Buitenland.

Engeland.

Algemeene gen in Schotland.

De Algemeene vergadering der Schotsche Staatskerk werd ook dit jaar met de noodige of liever onnoodige plechtigheid namens hare Majesteit de Koningin geopend. Opmerkelijk is het hoe in deze vergadering gepleit werd voor losmaking van den band die kerk en Staat te zamen houdt. Lord Balfour pleitte krachtig voor het behoud van dien band. Hij meende dat de Schotsche Staatskerk moest behouden blijven, omdat zij, als men enkel met Presbyterianen rekent, de meeste leden telt omdat zij bij uitstek de kerk der armen is, en omdat als een plebisciet, (volkstemming) werd gehouden, het blijken zou, dat een groot deel van het volk de dingen wil houden gelijk zij zijn. In dien geest spraken bijna allen, ja met groote bewegelijkheid toonde de vergadering hare instemming met hen die voor het behoud der bevoorrechte Staatskerk pleitten.

Op eene eigenaardige wijze ging Dr. Rainey tegen al dat gepraat in. Met onverstoorbare kalmte sprak hij als zijn overtuiging uit, dat de scheiding van kerk en staat komen zou, en raadde daarom zijn broederen aan de gang van zaken die daartoe leiden zou, te beschouwen als iemand die kiespijn heeft — iets dat zeer onaangenaam is, een pijn die niemand gaarne heeft, doch wanneer de pijn over is, dan geeft dit groote verademing.

Wat de bewering betreft, dat de Staatskerk een kerk der armen was, hiervoor wees hij op hetgeen Edinburgh te zien geeft. In het armste deel der stad heeft de Vrije Schotsche kerk vele leden. Dat de staatskerk de meeste leden telt wordt algemeen aangenomen; maar bekend is het dat de lijst van hare leden op een wijze wordt bijgehouden, die twijfel doet rijzen omtrent hare betrouwbaarheid en bovendien een groot aantal leden komen nooit in de kerk behalve een. of twee maal in het jaar om aan het Avondmaal te komen.

Ook in de Vrije Schotsche kerk werd deze zaak ernstig besproken. Men wees er op hoe in de steden de staatskerk op elke 7000 menschen ééne kerk had, terwijl der Non-conformisten op elke 2000 zielen een kerkgebouw uit eigene middelen hebben gesticht. Had men gezegd dat de Vrije kerk op het platte land in menig dorp geen plaats van samenkomst had en werd daartegenover betoogd, dat daarom die bevolking niet werd verwaarloosd, omdat men soms binnen de grenzen van eene naburige gemeente eene kerk bouwt, die door de leden gemakkelijker kan bereikt worden dan als men in de kom van het dorp een kerkgebouw geplaatst had-Ook weersprak hij de aantijging alsof de Vrije kerk de armere klassen afstootte. Aan de andere zijde waren er lieden die betoogden dat het niet betamelijk was om eene politieke zaak op een kerkelijke vergadering te bespreken. Ook stond prof. Smith op om te zeggen dat het de plicht van den staat was om de zaak des Heeren op eene rechte wijze te steunen. Doch de hoogleeraar trok zijn motie in, zoodat zij die eigenlijk halve voorstanders zijn van het beginsel van eene kerk gesteund door het geld van den staat, zich vereenigden met hen, die de vergadering te heilig hielden om eene staatkundige zaak te bespreken. Doch deze konden slechts 59 stemmen uitbrengen, terwijl 321 zich verklaarden voor de scheiding van kerk en staat.

Ofschoon wij het officieele verslag van de vergadering der Vrije Schotsche kerk nog niet onder de oogen gehad hebben, toch is ons reeds een en ander bekend omtrent de zaak van Dr. Bruce en Dods, hoogleeraren bij de Vrije Schotsche kerk, die aangeklaagd werden wegens kettersche gevoelens.

Een geheele dag werd besteed om de zaak van Dr. Dods in de eerste plaats te behandelen. Eene ontzaglijke menigte vulde de vergaderzaal, nog grooter dan toen de zaak van Robertson Smith werd behandeld, nu ongeveer negen jaren geleden. Doch wat is de toestand sints dien tijd veranderd! Nu schier geen moedig optreden meer tegen leeringen die ten

slotte op de verwoesting der kerk moeten uitloopen; »het debat werd gevoerd op een zeer vriendelijke en broederlijke wijze", zegt onze verslaggever.

Niet minder dan vijf motie's werden voorgesteld. De eerste was van Dr. Adam, waarin werd uitgesproken. »dat er geen grond bestond voor een proces", terwijl ei onderscheidene punten werden genoemd, waarin Dr. Dods zich onbedachtzaam had uitgesproken. De tweede stelde de heer Lee voor, waarbg werd verklaard, dat het niet aanging om te zeggen dat er wel grond was tot het voeren van een proces, om toch te gelijk te verklaren, dat het niet raadzaam kon geacht worden om een kerkelijk geding tegen Dr. Dods te beginnen. De derde ging uit van den heer Howie, waarbij deze het voorstel deed, om een comité te benoemen, ten einde de zaak te onderzoeken. De vierde stelde Dr. Winter voor, waarbij hij de punten van aanklacht te boek wilde gesteld zien. De vijfde was van de vrienden van Dr. Dods, waarbij deze, schoon aarzelend, van alle blaam gezuiverd werd.

Na discussie ging men over tot stemming en het bleek, dat Dr. Adam's motie de meeste stemmen op zich vereenigde, terwijl 274 stemmen zich • deden hooren om te verklaren dat Dr. Dods niets gedaan had dat aanleiding kon geven tot een kerkelijk onderzoek, nog minder tot het uitoefenen der kerkelijke tucht. En dit terwijl het duidelijk is dat Dr. Dods de Heilige Schrift uiteenscheurt, en leert dat in het Oude Testament «onzedelijke dingen" bevolen worden ! Dr. Rainey zeide rondweg, dat hij geen jongmensch wilde verhinderen om als leeraar de kerk te gaan dienen, die zeide dat hij de Heilige Schrift niet op alle punten voor onfeilbaar hield. Wel deden zich tegen deze uitspraak protesten hooren, doch ten slotte triumfeerden zij die in den grond der zaak van d«n bodem der belijdenis, zonder het zelven te bemerken, zijn afgegleden. Dr. Dods heeft nu eene vermaning gehad om voortaan wat voorzichtiger te zijn, daarmede is de zaak afgeloopen... neen, het proces van ontbinding dat zoo klaarblijkelijk aangevangen is zal voortgaan en leiden tot uiteenspatting van de Vrije Schotsche kerk, indien de Heere niet genadiglijk de leiders doet zien op welk een verderfelijken weg zij zijne kudde hebben geleid.

De zaak van den hoogleeraar Bruce werd een anderen dag behandeld, ook onder toeloop van eene ontzagelijke menigte.

In plaats van vijf werden nu slechts twee motiën voorgesteld; de eene wilde dat dié zaak behandeld zou worden door het presbyterium van Glasgow, terwijl de andere. Dr. Bruce, vrij sprak van ketterij, terwijl zijn wijze van zich uit te spreken veroordeeld werd. Zijn boek over het Koningrijk Gods, dat te recht zulk eene ergernis verwekt had, werd wel gelaakt, doch men kon er toch geen ketterij in vinden! De aangeklaagde zelf voerde mede het woord. Onze verslaggever deelt mede, dat de rede van Dr. Bruce diepen indruk maakte. Hij sprak daarin uit, dat hij zich aan de berisping zijner broeders onderwierp en openhartig beleed, dat hij in menig opzicht reden gegeven had tot rechtmatige ergernis. Hij verhaalds daarbij zijn levensgeschiedenis, en beleed zijn geloof in de inspiratie van den geheelen bijbel. Hem werd absolutie verleend met een meerderheid van 152 stemmen, terwijl Dr. Dods met eene meerderheid van 83 stemmen van vervolging werd vrijgesteld. De overwinning die Dr. Bruce behaalde, was dus schitterend.

Jammer is het, dat zijne zaak niet gebracht werd voor den kerkeraad van Glasgow, waaronder Dr. Bruce kerkelijk ressorteert. Niet dat wij grond hebben om te hopen, dat die kerkeraad de zaak beter zou behandeld heb ben, dan de Algemeene vergadering, doch dan had de zaak uit een kerkrechtelijk oogpunt ten minste een zuiveren loop gehad. Het gaat toch volgens ons niet aan, iemand, al is hij ook hoogleeraar, wanneer hij verdacht wordt van onzuiver in de leer te zijn, aanstonds voor een Synode te brengen alsof een hoogleeraar alleen voor zulke een »hooge'' vergadering kon te recht staan. Het begrip dat de kerkeraad de hoogste vergadering is in de kerk des Heeren, terwijl Synode of algemeene vergaderingen niet anders zijn dan vergaderingen van meerdere kerken, wordt over het algemeen gemist, gelijk men er weinig besef van vindt, dat wat men omtrent de Heilige Schrift al dan niet belijdt, geen middelmatige zaak is, maar de geheele Theologie beheerscht.

Zeker is het dat hetgeen in deze algemeene vergadering van de Vrije Schotsche kerk besloten is, den grootsten invloed uitoefenen zal op de geschiedenis dier kerk. De Heere ontferme zich over zijn Sion!

Wat de uitwendige toestand der Vrije Schotsche kerk aangaat, kan men niet zeggen dat die ongunstig is te noemen. • Er werd in het afgeloopen jaar ƒ 7, 800, 000 ontvangen, terwijl de staatskerk met zijn veel grooter ledental ƒ 4, 200, 000 verzamelde.' Het spreekt wel van zelf, dat die 78 tonnen gouds, die men in de Vrije Schotsche kerk verzamelde, niet enkel dienen voor het bekostigen van het kerkelijk leven in Schotland. Neen, daaronder is begrepen hetgeen uitgegeven wordt vobr de colleges tot opleiding van predikanten, voor werken der barmhartigheid in den boezem der gemeente en daarbuiten, voor den arbeid der h Zending enz. enz.

Daarom is het te meer te betrejjren, dat zulk een offervaardig volk in zulke verkeerde banen geleid wordt. Doch wij voorspellen, het goud en het zilver zal minder gaan vloeien, wanneer er geen schuld beleden wordt voor het verzetten der oude palen; gelijk in de laatste jaren, nu de moderne theologie aan het opkomen is, reeds niet zooveel meer werd samengebracht als wel vroeger het geval was.

WINCKEL.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen