Wat eil kees boeke?

III (SLOT).

Hoe Kees Boeke zijn ideeën in „De Werkplaats" heeft verwerkelijkt

Wie geen vreemdeling is op schoolgebied weet, dat onze Chr. scholen nog bij lange na niet zijn, wat ze behoorden te zijn.

Ons Chr. onderwijs moest doordrenkt zijn van de beginselen, ons in Gods Woord geopenbaard, en bij alle vakken van onderwijs moest dit duidelijk uitkomen, ook bij het uitoefenen van orde en tucht. Maar helaas! Hoeveel ontbreekt hier nog aan!

Onze scholen lijken maar al te veel op Openbare scholen, waar ook nog Bijb. Gesch. gegeven wordt.

En hoe staat het nu in dezen met Kees Boeke?

Heeft hij zijn ideeën weten te verwerkelijken in zijn school? Of is zijn theorie grauwe theorie gebleven?

Om die vraag te beantwoorden zullen wij eens een kijkje nemen in zijn school te Bilthoven. Of eigenlijk is het geen school.

Boeke noemt/ zijn inrichting: „Werkplaats Kindergenjeenschap Bilthoven".

Waarom?

Wel, omdat B. vindt, dat de huidige school slechts Nastreeft onze cultuurwaarden door te geven aan het nieuwe geslacht. De school brengt bepaalde kennis of vaardigheden bij, pompt vaak met meer of minder succes de noodig geachte kennis in. Het beginsel van de eigen spontane ontwikkeling van het kind en de zelfwerkzaamheid komen te weinig tot hun recht. B. wil niet, dat de kinderen braaf en gedwee, in banken zittend, gedrild worden door boven hen staande meesters. Neen, zij moeten zich in Kindergemeenschappen vrij kunnen ontwikkelen, geleid door anderen, die hen als kameraden ter zijde staan. Op allerlei wijze moet initiatief worden opgewekt; ze moeten leeren van jongsaf zelf te handelen, zelf te maken wat ze bij het onderwijs noodig hebben; ze moeten bovenal leeren, dat ze him eigen gemeenschapsleven regeleni

Werkplaats heet dus de inrichting te Bilthoven, want de stichter is van meening, dat geen opvoeding mogelijk is, waar niet gewerkt wordt. Een mensch heeft arbeid evenzeer noodig als lucht, water en voedsel.

Hij moet geregeld flink hard werken, wil hij gelukkig zijn.

Nu, gewerkt wordt er in de Werkplaats.

B. spreekt dan ook niet van leerlingen, maar van werkers. De leerkrachten worden medewerkers genoemd.

Wat de kinderen daar zoo al niet doen!

Ze wasschen en strijken, ze boenen en beitsen, ze timmeren de benoodigde schoolmeubelen, ja, ze verbouwen groenten en graan.

Ze treden op als muzikanten en tooneelspelers, want de gaven en krachten der kinderen moeten tot ontplooiing komen.

Ze moetjen echte menschen worden.

Ze dienen te worden wat ze zijn.

Met het oog daarop is ook het z.g. „proevenstelsel" ingevoerd, waarbij de werkers voor elk onderdeel van een vak, zoowel mondeling als schriftelijk, proeven kunnen afleggen, teneinde te bewijzen, dat zij de materie beheerschen. Op hun diploma's krijgen de kinderen aangeteekend, welke proeven werden afgelegd. Het diploma, dat ze dus uiteindelijk ontvangen, is niet voor allen gelijk, al mag het dan ook d^nzelfdén naam dragen. Het laat. zien, welke stof verwerkt is, geeft dus belangrijke aanwijzingen omtrent aanleg en gemaakte vorderingen. De diploma's, waarvan hier •«prake is, zijn die voor individueel, voortgezet onderwijs, de z.g. Ivo-diploma's, die in samenwerking met een paar andere scholen worden uitgereikt.

B. heeft dus de zeer gewenschte differentiatie in zijn schoolstelsel verwerkelijkt en tracht op deze manier het nivelleerende van het klassikale stelsel te omzeilen.

Een zeer belangrijk punt, dat onze aandacht verdient, is de z.g. „Bespreking", die de spil genoemd kan wordeUj waarom heel het gemeenschapsleven van •de Werkplaats draait. ' •

Elken Zaterdagmorgen van 9—10 wordt er zoo'n bespreking gehouden, die van te voren zorgvuldig wordt voorbereid. Een paar werkers hebben op zich genomen de stoelen klaar te zetten, de naamkaartjes op de juiste plaatsen neer te leggen, de gramofoon klaar te maken, opdat met goede muziek kan worden begonnen of geëindigd, enz.

Ook is van te voren de agenda vastgesteld, een agenda, die ontstond, doordat jongeren en ouderen een bespreking over bepaalde onderwerpen hadden aangevraagd.

Twee werkers hebben de leiding, de z.g. „leider" en 'de „schrijver". De agendapunten worden afgewerkt. Ieder, die iets wil zeggen, moet eerst opstaan.

Jongeren en ouderen nemen deel aan de bespreking en de „schrijver" teekent aan wat afgesproken wordt.

Ook heeft iedere maand een „werkverdeeling" plaats. De kinderen kunnen dan kiezen uit de vele en velerlei z.g. verantwoordelijkheden en tevens wordt gecontroleerd hoe in de afgeloopen maand de werkers zich gekweten hebben' van de verantwoordelijkheden, die ze op zich hadden genomen. De een is belast geweest met het schrijven van bedankbrieven namens de werkers, het bijhouden van de absentenlijst en van de uitleenlijst van de bibliotheek.

Een ander heeft het schoonhouden van een lokaal voor zijn rekening gehad. Weer een ander was belast met het klaarzetten van tafels voor den maaltijd, nog weer een ander moest de redactie van „De Bij" — de krant van de Werkgemeenschap — verzorgen, enz. enz.

Heeft iemand ^ch niet voldoende gekweten van zijn werk volgens het oordeel van de andere werkers, dan moet hij 't nog maar eens een maand overdoen.

Voor de verdeeling van het werk wordt niemand aangewezen; geen taak wordt opgedragen; het is alles zelf-gekozen werk.

Na afloop teekent „de algemeen-regelaar" op, wie de verschillende verantwoordelijkheden op zich genomen hebben en daarna worden de plankjes, waarop de volledige instructies voor de verschillende werkzaamheden geplakt zijn, door de werkers meegenomen en in hun kapstokkastjes opgehangen.

Ook worden de naamplaatjes van de verschillende verantwoordelijkheden op de kleppen van de kapstokkastjes van de betreffende werkers bevestigd. Hiermee wordt bereikt, dat aJs een werker door ongesteldheid of andere oorzaken afwezig is, zijn buurman onmiddellijk - ziet niet alleen dat hij er niet is (doordat de klep van het kastje niet is opgeslagen) maar tegelijk welke dingen hij op zich genomen had. En dan vervangt de buurman den afwezige in alle werki zaamheden, die hij op zich genomen had of als hij ' dat niet kan, zoekt hij een vervanger.

Deze wijze van werken dient om de kinderen begrip voor ordening bij te brengen. Ieder moet leeren zijn plaats en taak in eigen gemeenschapsleven te kennen, opdat de jonge menschen opgroeien tot goede burgers van den Staat, tot nuttige menschen in de Maatschappij, tot menschen met gemeenschapszin.

U merkt, het is B. ernst met zijn streven naar s'aamhoorigheid. Jammer evenwel, dat hij iiiet verstaat, dat van een werkelijk gemeenschapsleven geen sprake kan zijn, als niet geleefd wordt bij en uit de Schrift. Joh. 15 spreekt van het blijven in Christus als voorwaarde voor goede verhoudingen in de menschelijke samenleving.

De Bijbel blijft in de Werkplaats een gesloten boek. Alleen de oudste leerlingen hooren wat van geesten lijke dingen. De jongere worden er niet rijjp voor geacht.

En bovendien — welke waarde zou men kunnen hechten aan het onderwijs in „de wetenschappen der religie", als het gegeven wordt door menschen, die het bestaan van een persoonlijk God durven ontkennen!

Misleidend is dan ook, dat B. boven den ingang van alle scholen geschilderd wenscht te zien: „Wat baat het een mensch, zoo hij de geheele wereld gewint en hij lijdt schade aan zijn ziel? "

B. heeft ongetwijfeld schoone gaven en de organisatie van zijn Werkplaats getuigt van genialiteit, energie en van een zich geven voor een ideaal.

De vernieuwingspogingen van Kees Boeke missen evenwel de juiste, aan de Schrift ontleende grondslagen en daarom moeten ze worden afgewezen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen