn hoorders niet te ve^rmoeien. Cijfers en data, welke gewoonlijk toch slechts den ko'i'ten weg van het eene tot het andere O'Or afleggen, spaarde hij ons bijna ge-heel. Door eenige geestigho'den kruidde hij zijn rede. ZoO' stak hij een weinig den spot met het rooken in onze 'besloten Sync'dale vergaderingen. Doch.... niet zoodra was niet de pauze aangebroiken, of hij haalde een cigaret te voorschijn en hield die waai'lijk niet voor de lens tussche-n de lippen. Hij bleek er lang niet afkeerig van. Hij deed - ook de Synode lachen om de magische kracht, welke hij schertsend aan den voorzittershamer toeschreef. Hij vond, dat op onze Synode, in tegenstelling met die van zijn kerk, alles zoO' vlug van stapel liep. (Grelukkig, dat hij niet langer bleef en met deze illusie huiswaarts kon keeren!). De oO'.rzaak zocht hij in dat vervaarlijk wapen, dat daar, op de moderamèntafel lag en in zijn land gekomen ZO'U hij voiorstellen den praeses zijner Svnode ook zulk een hamer ter beschikking te stellen.

Waren zijn mededeelingen O'ver de Zending en de Evangelisatie van zijn kerk, belangwekkend, als een goe'de tijding uit een niet te ver land klonk in onze ooren zijn verrassend woord, dat in Schotland een terugkeer tol het echte Calvinisme valt waar te nemen. Wij moieten, zoo sprak hij, onze eenheid vinden in het apoistolische: We love because he first lo'ved us". In de verslagen werd dit ten onrechte vertaald door: Alzoo lief heeft 'God de wereld gehad, dat Hij Zijn ee'niggeboren Zoon gegeven heeft". Neen, hij citeerde 1 Joh. 4:19: Wij hebben Hem lief, omdat Hij ons eerst heeft liefgehad". Deze tekst geldt in onze dogmatiek als een der bewijsplaatse'n voor de eeuwige verkiezing Gods.

Het deed weldadig aan zulk oen getuigenis uit zijn mond te hooren. Hieruit mag waarschijnlijk wel worden afgeleid, da, t hij to't de meest orthodoxe groep in de United Free Church behoort.

Rev. Rctber'Robertson.

Na Rev. Hagan kwam de afgevaardigde van de Original Secession Church, of, zooal^^Ji^fo: xjn; a., ear., ons zou heeten: van de Oorspronke'lijke Afgescheiden Kerk. : -j/feï: : .

Rev. Robertson is een '^Mo^^ zooals wij ons een Schot gemee'nlijk voorstellen.

Het leek of hij zoo uit, Jan , |^Ia, claren's „Harten van Goud" was weggelöopfii|^^ein; , : ipnz'e Synode bin-, n, engestapt.

Een jonge man nog, maar met zware, zoowel horizontale als verticale rimpels over • hei^.heele gezicht. ; , ; -K, .--^ifi'-; -Een echt geometrisch gelaat.

las hij zijn tO'C-Zonder eenige stemverheffing spraak van het papier.

Het tegendeel van een gevoelstypie, zou men zoo ooi'deelen.

Maar men weet, hoe lichtzinnig, ja hoe gevaarlijk een beoordeeling naar den buitenkant vaak is.

Door heel zijn rede liep de'ze kostelijke gedachte^ draad: dat de Gereformeerd© Kerken, de Gereformeerde beoefenaars 'der wet©nsch£t.p., de Gereformeerde belijders 'der O'nderscheiden landen elkander noodig hebben.

Rev. Alexander Dewar.

Weer een heel ander man dan de vorig© spreker. Zijn ietwat geelkleurig gelaat verried een langdurig vei'blijf in tropisch en subtropisch klimaat.

Hij heeft 'dan O'ok tientallen jaren in Centraalen Zuid-Afrika in de Zending gearbeid.

Zijn trekken spraken van vriendelijkheid en geduld.

Hij trok een treffend© parallel tusschen Nederland en sichotland, tusschen onze kerken ©n d© zijne, 'de Free Church of Vrij© Kerk.

Niet onmogelijk sloeg hij den öchotschen invloed op bet Gereformeerde leven in Zuid-Afrika een tikje te hoog aan.

Ik 'denk, dat Prol Mac Clean, die in het begin van het jaar lezingen voor het Calvijn-fonds hield, de geschiedenis wel ©en weinig anders zou hebben geconstrueerd.

Maar dat verminderde het genoiegen, waarmee de Synode naar zijn toespraak luisterde, niet.

Sir James Simpson.

Ditmaal was nu eens geen predikant aair het woord, maar een kampioen voor het recht.

Gedurende den kerkehjken strijd in Scho'tland heeft hij zich voor het goed recht der Vrij© Kerk dapper geweerd.

Hij zag zijn acti© met suctaes bekroond. En uit den overvloed van zijn hart sprak zijn mond.

Het was hem blijkbaar een behoefte omstandig van die strij'dperiode zijner kerk te verhalen.

Hij zal wel niet geweten hebben, ho© wij in Nederland indertijd de kerkelijke procedure m-et groote belangstelling hebben gevolgd, zoo'dat het meeste, wat l^^ij zeide, ons niet onbekend was.

Dat ler in zijn speech pijnlijke momenten waren voor 'den afgevaardigde van de United Free Church, tegen welke kerk de strijd werd gevoerd, zal m'en begrijpen.

Wel meende hij, dat deze, dien .hij „mijn vriend Hagan" noemde, het zich niet zou aantrekken, maar zijn vriend keek toch wel wat strak voor' zich uit.

Te verwonderen was dit niet. Op één Synoide afgevaardigden van twee kerken, welke nog ©enigszins' scherpi. tegenover elkander staan, het woord te laten voeren, levert .in de praktijk vanzelf ©enige moeilijkheden op.

Moeilijkheden, waarmee men bij het eveaitueele samenroepen van een Gereformee'rd concilie ter dege zal hebben te rekenen.

Het spreken over interne kerkelijke kwesties zal dan zooveel mogelijk gecoupeerd moeteii wordend

Het trekt wellicht de aandacht, dat^ terwijl van alle andere buitenlandsche kerken slechts één afgevaardigde een toespraak hie-ld, de Vrij©' Kerk in Schotland er twee op het podium bracht.

Hier zal wel een wederkeerigheidsmoitieif werken. achter

ïoen de hoogleeraren Aalders en Ridderbos onze kerken op de Syncde van de Free Church vertegenwoordigden, stonden de Schotseh© broeders erop^, dat beiden zo'uden spreken. >

Waar zulk een gulheid wordt betoond, mag ook van een ander gulheid worden verwacht.

Waartegen onze Syncde dan ook geen bezwaar had.

Opvallend was het verschil tusschen Sir Simpson en 'de andere Schoitten.

Waren deze de kalmt© zelf, hem zou men moeten katalogiseere'n' ondêE, d© m'eer ' nerveuse temperamenten. •"'••: -'/'^. . • , .

Het was fijn gevoeld van Mr Van Beeck Calkoen, dat hij in zijn beantwoording namens de Synódej dat hij over den kerkelijken strijd, welken wij pas hebben gevoerd, niet uitwijdd©, maar slechts even de kardinale k'westie aanroerde. " '

Prof. L. Berkhof.

Den volgenden dag, V, rijdagmidd!ag, ging' • de Synode, hoewel gastvrouw, te gast bij afgevaafdig-; ; . den, ^ie geen tolk nocdig hadden.

De statige figuur van Prof. L. Berkhof, gedepü-'" teerd door de Christelijke Gereformeerde Kerk in • Noicgd-Amerika, stond het eerstvoor ons

Wie hem van de rugzijde zou naderen, zou meenen met een martiale natuur te doen te hebben.

Een hchaamslengte en hchaamsbo-uw, waarin Frederik de Groote schik zou hebben gehad.

Maar wie hem van voren ziet, bemerkt al dadelijk te doen te hebben met een ma, n, wiens lust het is verzoeningen tot stand te brengen.

Even eenvoudig als zijn verschijning was ook zijn woord.

Hij vertelde van de aktiviteit, welke zijn kerk door de kracht van Christus mag ontwikkelen, van de grootmachten, waartegen onze Amerikaansche Calvinisten hebben te worstelen, van de brandende vraagstukken, waan^oor onze broeders zich daar geplaatst zien.

Zoo gaf hij een duidelijk beeld van zijn kerk.

Meermalen voerde hij op onze Synode het woord. Gelijk in Amerika wist hij zich ook onder ons aller sympathie te veroveren.

Achter zijn broeden rug school ook weleens een enkel Synodelid weg.

Voor mij in het bijzonder was het een genot de kennismaking te hebben hernieuwd.

Rev. P. J. C. Goeree.

Een geboren Nederlander, maar die als frappant voorbeeld kan dienen, hoe krachtig het Amerikanisatieproces immigranten aangrijpt.

Rev. G-oeree is de zoon van wijlen Ds W. K. P. Goeree van Wagenborgen.

Hoe lang hij reeds in Amerika heeft gewoond, zou ik niet precies kunnen zeggen.

Maar waar hij nog tot de jongeren behoort, moet dat nog betrekkelijk kort zijn.

Toch heeft hij de Amerikanisatie al ten volle ondergaan.

Men merkt dat niet alleen aan zijn uiterlijk voorkomen, met name aan den Amerikaanschen bril, welken hij draagt — hier wat oneerbiedig , , uilenbril" genoemd — maar ook aan dat eigenaar^dige accent, waarmee de Amerikaansche Nederlandexs van de tweede generatie liet Nederlandsch plegen uit te spreken, en aan de karakteristiek Amerikaansche intonatie.

Zijn speech was goed gebouwd en boo'd overzicht van de toestanden in de Reformed Church of Amerika, dat niet alleen gemakkelijk te lezen, maar ook gemakkelijk te hooren was.

Inzonderheid tooarde hij aan, dat de Reformed Church niet op één lijn mag gesteld worden met._ de Hervormde kerk in Nederland.

Gaarne wordt dit door ons onderschreven.

Ds D. Postma.

Een geboren Afrikaner.

Zijn grootvader was nog Nederlander. Deze, predikant te Zwolle, toog naar .^uid-Afrika en bleef daar. Zijn vader was hoogleeraar en hijzelf predikant in Burgerdorp, geen onvermaarde „plek" in de Kaapprovincie.

Dadelijk had hij in bijzondere mate het oor van de Synode en dit bleef zoo tot het einde toe.

Belangstellenden bogen over de gaanderijen heen om maar geen woord te missen.

In Amerika adviseert men: „Keep smiling", d.i. zoTg ervoor, dat gij onder alle omstandighc-iden uw glimlach behoudt. Dit wordt daar door velen als de sleutel tot het geheim om lang te leven, beschouwd. Mij dunkt, dat zij, die het , , Keep smiling" in praktijk brengen, dikwijls hun hart geweld aan moeten doen.

Maar bij onzen Afrikaner is het „Keep smiling" geheel en al natuur.

En voor ons beteekent het dit: de Afrikaner kan weer lachen.

W, a.t stond in den „Transvaalschen" oorlog het gezicht van .de Afrikaanders, die to't ons overkwamen droef en stroef.

Daarom stemt het ons blijde, dat nu het ppen gelaat van dezen Afrikaner ons boodschapt: Godzelf heeft onzen drak verlicht. Als Ds Postma op het podium trad, bracht dit spianning en bij zware discussies O'ijtspanning tegelijk.

Afrikaner is hij in , hart en nieren.

Als men een vreemdeling de Synodale vergadering binnenleidde en hem zei: hier is een-Afrikaner, wijs hem eens aan, hij zou zioh geen oogenblik vergissen, maar dadelijk naar Ds Postma toestappen.

In den oorlog stonden de Afrikaanders als een kleine groep tegenover een overmacht van Engelschen. Zij moesten toen wel in toepassing brengen: wie niet sterk is, moet slim zijn.

Iets van die slimheid heeft Ds Po'stma bewaard.

De schalksche oogen zeggen het u.

Zoodra zijn oogen zich beginnen te verkleinen, kunt gij er op aan: nu komt er een snaaksche.zet.

Aardig zijn de beelden, welke hij gebruikt. Toen iemand hem vroeg of hij met de voorbereiding van zijn toespraak al gereed was, antwoordde hij: „die geweer is gelaai, ons het mar te skiet". (Voor de goede spelling van mijn Afrikaansch sta ik niet in).

Toen hij verzocht wat meer notitie te nemen van de Gereformeerde pers in Afrika, kleedde hij dit aldus in: ^, iGeef oais ok een klontie suiker". Wijst dit er op, dat men in Afrika veel meer dan bij ons van „sweets", zoetigheden, houdt of herinnert dit aan den tijd, toen het paard de trots was van den Afrikaner en het paard op suiker verzot is?

De pers heeft uitdrukkingen als „ons waag ons in die strijd nie, ons pluk die vragt" en „ons is gewoon die telèurstellings in bestellings te verander".

ander". Men heeft de Afrikaansche taal hier naïef genoemd.

Ik zou niet durven beweren, dat dit juist is. Bij mij rees de vraag of het oorspronkelijke Nederlandsch in Afrika niet sterk den invloed van het Engelsch heeft oaidergaan.

Zooals men weet vertoont het Engelsch den drang naar het monosyllabige, naar het eenlettergrepige.

Lettergrepen worden uit het ooispronkelijke woocd vaak uitgestooten.

Hetzelfde meen ik op te merken in het Afrikaansch.

Neem het woord „tegenover". De Afrikaner maakt ervan: „teenoer". Twee medeklinkers worden verbannen, waardoor de vier lettergrepen tot twee worden herleid.

Neem de onbepaalde wijzen van de werkwoorden. De „en" wordt hier weggelaten. Boven haalden wij reeds het voorbeeld aan van „skiet" in plaats van oais , , schieten".

Ik hoop niet, dat de Afrikaanders, die juist alles doen om Engelschen invloed te keeren, boos op mij Yo-rden, wanneer zij de onderstelling, welke ik hier opper, lezen.

ik hier opper, lezen. Merkwaardig is het, dat het Afrikaansch in tegenstelling met het Engelsch, ondanks zijn verkortingen, volstrekt niet hard aandoet, niets heeft van een business-taal, maar veeleer bekoring oefent door zijn zangerigheid.

Of is dit alleen zoo in den mond van Ds Postma en enkele anderen?

Het woord, waarin Ds Postma de groeten van zijn kerk overbracht, was warm van inhoud.

Het oriënteerde prachtig in de levensvragen, welke in Afrika om antwoord roepen.

Dankbaar stemde het te vernemen, dat men daar zoo kloek opkomt A'oor de Gereformeerde beginse­

len. En Ds Postma heeft er niet alleen in zijn maidenspeech ter Synode, maar zoo dikwijls hij het woord voerde, erop gewezen, of liever: erop. gehamerd, dat er nauwer kon takt moest komen tusschen de Gereformeerde belijders, waar zij ook wonen.

De Gereformeerde kerk van Zuid-Afrika is door het bezoek van Ds Postma aan onze Synode ons ongetwijfeld nader gekomen, terwijl wij haar reeds nader kwamen door de^ reis van Prof. Dr H. H. Kuyper naar Afrika.

Prof. Greijdanus, wien de Amerikaansche lucht nog versch in de kleeren hing, werd aangezocht deze afgevaardigden te beantwoorden.

Een taak. .waarvan hij zich op ernstige, zakelijke, hartelijke wijze kweet.

HEPP.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen