Buitenland.

KsliiBil. Toestand der Grieksche kerk en van het Russische volk. Een in 1892 verschenen boek van H. Dalton, gewezen predikant te St. Petersburg: »Die Russische Kirche. Eene studie" i) heeft opnieuw de aandacht gevestigd op het volk en de kerk van Rusland. Reeds verscheen in 1881 een botk over Eusland in vele deelen van de hand van Auatole Leroy-Beaulieu, waarvan het Illda deel in het Duitsch vertaald in 1890, verscheen, welk deel handelt over; de macht van de religie, der kerk, der geestelijkheid en van het sectenwezen 2).

Het zal wellicht onzen lezers niet onwelkom zijn een en ander uit het land te vernemen, dat in de toekomst een groote rol dreigt te spelen,

Terecht zegt L. B. »dat het Nihilisme bij velen zijner aanhangers slechts eene op eene andere wijze gereed gemaakte godsdienst is; " ook getuigt dezelfde schrijver zeer juist van het Russische volk, dat het sedert de isde, om niet te zeggen sedert de 13de eeuw, is blijven staan."

Uit de geschiedenis en uit de ongunstige sociale toestanden van het Russische volk, verklaart L B. het feit, dat in Rusland zich allerlei godsdienstige en mystiek pessimistische neigiijgen openbaren. Hoe droever het aardsche bestaan van den Rus was, hoe meer hij ging leven in het vooruitzicht van eene betere wereld. Dit openbaart zich ook in de hoogere . standen. Ook de natuur van Rusland heeft er toe bijgedragen om het Russische volkskarakter te doen v/orden gelijk het is. Het gevoel van eigen nietigheid v/ordt door het aanschouwen van de onafzienbare, eentonige uitgestrektheid zijner steppen en bosschen, vooral omdat deze gedurende den langen v/inter met een dikke sneeuwlaag overdekt zijn, gewekt en versterkt. Fatalisme (de leer van hel noodlot) en berijsting zijn twee grondtrekken van het Russische volk geworden.

Vele Russchen hebben de vraag, of het Russische volk waarlijk een godsdienstig en een Christelijk volk is, ontkennend beant» woord; zij meenen dat er in Rusland wel kei ken gevonden worden, maar dat het volk feitelijk het veelgodendom is toegedaan. De kerk heeft van lieverlede het heidendom opgelost, zonder dat het haar gelukte iets anders in zijne plaats te geven. L. B is het daarmede niet eens en zegt dat betzelfde verschijnsel zich bij de Napolitanen en Andaluziëers of ook wel bij de Mexicanen en Peruanen voordoet, waarom hij meent dat men den Russischen boeren den naam van Christenen niet onthouden mag. Al is het dat men bij de uitwendige godsvereering het grootste gewicht hecht aan den ritus en aan de instellingen, dit bewijst nog niet, dat zulke godsdienstoefeningen da zielen niet aangrijpen en hoorders niet sticht. Hij die de pelgrimstochten naar heilige plaatsen gezien heeft, als naar het onderaardsche klooster te Kiew of caar Troizko-Sergiewschen, zal de godsdienstigheid van het Russische voik niet kunnen loochenen. Zelfs als men de stammen van Finlandsch TurKschen oorsprong, wier Christendom bestaat in hunne opschrijving in de boeken der kerk, uitzondert, geeft de Russische boer niet altijd den indruk dat hij een Christen is. Want niet alken behield hij Heidensche godsdienstige gebruiken aan de hatid, maar onder een Christelijk gewaad is dikwijls het veelgodendom verborgen. Dit is te verklaren uit den toestand van het Russische volk, vdór het Christendom er werd gebracht, en uit de gebreken en fouten van het Eijzantijnsche Christendom, dat tot een vormdienst verirallen was. Bij het Christioniseeren verstond men van het Chris­ | tendom zoo weinig, dat men voor de helft ,

i) Leipzig Dunker en Humblot 2 Mark, 2) Anatole Leroy Beaulieu, «Das Reich des Czaren und die Russen." Autorisirte Deutsche mit schlu.szbcmerkungen verschene Ausgabe von L. Pezold und |. Muller III Band-Die Macht der Religion, Kirclie Geistlichkeit und Schtenwesen in Ruszland" (Sonders hausen I8QO, Bupcl ]XI, 606 S. gr. 8, 12 Mark)

heiden bleef, zonder het te weten. Zoo is het thans nog na jaren met de Muschiks (Russische boeren) gesteld, en kerk en staat hebben dit verkapt heidendom rustig laten bestaan. De oude afgoden der slaven verdwenen, maar kwamen onder het gewaad van Christelijke heiligen weder op. De Salvische Jupiter, Tciun, de god des donders, is weder in de gedaante van Elia, Ilja, op de altaren geheven. Zoo wordt door de Russen het meest vereerd de heilige Nikolaas, welke naar het volksgeloof God in het wereldbestuur moet opvolgen, wanneer het Opperwezen, het is haast al te schandelijk om het neer te schrijven, »oud wordt.''

Tot in den omtrek van Irkutsk, de hoofdstad van Oost-Siberië, den zetel van den Griekschen aartsbisschop worden in de Russische boerenhuizen Burjatische afgodsbeelden gevonden, terwijl men bij de Buijaten beelden van den heiligen Nikolaas vindt. Onlangs ontving Baron W., die naar het oostelijk gouvernement verbannen werd op een vraag aan een der boeren gedaan naar diens godsdienst, ten antwoord; dat hij St. Nicolaas en andere heiligen vereerde, en er aan toevoegde: Men zegt, er is ook een zekere Christus, die een groot heilige is!"

Ook gelooft de Russische boer sterk aan tooverij. In vele dorpen laat de boer regelmatig zijn akkers door een heksenmeester wijden, nadat dezen door den Griekschen priester gezegend is. In de oogen van vele boeren zijn de handelingen der kerk slechts tooverijen en hare gebeden bezweringen. Hij meent dat de pope (priester) de heilige formules weet en een kenner is van de hemelsche tooverspreuken. Het volk denkt dat de woorden van den priester eene magische kracht hebben, en zij die ze zou willen veranderen of omkeeren, maken ze krachteloos.

Toen de vraag of de Grieksche Christenen het teeken des kruises zoude slaan, het Russische volk in twee kampen verdeelde, was deze heftige strijd alleen daaruit te verklaren, omdat men dit kruisteeken voor een magisch teeken hield, dat de geloovigen in gevaar en nood weet te beschermen.

Als Roomschgezinde meent L. B. dat het godsdienstig gevoel in zijn edelste vorm, ook bij de Russen openbaar wordt.

Immers vindt men bij hen: liefde tot den naaste, ootmoed, zin voor ascese en onthouding, medelijden met armoede en de neiging zich zelven te kastijden en zich op te offeren. Te midden der onreine vermenging van bijgeloovige begrippen ^glinstert het zuivere goud van het Evangelie", oordeelt de schrijver, doch dit oordeel is natuurlijk niet door ons te onderschrijven. Tegenover het gevoelen dat de Russische boer het kruis liefheeft, en dat hij het draagt, niet alleen aan zijn hals, maar dat hij ook gelukkig is het in zijn hart te hebben, stelt Wallace, een Duitscher, als zijne meening, dat van wat m protestantsche kringen voor geestelijk leven gehouden wordt, zich de Russische boer geen begrip maken kan.

Terwijl de hoofdmassa van het volk nog op het standpunt van voor 500 jaren staat, zijn er ook breede rijen van mannen en vrouwen die er in roemen, dat zij het juk van den godsdienst hebben afgeworpen. De ongeloovigen van Rusland zijn echter in hunne ontwikkeling eene eeuw ten achter. Daarbij heeft het spiritisme tal van aanhangers onder de hoogere standen. Tegenwoordig hoort het echter weder tot den goeden toon in hof-en regeeringskringen om den godsdienst te eeren. Het is de Rus nu eenmaal onmogelijk om de begrippen van vaderland en kerk van elkander te scheiden.

WiNCKEL.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen