De voorgestelde liturgie der Geref. Kerken in Nederland en die der Kerken van Ned. oorsprong in Noord-Amerika.

Met belangstelling las schrijver dezes in „De Standaard" van 22 November 1932, d© door de deputaten ad hoc voorgestelde orde voor den eeredienst. Als volgt:

1. Votum.

2. Zegengroet.

3. Zingen.

4. Verkondiging van de Wet des Heeren, zoo gewenscht met de toevoeging van de hoofdsom der wet. Daarna een toepasselijk lied.

5. Voorlezing van een gedeelte van de Heilige Schrift.

6. Gebed (openbare belijdenis der zonde, bede om een zegen over de bediening des Woords, voorbede voor de overheid en voor allen nood der Christenheid).

7. Zingen.

8. Collecte.

9. Bediening des Woords.

10. Dankzegging.

11. Zingen.

12. Zegen.

102 Bij de namiddag-godsdieiastoefening is de liturgie dezelfde, behalve dat in de plaats der WBt de Geloofsartikelen gelezen worden.

Deze orde is zoo goed als geheel dezulke die sedert ja.ar en dag gevolgd is geworden in de kerken in Noord-Amerika, die nog steeds gebruik maken van de Nederlandsche taal. Voor zoover schrijver dezes bekend is, is deze regeling oot sedert vele vele jaren de gewoonte in het land der Vaderen, zoodat hij wel wat verwonderd stond, toen hij merkte dat er dus eigenlijk niets nieuws werd voorgesteld. Is dat voorstel nu werkelijk bevredigend voor oud en jong in Nederland? Lazen we niet in een der Ned. couranten dat het invoegen van een .psalmvers hier en daar de liturgie eigenlijk niet verrijkt of verbetert, maar te vergelijken is met het aanbrengen van wat krullen ter versiering, om de strakke lijnen wat te breken?

Neen, we kunnen het niet ontveinzen dat het bovengenoemd voorstel ons wel wat teleur stelde. En dat, wijl de ervaring in Noord-Amerika ons leerde, dat de oude orde te sober was. En dat met name de deelneming der Gremeente aan den eeredienst te gering is voor onzen tijd. Ook rees de vraag op, het Ned. voorstel lezend: is de lezing der H. Schrift niet te ver verwijderd van den dienst van datzelfde Woord? Het is zeer wel mogelijk dat er nog andere vragen oprijzen als men, het bovengenoemd voorstel nauwkeurig bestudeert. Doch dat achten we buiten onze .bevoegdheid.

Bij ons rees de vraag op, of het niet mogelijk! zou zijn dat er voor de kerken in Nederland wellicht (we drukken ons bescheidenlijk uit), wat te leeren is uit de ervaringen der Geref. Kerken van Ned. oorsprong in Noord-Amerika. Want immers juist in die Kerken, omringd als ze zijn aan alle kanten van Kerken met aantrekkelijke liturgie, is reeds sedert jaren een heele strijd gestreden omtrent deze zaak. Daarom wagen we het om hier het een en ander van mede te deelan aan de lezers van „De Refoirmatie".

We beginnen met iets te schrijven uit de historie der oudste Geref. kerkformatie van Ned. oorsprong in onze Unie: de Dutch Reformed Church, zooals die gewoonlijk genoemd wordt — officieel bekend staande als de Geref. Kerk in Amerika — dateerende uit de dagen van Dordrecht, een groep waarvan de oudste geschiedenis op uitnemend© wijze beschreven werd door Dr A. Eekhof: „De Hervormde Kerk in N.-A.".

Reeds heel spoedig nadat Nieuw Nederland in Engelsche handen was overgegaan had deze groep een strijd om het bestaan te voeren met de Engelsche Episcopaalsche Kerk, die een uitgebreide liturgie had en nog steeds heeft, en, mede om haar aantrekkelijke en indrukwekkende kerkelijke ceremoniën, (om van andere zaken niet te spreken) aan de oude Hollandsche Kerk heel wat kostelijk levensbloed aftapte.

Met echt Nederlandsche taaiheid, met een conservatisme dat haar soms parten speelde, bleef de Dutch Reformed Church twee eeuwen de oude sobere liturgie handhaven. Maar in den jare 1833 werd een liturgie ingevoerd die wat uitgebreider was dan de vroegere. Zij omvatte elf gedeelten, als volgt: invocatie; salutatie; lezing der Wet; gezang; gebed; gezang; predikatie; gebed; ooUecteeren van aalmoezen; gezang; uitspreken der benedictie of zegewensch.

Des namiddags of 's avonds werd de Wet niet gelezen. De laatste dienst werd beëindigd met de „doxology":

„Praise God from Whom all blessings flow, Praise Him all creatures here below; Praise Him above, ye heavenly host, Praise Father, Son and Holy Ghost."

De „Constitutie" van 1874 stelde vast: „Tot bevordering van uniformiteit in de orde van eeredienst, behoorde deze regeling in acht genomen te worden, (is to be observed"). In de Constitutie van 1900, in wat zachter vorm: „het wordt aanbevolen". Voor den tweeden dienst werd destijds aanbevolen om instede van de Tien Geboden, de Apostolische Belijdenis te gebruiken of de Belijdenis van Nioea.

Doch, er werd binnen enkele jaren heel wat uitbreiding gegeven aan de „Order of Worship" in de groep hier behandeld. Dat blijkt uit de in 1907 uitgegeven „Liturgy O'f the Reformed Church in America, together with The Psalter arranged for responsive reading". (Board of Piublication, N. Y.) De volgende is de „Order of Morning Worship", dus de hturgie voor den morgendienst. Nadat het orgel een „voluntary" heeft laten hooren, spreekt de predikant de invocatie uit, overeenkomend met het Votum. Volgens aanbeveling wordt het uitspreken van deze invocatie gevolgd en besloten met het bidden van het volmaakte G-ebed door voorganger en gemeente te samen. Hier komt dus allereerst in uit wat we boven noemden: begeerte om de Gemeente meer vooaal te maken in den eeredienst dan vroeger.

Vervolgens komt het uitspreken der Salutatie, waarvoor drie vormen geoorloofd zijn. Deze zijn, „^yertaald:

S „Genade zij U en vrede van God onzen Vader, en van den Heere Jezus Christus".

„'Genade, barmhartigheid en vrede, van God den Vader en Christus Jezus onzen Heer".

„Genade en vrede zij U vermenigvuldigd door de kennisse Gods en van Jezus onzen Heer".

Ook de volgende Salutatie (zegen) wordt voorgesteld :

„God, die het hcht geboden heeft om uit het duister te schijnen, schijne in uwe harten, om te geven het licht der bennis van de heerlijkheid Gods, in het aangezicht van Jezus Christus".

Op deze Salutatie volgt het lezen der H. Schrift, gewoonlijk de' Wet, en de Hoofdsom ervan, waarna een gepast Antwoord, (Response) kan worden gezongen.

Daarop volgt lezing van een Pisalm, gemeente zoowel als voorganger staande, waarop, zooi gewenscht, (en het wordt veelvuldig gedaan) het zingen volgt der „Gloria Batri". Nu. wordt eea gedeelte gelezen uit het Oude-of Nieuwe Testament, of uit beide. Het lezen uit het O.T. kan gevolgd worden door het zingen van een der aloude Psalmen oif Gezangen, ook wel gebruikt als „opening Hymn", nog steeds de Latijnsche opschriften dragend: „Venite, Exultemus Domino; Jubilate Deo; Laetatus Sum; Te Deum Laudamus; Gloria in Exoelsis; Magnificat; Benedictus; Nunc Dimittis; Cantate Domino; Bonum est Confiteri; Benedic, anima mea, en Deus Misereatur".

Instede van een der bovengenoemde Psalmen en Lofzangen wordt een gewone „hynme" gezongen. Daarop volgt het „Algemeene Gebed", en daarna een ander lied. De collecten, of zooals men ze in Amerika gewoonlijk noemt, en naar we meenen op goede gronden, de „offerings" aan den Heere worden dan ingezameld. De predikant spreekt een zegebede uit, öf na öf voor het inzamelen dezer gaven. Ook kan dit collecteeren plaats hebben na de prediking, die vervolgens op het program staat, en in vele Protestantsohe kerken in de V. S. op zijn hoogst een half uur duurt. Op de prediking volgt een kort gebed om Gods zegen op de bediening des Wioords, wederom een hymne, en dan de benedictie: gewoonlijk in N. T. vorm gegeven, ofschoon ook de Aaronitische zegen wel gebruikt wordt. Tot zoover de morgendienst der Dutch Reformed.

Wat de, avonddienst betreft (er is gewoonlijk geen namiddagdienst in de Engelsch sprekende kerken), de liturgie is over het algemeen als bovengenoemd, ook de Gloria Patri omvattend. Doch instede der Wet komt de Apostolische Belijdenis, door voorganger en gemeente tezamen opgezegd — iets wat ook weer plaats had bij 't begin, betreffende het Gebed des Heeren. In dezen nieuwsten vorm van eeredienst wordt de Belijdenis van Nicea niet genoemd, in zoover dus een wijziging van wat de Constitutie van 1900 noemde.

Dit alles, het behoeft zeker niet te worden herhaald, geldt de kerken der Dutch Reformed groep, voor zoover ze hare diensten houden in de Engelsche taal. Wat de kerken betreft die kwamen uit de landverhuizers-beweging van 1846 en volgende jaren, in 1849 „aangesloten", voor zoover ze nog gebruik maken van de Nederlandsche taal, volgen ze den eeredienst der Hollandsche Vaderen. Doch het getal der diensten in 'tNederlandsch slinkt meer en meer, zienderoogen. Of liever, deze diensten sterven uit. Eenvoudig omdat diegenen die het liefst de Nederlandsche taal willen hooren in de kerkdiensten, langzamerhand uitsterven. Hun kinderen en kleinkinderen enz., prefereeren het Engelsch. Dat laatste geldt ook de Christian Reformed Church, over welker Liturgie ten bate der Engelsch sprekende kerken, we hopen te schrijven in een volgend artikel, 't Is een heele historie. Dr S. O. Los hoorde er nog de naklanken van op de Synode dezer kerkengroep, verleden Juni te Grand Rapids gehouden, en waaromtrent we reeds vroeger een viertal artikelen aan „De Reformatie" opzonden.

HENRY BEETS.

Grand Rapids, Mich., 13 Dec. 1932.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen