Een brief uit de valleien.

IV.

De Waldenzen gaan voort:

„Toen men hem tegemoet voerde, dat men nog de vreeze koesterde van bedrogen te worden als zoovele andere keeren, zwoeren hij en al de andere Papistische grooten op de verdoemenis hunner ziel, dat zij oprecht waren, zoodat men hen, indien zij hun woord braken, aan hun leven zou kunnen straffen, ja, dat zij den Roomsch-Kathslieken godsdienst zouden verlaten, indien het hof hen bedroog. Zij voegden er bij: Men doet u wonderen hopen van de tusschenkomst der uitlandsche regeeringen; maar gij zult nimmer zien, dat Zijne Koninklijke Hoogheid rekening houdt met eenige tusschenkomst, welke die ook zij. En wanneer gij iets mocht verkrijgen langs dezen weg, het zal altijd minder zijn en met zijne ongunste, en vroeg of laat zult gij de smart ondervind.n van ze te hebben gebruikt. Eindelijk zeiden zij: dat, indien al de valleien niet spoedig besloten hem de bovenbedoelde verklaring te geven met het oog op de genoemde beloften, zij hunnen laatsten ondergang zouden zien, want dat de geheele militie van Piemont opnieuw bevel ontvangen had, ja zelfs reeds enkele regimenten op weg waren, om zich te La Tour en St. Jean te vestigen. Bloed en traan zou men dan schreien.

Zietdaar, mijne heeren, de beweegredenen, beloften en bedreigingen, die ons den genoemden Catechismus deden loslaten, daar wij geloofden, dat wij, een vinger prijsge­ vende, het geheele lichaam zouden redden, vooral met behulp der tusschenkomsten, terzelfder tijd aan. Zijne Koninklijke Hoogheid door de Evangelische cantons aangeboden. De Markies de Pianese, dit stuk van de valleien ontvangen hebbende, maakte er een groot feest van, ea een groot gezelschap verlatende, om haar uit de handen van den bovengenoemden advoca^t aan te nemen, zeide hij hem al lacbende : Dat is

hier een mooie slag van de slitnheid (zoo noemt men de ontzettendste bedriegerijen) van den heer Bostu. Maar ach, hoort hemelen, en gij vaders en broeders, weent met ons en bidt voor ons. Zeer kort daarna heeft ons de Markies de Pianese, inplaats van dat schoone besluit, dat ons een blijvende rust moest geven, een brief doen schrijven door denzelfden advocaat den 27en Juli j.l., bij welken hij verklaart, dat wij in ons request moesten schrappen het tweede artikel, volgens ^twelk wij, naar ds bovengenoemde beloften, in St. Jean de openbare gebeden in de dorpen, de scholen en het ziekenbezoek zouden hebben ; en in de andere plaatsen der valleien ons de godsdienstoefeningen zouden gelaten worden als bestond, zooals al de concessiën, die de gewone godsdienstoefeningen toestaan in de plaatsen, waar zij bestaan. Gaven wij hieraan gehoor, spoedig zouden wij God niet meer kunnen bidden, noch in eenige plaats scholen hebben, tenminste in het openbaar, omdat van die bijzonderheden de privileges niet spreken, waaraan men verklaart zich te willen houden, zonder ons iets te laten, wat niet uitdrukkelijk daarin wordt opgenoemd. Hij heeft ons ook gezegd, dat men het 4e artikel moest prijsgeven, dat wij vrijen handel zouden genieten volgens het patent van Pineral en al de concessies, daarin bevestigd, zonder verplicht te zijn tot pas­ poorten, nog minder ons over te geven aan de inquisiteurs, zooals men ons door nieuwe orders bevolen heeft.

Daar wij niet konden besluiten deze twee artikelen prijs te geven, omdat wij de belijdenis des Evangelies niet

meer konden behouden zonder het eerste, noch blijven bestaan en de schatting betalen zonder het tweede, voegde hij deze woorden in zijn brief: »in ristretto 1' Eccelentissimo Signer Marchese di Pianezze m'lia datto commessione di scriver vi che se non vi risol verete di metter vi nel dovere dell' obedienza che, S. A. R. è piü risolta adesso che mad difarsela rendere o per amore o per forza e che se S. Gi6 non si iotenta della sola e vruda habitatione si risolvera anchora di vietarglula affato (dat is in éen woord: Zijne excellentie de Markies de Pianese heeft mij last gegeven u te schrijven, dat, indien gij niet besluit te gehoorzamen (namelijk het artikel over de godsdienstoefeningen in St. Jean en elders, de scholen, de ziekenbezoeken, enz alsmede dat over den handel), Zijne Koninklijke Hoogheid meer dan ooit besloten is, het gewillig of met geweld te nemen; en dat hij, indien St. Jean zich niet tevreden stelt met een bloote inwoning, alles zal wegnemen).

De afgevaardigde der Evangelische cantons nam de moeite in de valleien te komen jl. Donderdag, den 2oen, waar hij een nacht overbleef, om naar verscheidene dingen, waarover men hem slechte inlichtingen had gegeven, te informeeren, en ons verklaarde, dat hij zoo groote verbittering over de tusschenkomst, welke men in ons belang had ingesteld, ontmoet had, dat hij onze grieven aan Zijne Koninklijkfe Hoogheid niet had durven aanbieden.

Gij ziet dus wel, mijne heeren 1 in hoe groote benauwd­ heid wij zijn, na zooveel te hebben gedaan en geleden, dat wij voor God en menschen niet met recht belasterd zijn kunnen worden. Wij bidden u in den name Gods, indien de ingewanden van barmhartigheid onzer lieve broeders, die reeds zooveel voor ons gedaan hebben, nog over onze ellende bewogen zijn, zooals wij moeten denken, doet dan, door de ontfermmgen van den Heere Jezus, met al degenen, die ons beschouwen als brandhouten uit het vuur gered en ons reeds zooveel goeds gedaan hebben, moeite, dat wij in een beteren toestand komen. Of, indien de valsche rapporten, de voorzichtigheid der wereld en de ongehoorde listen onzer tegenstanders boven de waarheid gelden, zoodat er geen balsem voor ons in Gilead meer mocht zijii, doet ons dat, zoo het u beUeft, spoedig weten, opdat wij ons mogen voorbereiden op het martelaarschap, dat Gode zal behagen ons op te leggen en wij-met Christelijke berusting afwachten. Wij bidden u, mijne heeren! te gelooven, dat, indien er een ongeluk is geweest in de verslapping, waartoe wij gedwongen geweest zijn, er aan den anderen kant een zeer buitengewoon goed hieruit voortvloeit, aangezien er tevoren oneenigheid onder ons heerschte, daar verscheidenen zeiden, dat men, nalatende dit te doen, alles zou te gronde richten; maar nu men zoo vreeselijke bedriegerij ziet, alsmede het besluit om ons af te maken, is de eensgezindheid zoo groot, dat allen roepen, dat zij bereid zijn, goed en leven prijs te geven om de andere oefeningen, die hun resten, te behouden.

DE GAAY FORTMAN,

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen