Leestafel.

1. G. Wisse. DE EUROPEESCHE OORLOGSBRAND EN DE CHRISTELIJKE WERELDBESCHOUWING. Kampen. — J. H. Bos — 1914.

Deze rede van Ds. WISSE, door hem te KAM­ PEN, AMSTERDAM en op enkele andere plaatsen gehouden, heb ik gelezen en kan ik aanbevelen.

Het zoo actueele onderwerp is, wat den vorm betreft, keurig en wat den inhoud aangaat principieel behandeld. Van uit het standpunt der christelijke wereldbeschouwing, waarin WISSE zoo goed geschoold is, beziet en beoordeelt hij, doordringend met zijn denken tot de laatste gronden en oorzaken, den sedert 1 Augustus in ons werelddeel ontbranden krijg.

Aan de omstandigheid, dat deze rede niet maar bij de oppervlakte der dingen blijft staan, maar ze in haar diepere en diepste oorzaken doet kennen, dankt zij haar voorname plaats in

de" T, oorlogs-iectBur", ^vaaTInec de boekenmarkt ook ten onzent sedert het laatste halfjaar overstelpt is

Ter kenschetsing een paar citaten.

„Zoo is dan oorlog niet slechts ellende, ellende ja gewis in onbeschrijfeÜjkèn zin des woords; niet slechts zónde, zonde ja gewis, maar al te vaak in gruwzaamste openbaring; maar (en vergeten wij dit vooral niet) bovenal is oorlog 'i^rucht van een anti-goddelijk beginselj dat schuilt in den boezem der onherboren menschheid,

Christus heeft zich nooit bepaald verklaard tegen den oorlog in officieelen zin des woords. Christus' AVoord ging dieper. Hij lei bloot den wortel van den oorlog. Hij liet ons zien het hart van den mensch.

Uit het hart van den mensch komen voort booze bedenkingen, dieverijen, doodslagen en alle ondeugden.

Oorlog is de vrucht van het egoïsme, dat zijn hoop en toekomst verbond aan het „beneden", aan de cultuur los van God, en dat daartoe zelfs het vaderland in afgoderij-bedrijf opriep. Zoek de wortels nu niet boven den grond, ze liggen in het hart des menschen". .

Zeg nu, dat op het eind der eerste alinea van dit citaat dat onherboren er wel èf gekund had. Ik zal het u niet tegenspreken, maar wanneer ge, als ik, heel dit in zijn diepen ernst zoo pakkend stuk hebt doorgelezen, zult ge met mij dezen lapsus calami gaarne overzien.

Laat mij nog een ander citaat geven waarin WISSE het heeft over het chauvinisme.

...... in elk volk woont als het ware een eigen gedachte, een eigen geest; men kan, in gezonden zin opgevat, spreken van de ziel van een volk; van waar anders verschil van taal; taal wijst terug op gedachte, op eigen denkwereld. Ieder volk moet een steen vormen in het mozaïek van het geheel, om de veelkleurige pracht der wijsheid Gods ten toon te spreiden. Zoo wordt het vaderland dan middel^ niet doel. Verliest de menscheid dit uit het oog, dan baant zulks den weg tot vaderland-afgoderij".

Ook nog dit:

„In afschaffing van oorlog kunnen we daarom' niet gèlooven. De zonde zelve, de oorsprong van al deze jammeren, zou daartoe eerst dienen te niet gedaan. Op den dag dat zij ten volle overwonnen worden, en buiten Gods herstelde wereld gebannen, vervalt de mogelijkheid van oorlog, niet eer. De eindtriomf, de volle openbaanvording van de christelijke religie als die des vredes, heeft God in Zijn wijsheid verbonden aan de wederkomst van Christus".

£n dan, na op enkele bladzijden klaar en duidelijk te hebben gesproken van wat de Schrift, met name JOHANNES' OPENBARING, on.s leert n van het „door bange wereïdw^eeën heen komen van het Koninkrijk Gods", — schrijft WISSE : „We kunnen niet gèlooven, dat reeds thans die eind-cathastrophe daar is, maar wel zien wij bij een ernstig bespieden van de teekenen der tijden, hoe in die geestelijke richting de dingen zich voortbewegen».

Ik kan mij denken, dat deze rede, die van waarlijk christelijk-wijsgeerigen zin getuigt, met instemming zal zijn aangehoord en nu zij in druk is vastgelegd, kan zij dienstig zijn om de velen, die, verbijsterd door al wat zij in de a laatste maanden hebben waargenomen, zich d afvragen wat ze er toch van denken moeten, tot begripsvorming te brengen.

2. FRATERNITAS. Groot-Gereformeerd Studentenblad. Uitgaande van de Corpora S. S. R., N. D. D. D. en F.Q I. Jaargang II, afl. 2.

In deze periodiek is de gereformeerde SPES o PATRIAE aan het woord.

Het is het gemeenschappelijk orgaan van de d SOCIETAS STUDIOSORUM REFORMATORUM, van de gereformeerde Studenten aan onze OPENBARE UNIVERSITEITEN ; van het Studentencorps der VRIJE UNIVERSITEIT en van dat onzer THEOLO­ GISCHE SCHOOL.'

Het Februari-nummer geeft o. m. het slot van een artikel over ALLARD PIERSON, dat mij, vanwege het vele, dat ik hèm door zijn woorden en geschriften te danken heb en de groo'.e piëteit die» mij voor dezen mijn oud-leermeester bezielt, bijzonder interesseerde.

Het is van de hand van den heer A. B. W. M. KOK, Theol. Docts aan de V. U.

Mijn belangstelling is door de lezing van dit t stuk niet teleurgesteld.

Het wil mij voorkomen, dat het doel wat KOK zich stelde: „geen levensbeschrijving, maar PIERSON te volgen in de psychologische ontwikkeling van zijn denken", — door hem is bereikt.

Op het einde schrijft KOK:

„Daarna is zijn beteekenis 't grootst als kunstenaar. Niet ligt zijn blijvende beteekenis in zijn wijsgeerige werken; wij zeiden 't reeds dat hij eindigde met een wanhopen aan alle wijsbegeerte, een vertwijfelend denker kan ons hier niet • leiden, door 't ignoramus en straks zelfs het ignorabiraus plaatst hij de philosophic buiten zijn leven. Ook zijn theologische werken hebben thans weinig invloed meer. Doch wel kent ieder zijn heerlijk werk: „Hellas", wel 't fijne „Intimis" en de sympathieke en voorname teekening van onze: „Oudere Tijdgenooten". Zijn roem is zijn meesterschap over de taal. Zijn stijl, zeker niet van na '80, is voornaam en deftig, pakkend door verrassende beelden. De Reveilmannen: met één enkel beeld kan hij ze teekenen".

En aan het slot:

„Maar allereerst plaatsen wij hem in de rij van alle mannen: groot door zielenadel en warmte van hart, allereerst plaatsen wij hem in de rij der mannen. En om een man te worden, zegt PIERSON ergens, moet men omgaan met een man. Misschien moeten wij vooral bij omgang met den man PIERSON bedenken wat hij straks volgen laat: „Aan zijn imponeeren te ontgroeien, is de ware oefening van kracht".

3. ONS TIJDSCHRIFT.

„Niet zonder leedwezen geven Uitgever en Redactie van Ows TIJDSCHRIFT U kennis, dat het hun in de tijdsomstandigheden waarin wij leven, niet mogelijk is, de veel zorgen en veel geld kostende uitgave van ONS TIJDSCHRIFT voort te zetten. Zij wordt dus op 1 Januari 1915 voorshands gestaakt. Mochten de omstandigheden zich spoedig wijzigen, dan hopen zij in de gelegenheid te zijn de nu, huns ondanks, afgebroken taak : aan Christelijk Nederland een vrü, algemeen letterkundig en politiek tijdschrift aan te bieden dat een vrije tribune is, wederom op te nemen. Op dit oogenblik achten zij, na rijp beraad, de voortzetting onmogelijk".

Met groot leedwezen heb ik dit doodsbericht gelezen.

Met name als „vrije tribune" waarop zich ook konden uitspreken die »Christelijke belletristen, welke voelden voor de beweging van '80", is O. T. mij bijzonder sympathiek geweest.

In Troost is, dat in de 20 jaren van O. T's bestaan dit „uitspreken" niet zonder vrucht is geweest. Moge, , als de europeesche oorlogsbrand straks gebluscht is, tot dit uitspreken de vrije tribune spoedig weer worden opgebouwd.

.4. BREDÉE'S KINDERLECTUUR.

. M. BREDÉE'S BOEKHANDEL EN UITGEVERS­ MAATSCHAPPIJ TE ROTTERDAM zendt ons uit haar rijken schat, van KINDERLECTUUR een tiental mooi uitgevoerde, in christelijken geest geschreven en van kleurige en fleurige plaatjes voorziene boekjes.

Boekjes van meer en minder bekende schrijvers en schrijfsters voor kinderen, ^'an P. A. SPARENBURG JZ. : DË HOUTVESTER, DE SÏROOPER ËN DE WOLF; van RIEK OUBURG : NAAR HUIS; van J. V. D. VEGT UIT DOODSGEVAAR GERED ; van C. J. HoEKENDijK : MOZKS EN SAM : \'erder. DE INDISCHE OOM en HET BLIJDE KERSTFEEST, door F. BOKMA ; VERLOREN EN GEVONDEN en UIT BEPPIE'S LEVEN door LOUISE; DICHT BIJ ZEE en MIETEMEU EN DORA'S KERSTFEEST door JOHANNA BREEVOORT.

Geïllustreerd en in een fraai gelithographeerd omslag in kleurendruk zijn deze werkjes een lust voor het kinderoog en zal hun inhoud de kinderziel zeker ijiet schaden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen